Takvimler 2022’yi gösteriyor. Rusya Ukrayna savaşının ilk günleri. Ülkenin tanınmış yazarlarından 50 yaşındaki Volodymyr Vakulenko Rus kuvvetlerinin yaşadığı köye gireceklerini anlıyor. Ki öyle olursa tutuklanması an meselesi. Lakin son kitabını arka bahçesine, bir kiraz ağacının altına gömüyor.
Vakulenko Ukrayna’nın önemli çocuk kitabı yazarlarından. Öngörüsünde haklı çıkıyor. Ruslar köyünü işgal ediyor ve Vakulenko tutuklanıyor. Daha sonra bedeni toplu bir mezarda bulunuyor.
Ukrayna’nın köyü işgalden kurtarmasından sonra Vakulenko’nun meslektaşı Viktoria Amelina arkadaşının akıbetini öğrenmek ve bunu belgelemek için köye geliyor. Vakulenko’nun babasıyla konuşurken babası gömülü kitaptan bahsediyor. Birlikte kiraz ağacının yanına gidip eşiyorlar ve Vakulenko’nun el yazısıyla yazdığı son kitabı ortaya çıkıyor.
Kitaba bir önsöz yazıp yayıncıya gönderiyor. Çok geçmeden Viktoria Amelina da bir füze saldırısında hayatını kaybediyor. Hatta sonra eseri yayınlayan yayınevi de havaya uçuyor. Yayınevinin yedi çalışanı hayatını kaybediyor.
Tüm bunlara rağmen kitap yok edilemiyor. ‘Dönüştürüyorum: Bir Meslek ve Seçilmiş Şiirler Günlüğü’ olarak Türkçeye çevirebileceğimiz kitap yayımlandı, Ukrayna’da kitapçıların raflarındaki yerini aldı. Ve başından bunca olay geçmiş kitap artık Ukrayna edebiyat hayatının sembolü haline geldi.
Geçen ay Rus füzelerinin vurduğu matbaa tesisinde yanan kitaplar.
Savaş kitaba ilgiyi artırdı
Vakulenko’nun kitabını basan yayınevi Vivat. Yayınevinin editörü Olena Rybka zor günlerden geçmelerine rağmen işlerini yapmaya devam ettiklerini anlatıyor ve “Şimdi bombalar ve baskı altında kitap yayımlama deneyimimiz var” diyor.
Rybka ülkesinde okuma alışkanlığın değiştiğini söylüyor: “Okuldan, okumaktan sıkılmış insanlar bile artık kitapla ilgileniyor.”
Rybka’ya göre savaşın başlamasından bu yana kitaplara talep artmaya devam etmiş: Yayınevi Vivat’ın kurucusu ve hasarlı baskı tesisinin sahibi Serhiy Polituchyi savaş hakkındaki kitapların, popüler tarih ve dayanışla temalı kitapların ilgi gördüğünü söylüyor. Hatta savaş sırasında diğer işletmeler kapanırken Kiev ve diğer şehirlerde Vivat’ın yeni kitapçılar açtığını anlatıyor.
Vakulenko’nun babasının evinde oğlunun kitapları ve fotoğrafları…
Vakulenko’nun babası: ‘Okudum ve ağladım’
Yazar Volodymyr Vakulenko’ya dönecek olursak… Şubat 2022’de işgal başlamadan önce Vakulenko ‘Güneşin Ailesi’ ve ‘Üç Kar Hikayesi’ gibi çocuk kitapları yazmıştı. Ayrıca bazıları çocuklar için olmak üzere şiirler de yayınladı. Kiraz ağacının dibine gömdüğü son kitabı ise işgalin başlangıcında Rus askerlerinin köyüne gelişini anlatıyor. Kitapta büyük bir bahçeli evde yaşayan bir baba ve otizmli oğluyla tanışıyor okur. Kitap boyunca günlük yaşamlarının zorluklarının yanı sıra Rus işgaliyle uğraşmak zorunda kalan Ukraynalılar için savaşın zorlukları ele alınıyor.
Vakulenko’nun babası ise Ukraynalılar oğlunun kitabını okuyabildiği için mutlu. Hem oğlunun hem ülkesinin hem de kitabın başına gelenlerin sonunda kitap nihayet onun da eline ulaşmış: “Okudum ve ağladım” diyor.
