6 Şubat 2023 yılında 7.8 ve 7.5 büyüklüklerindeki iki deprem Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük depremleri olarak kayıtlada geçti. Resmi rakamlara göre 53 bin kişinin hayatını kaybettiği bu felaket 14 şehri ve çevresini etkiledi.
Lakin Türkiye’de üniversite eğitimi almak için girişin zorunlu olduğu üniversite giriş sınavını düzenleyen Yüksek Öğrenim Kurumu (YÖK) 17-18 Haziran’da yapılacak olan sınavlar için deprem bölgesindeki öğrenciler için bir düzenleme yapmadı.
‘Kaos ortamında sınava hazırlanmak’
31. Adana Altın Koza Film Festivali’nde Ulusal Belgesel Yarışma’da yer alan İlkay Nişancı’nın yönettiği ‘Zamanın Kıyısında Sınav’ filmi depremlerden en çok etkilenen Antakya ve Samandağ’da hayatta kalan ve üniversite sınavına girmek zorunda kalan öğrencilerin ve bu öğrencilerin hayata tekrar tutunmasını sağlamak için kendi hayatlarından fedakarlık yapan öğretmenlerin hikayesini anlatıyordu.
Dört bölümden oluşan belgeselin ilk bölümü deprem ve sonrasında çocukların ve öğretmenlerin yaşadıklarına odaklanıyor. Yıkılmış ve halen enkaz kaldırılan şehrin fonunda felaketin tanıkları yaşadıklarını anlatıyor. İkinci bölümde bir sivil toplum kuruluşunun bölgedeki öğretmenlerle birlikte ortak bir alanı işgal edip eğitim kampüsüne çevirmelerini izliyoruz. Hayatta kalmış olmaya sevinmelerine fırsat bulamadan üniversite sınavı telaşına düşen öğrencilerin bu ütopik kampüste yaşadıkları hem onların hem de ailelerinin hayata tutunmalarını kolaylaştırıyor. Öğretmenler de bu mücadele sayesinde kendi acılarını unutma şansını yakalıyor.
Üçüncü bölümde üç gönüllü öğretmenin Hatay’ın başka bir bölgesinde yine öğrencilerin sınava hazırlanma sürecine odaklanıyor. Öğretmenler öğrencileri bir taraftan da bu sınavı deprem bölgesinden kurtulmak için fırsat olarak görmelerini salık vererek motive etmeye çalışıyor. Belediyenin tahsis ettiği ders çalışmaya hiç de uygun olmayan ortamda öğretmen ve öğrencilerin verdiği mücadele bu zor şartların çocuklar üstündeki etkilerini gözler önüne seriyor. Dördüncü bölüm ise izleyiciye medeniyet, devlet gibi olguları sorgulatıyor.
Yönetmen İlkay Nişancı (ortada) ödülü alırken yaptığı konuşmada filme emeği geçen herkese teşekkür etti.
Yönetmen Nişancı: ‘Bu sınavları durduramadık’
İşte ‘Zamanın Kıyısında Sınav’ belgeseli 31. Adana Altın Koza Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü’nü kazandı. Törende yönetmen Nişancı uzun ama anlamlı bir konuşma yaptı: “Bu topraklarda şöyle bir şey yaşandı. Deprem felaketinden sonra bu ülkenin çocukları ve gençleri daha cenazelerini gömemeden, yaslarını tutamadan gelecekleri için sınavlara girmek zorunda kaldı. Bu çocukların ve gençlerin yükünü azaltmaya koşan öğretmenler oldu. En ön sırada da ne ironiktir, atanamamış öğretmenler vardı. Kamu yönetiminin tüm yükü bu çocukların omuzlarına yüklendi. Ve biz bu sınavları durduramadık. Çünkü durdurmak için yeterli bir şey yapmadık. Belki de yardım ediyoruz diye, sayıların, milyon liraların vicdanımızı rahatlatmasına izin verdik. Oysa yükümlülük ekonomik değil siyasi bir yükümlülüktü. Kimimiz oyuncu kimimiz yönetmen kimimiz yapımcı kimimiz gazeteci olarak bu sürece dahil olduk. Depremden sadece üç-beş gün sonra yıkılmış kentlerin imarının nasıl paylaşıldığını görmezden geldik.”
