Çorum’un Boğazkale ilçesinde yüz yılı aşkın bir süredir Hattuşa kazıları devam ediyor. Tarihin en eski uygarlıklarından biri olan Hititlerin başkenti olan bölgede heyecan uyandıran bir keşif yapıldı. Meğer bölgede bugüne kadar hiç bilinmeyen bir dil daha konuşuluyormuş. Dili keşfeden arkeolog, metinlerde yazılanları ise henüz tam olarak deşifre edemedi. Yüz yılı aşkın bir süredir devam eden kazılarda çivi yazısıyla yazılmış yaklaşık 30 bin kil tablet bulundu. UNESCO Dünya Belleği Listesi’nin bir parçası olarak 2001’den bu yana kayıtlı olan bu tabletlerin, Hititler ve komşularının tarihi, toplumu, ekonomisi ve en önemlisi dini gelenekleri hakkında zengin bilgiler sunuyor.
Hattuşa kazılarında Kalaşma ülkesinin dili keşfedildi
Aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde de yer alan Hattuşa kazılarındaki yeni buluntu hakkında açıklama da gecikmedi. Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi’nden Prof. Dr. Andreas Schachner arkeolojik çalışmalarda çivi yazılı buluntulara yenilerinin eklendini söyledi. Kazıların devam ettiğini söyleyen arkeolog Schachner yeni keşfedilen dil hakkında da konuştu.
“Metinlerin çoğu, kanıtlanmış en eski Hint-Avrupa dili ve bölgede baskın dil olan Hititçe ile yazılmıştır ancak bu yılki kazılarda beklenmedik bir sürprizle karşılaşıldı. Hititçe yazılmış bir kült ritüel metninin içinde şimdiye kadar bilinmeyen bir dilde yazılmış okuma metni saklıydı. Kazı epigrafisti Almanya Würzburg Üniversitesinden Prof. Dr. Daniel Schwemer bu dili, Hattuşa antik kentinin kuzeybatı ucunda, muhtemelen modern Bolu veya Gerede bölgesinde yer alan Kalaşma ülkesinin dili olarak tanımladı.”
Prof. Schwemer’e göre keşfedilen bu yeni dil aslında bir sürpriz değil. Schwemer yaptığı açıklamada: “Hititler, ritüelleri yabancı dillerde kaydetmeye benzersiz ilgi duyuyorlardı. Hitit kralının katipleri tarafından yazılan ritüel metinleri çeşitli Anadolu, Suriye ve Mezopotamya geleneklerini ve dilsel ortamlarını yansıtıyor. Bu ritüeller sadece Hititçenin konuşulmadığı Geç Tunç Çağı Anadolusu’nun az bilinen dilsel coğrafyasına dair değerli bakış açıları sunuyor. Nitekim Boğazköy-Hattuşa antik kentindeki çivi yazılı metinler, Hititçe ile yakından ilişkili diğer iki Anadolu-Hint-Avrupa dili olan Luvice ve Palaca’nın yanı sıra Hint-Avrupa kökenli olmayan bir dil olan Hattice’den de pasajlar içermekte. Şimdi bunlara Kalaşma dili de eklenebilir.” dedi.
