Boğazkale’deki Hattuşa Ören Yeri ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan tarihi eserler Boğazkale Müzesi’nde sergileniyor. Bu eserlerden bazıları çeşitli kazılarda çıkarılan mil taşları. Bu taşlar yaklaşık 2 bin yıl önce Roma İmparatorluğu döneminde kullanılan ulaşım ve yol sistemleri hakkında ipuçları veriyor.
Ancak Boğazkale Müzesi’ndeki silindir şeklindeki sekiz Roma mil taşı Roma sütunlarıyla karıştırılıyormuş. Müzenin müdürü Resul İbiş ziyaretçilerin taşların gerçek işlevini öğrendiğinde şaşkınlık yaşadığını söylüyor.
Roma mil taşlarının milattan sonra 1 ile 3’üncü yüzyıllara ait olduğunu anlatan İbiş taşların üstündeki Latince yazıtlarda yolları yaptıran imparatorlar ve bölgede görev yapan valilerin isimlerinin görüldüğünü belirtiyor. Roma mil taşlarının en önemli özelliği de bugünün trafik tabelaları gibi kilometre taşı görevi yapması. Taşların alt bölümlerinde bir yerden bir yere ne kadar mesafe kaldığı yazıyor.
Hattuşa ve çevresinden antik dönemde en az üç önemli yol geçtiğini belirlediklerini söyleyen İbiş “Boğazkale Müzesi’ne getirilen bu eserler antik dönemde ‘Tavium’ diye adlandırılan, bugünkü Yozgat Büyüknefes’ten geçen bir antik yol. Boğazkale’nin yakınlarından geçmekte. Sungurlu istikametine devam ederken sola dönüldüğünde antik Galatya ve bugünkü Ankara tarafına gitmekte. İlk sağa dönüldüğünde Helenistik dönemdeki isimleriyle Komana’ya yani bugünkü Tokat tarafına, bir diğeri de bugün kullanılan Çorum-Amasya yoluna gitmektedir” diyor.
Çeşitli kazılarda çıkarılan sekiz Roma mil taşı müze bahçesinde Roma İmparatorluğu konseptinde düzenlenen temsili Roma yolu bölümünde sergileniyor.
Günümüzde olduğu gibi o dönemde de yolların günlük hayatta önemli işlevleri vardı. Seferler düzenleniyor, ticaret yapılıyordu. İbiş o dönemin yollarının işlevini şu sözlerle anlatıyor:
“O dönemde ordular batıya doğuya gidip gelmekte, seferler düzenlemekte. Bu orduları taşıyan at arabaları, kağnılar var. Bunların rahat şekilde hareket edebilmesi için yollara ihtiyaç duyulmuş ve Romalılar bu bölgede taş döşemeli yollar yapmış. Müzemizde sergilediğimiz eserler de günümüze kalan yansımalar. Bu taşlar ve antik yollardan bölgenin bir kavşak konumunda olduğunu anlıyoruz.”
Müze de ayrıca 2 bin yıl önce kullanılan yol sistemi de canlandırılıyor. Tam da bu noktada İbiş, mil taşlarını trafik ışıklarıyla eşleştiriyor: “2 bin yıllık yol sisteminden bahsediyoruz. Bunlar hem askeri hem de ticari amaçlı kullanılan yollar olarak karşımıza çıkmakta. Roma mil taşlarını, günümüzdeki trafik tabelalarıyla eşleştirebiliriz. Aynı işlevi görmekteler. O dönemde seyahat edenler, bir yerden bir yere giderken hem yollarını bulabilmekte hem de ne kadar mesafe kaldığını bu tabelalardan öğrenebilmekteler.”
