Çatalca Mübadele Müzesi 2010 yılında Lozan Mübadilleri Vakfı, İstanbul Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve Çatalca Belediyesi’nin ortak girişimiyle kuruldu. Müze, mübadil sırasında göç eden ailelerin eşyalarına ve hikayelerine ev sahipliği yapıyor. Lozan Antlaşması’yla 1923-1930 arasında mübadele gerçekleştikten sonra Rumlar Çatalca’dan gidince şu an müze olarak kullanılan yapı bir süre geçmişinde olduğu gibi taverna olarak kullanılmaya devam etmişti. Ancak işletme çok geçmeden batınca yapı hazineye devredildi.
Bir süre Ziraat Bankası şubesi olarak kullanılan müze binası, sonrasında satıldı. Yapıyı satın alan Kamil Ölçer’in ailesi, tarihi binayı Mübadele Müzesi olarak kullanılmak üzere Lozan Mübadilleri Vakfına tahsis etti. Çatalca Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğünden Aytekin Karabaş, müzeye ilişkin yaptığı açıklamada, ziyaretçilerin burada günlük kullanım eşyaları, kıyafetler, mutfak eşyaları, bahçe mobilyaları, kişisel koleksiyon parçaları ve benzeri birçok objeyi görebileceklerini söyledi.
Göç temalı ilk müze
Karabaş, yakın zamanda bir envanter çalışması yaptıklarını ve 150’den fazla ailenin ücretsiz olarak müzeye eşyalarını bağışladığını belirterek, “Bu konuda ciddi bir hassasiyet var. Mübadele torunları kendi ve ailelerinin anılarının yaşatılmasından son derece memnunlar. Biz de onların emanetlerini alıyoruz ve ziyaretçilerimizle buluşturmaya çalışıyoruz. Türkiye’nin ilk göç temalı müzesi burası. Bundan sonra da Samsun, Bursa, Tuzla ve Silivri’de açıldı.” dedi.
Kendi ailesinin de mübadelede Çatalca’ya geldiğini ve dedelerinin müzeye eşyalarını hediye ettiğini anlatan Karabaş, yaklaşık 400 parça objenin müzede yer aldığı bilgisini verdi. Müze, pazartesi hariç haftanın her günü saat 10.00 ve 16.00 arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebiliyor.