Milliyet gazetesi yayın yönetmeni Abdi İpekçi’yi öldüren sonra da ülkücüler tarafından Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırılan Mehmet Ali Ağca, Soğuk Savaş’ın zirve yaptığı bir dönemde, 13 Mayıs 1981’de Roma’daki St. Peter Meydanı’nda Papa II. John Paul halkı selamlarken ona iki el ateş etti. Katolik Hiristiyanların manevi liderini öldürme girişimi tüm dünyayı şaşkına çevirmişti.
Tetiği çeken belliydi Mehmet Ali Ağca ama azmettiricisi kimdi? Bu soru hala cevaplanmış değil. Netflix’te yayınlanan Gerçek Ajan Hikayeleri belgesel serisinin dördüncü bölümü olan ‘Papa’yı Öldürme Planı’ işte bu cevaplanamayan sorunun üzerine gidiyor.
Yeni yayına giren belgeselde arşiv görüntüleri, mahkeme kayıtları, istihbarat raporları kullanılarak ve bu olayı araştıran gazeteciler, yazarlar, yargılamayı yapan hukukçular ile Mehmet Ali Ağca’nın anlatımıyla suikastın azmettiricisiyle ilgili teoriler anlatılıyor.
Bulgar asıllı gazeteci Roumiana Ougartchinski de belgeselin konuklarından biri. 10 yıldır bu davayı araştıran isimlerden biri. Berlin Duvarı yıkıldıktan sonra ABD’nin Bulgaristan’daki hükümetten bu suikasttı araştırmasını istediğini anlatan Ougartchinski “Suikastta bir komplo ve casusluk kokusu var. Soğuk Savaş’ın en sembolik davasıydı bu. Bu olayla ilgili çok fazla komplo teorisinin olmasının sebebi birçok gizli servisin bu davaya karışmasıdır” diyor.
Bulgar asıllı Fransız gazeteci Roumiana Ougartchinski belgeselde Alparslan Türkeş’in 2. Dünya Savaşı sırasında gestapo ile işbirliği yaptığını iddia ediyor.
‘Türk milliyetçiliği aşırı sağcı faşist ve Nazi fikirli’
Teorilerden biri Bozkurtlar Teorisi adını taşıyor. Bozkurtlar’dan kasıt ülkücü hareket. Ağca ülkücüler için “Milliyetçiydi, uluslararası Türkçü bir birlik kurmak istiyorlardı. Türkiye’de komünist bir devrim ihtimali vardı. Onları durdurmak gerekiyordu. İyi ya da kötü araçlarla, suikastlerle, cinayetlerle… Böylece Bozkurtlar bu suçlar için kullanıldı” diyor. Ülkücüleri kim kullanmıştı? Ağca’nın buna cevabı da net: ‘Esasen CIA tarafından çalıştırıldılar.’
Roumiana Ougartchinski, ülkücülerin Soğuk Savaş döneminde NATO ülkelerindeki sol örgütlenmeye karşı oluşturulan silahlı kuvvetleri tanımlamak için kullanılan ‘Stay-behind’ veya ‘Gladio’ yapılanmasının Türkiye ayağı olduğunu anlatıyor. ‘Stay-behind’ yapılanmasının ABD ve Pentagon’un inisiyatifiyle 2. Dünya Savaşı sonrasında kurulduğunu söylüyor.
Ülkücü hareketin partisinin başında Başbuğ olarak anılan Alparslan Türkeş’in olduğunu söyleyen Ougartchinski belgeselde ciddi bir iddia ortaya atıyor, Türkeş’in 2. Dünya Savaşı’nda Alman Nazi Partisinin gizli polis örgütü Gestapo ile işbirliği yaptığı söylüyor. Bu iddiasının altını doldurmuyor ama Türk milliyetçiliğinin de aşırı sağcı, faşist ve Nazi fikirli olduğunu anlatıyor. Ağca da papayı vurduğu silahı Viyana’da bir Nazi’den aldığını itiraf ediyor. Tüm bunlar Bozkurtlar Teorisi’ne dair. Ve bu teoriye göre Ağca’nın Papa’ya suikastının arkasında Bozkurtlar yani ülkücüler var.
KGB Vatikan’a sızmak istedi
Belgeselde üç teori daha anlatılıyor. KGB Teorisi bunlardan biri. Bu teoriye göre KGB’nin yönlendirmesiyle bu suikast düzenleniyor. İtalyan gazeteci Fabio Ragona, Polonyalı kardinal Karol Józef Wojtyła’nın papa seçilip Papa II. John Paul adını alması sonrasında Sovyet rejiminin bundan rahatsız olduğunu anlatıyor. KGB’nin de Vatikan’a sızmaya çalıştığı söylüyor: “Gerçi o zamanlar Vatikan casus yuvasıydı. Alman Stasi, CIA, Polonya istihbaratı vardı” diyor. Hatta Polonya istihbaratında albay olduğu söyleyen Tomasz Turowsk gençlik yıllarında kendisine bir görev verildiğini söylüyor. Görevi cizvit tarikatına girmekmiş. O da giriyor. Ağca suikast düzenlediğinde papanın güvenliğinde sorumlu kişilerden biri. Yani Vatikan da o derece yükseliyor. Lakin Turowsk, genel merkezden her ne olursa olsun papayı korumalısın görevi verildiğini söylüyor belgeselde.
Bir CIA oyunu, itiraf da Ağca’dan
Bir teori de Bulgar ipucu adını taşıyor. Ağca’nın mahkemede verdiği “Papa’yı öldürmek isteyen Bulgaristan Gizli Sersisiydi ve biz Türkler onların teşvikiyle hareket ettik” ifadesi bu teoriyi destekliyor. Fakat bu teori yargılamalar sırasında çöküyor ve sonradan CIA’in Sovyetleri şüpheli duruma düşürmek için Ağca’yı yönlendirerek ifade verdirdiği sonucuna ulaşılıyor. Ağca da bunu itiraf ediyor zaten “ABD Başkanı Kremli’ni suçlamak için CIA müdürlerine emir vermiş” diyor.
Suikastten üç gün önce Ağca papanın vaazını dinledi mi?
Vatikan Teorisi ise suikastın kim tarafından işlendiğine dair bir başka görüş. Belgesel bunu da araştırıyor. Teoriye göre Vatikan’daki üst düzey yöneticiler Papa II. John Paul’u saf dışı bırakmak istiyordu. Papa Vatikan Bankası’nın çöküşü sonrası kaybolan milyar dolarlar karşısında Vatikan’ın parasını kim yönetiyor sorusu karşısında kamuoyundan gelen bu baskıyı hasıraltı etmek yerine üzerine gitmişti. Vatikan Bankası’nı mafyanın para aklamak için kullanıldığı iddiaları da vardı ve bu iddialar karşısında da araştırmaya onay vermişti papa. Bütün bunlar, Vatikan’da ona birtakım insanların düşman olmasını sağlamıştı. Bu düşmanlar da onu öldürmeye karar vermişti.
İşte tam da bu noktada 10 Mayıs 1981’de yani suikastten üç gün önce papanın verdiği bir vaazda bir fotoğraf keşfedildi. Fotoğrafta Mehmet Ali Ağca da vardı. O gün orada bulunanlara fotoğraf gösterildiğinde Ağca’yı tanımışlardı ama Ağca bunu her zaman reddetti. Hatta belgesel için yapılan görüşmede de bunu kabul etmiyor.
Oral Çelik’in papa suikastının ikinci tetikçisi olduğu düşünülüyor.
Asıl kurşunu Oral Çelik mi sıktı?
Son teori ise Üçüncü Mermi Teorisi. Ağca silahıyla iki el ateş etmişti. Ama o gün o meydanda bulunan birçok insan üçüncü bir silah sesinden bahsediyordu. Bu da ikinci bir kişinin daha papaya silah sıktığı anlamına geliyordu. Silah patlaması varsa kurşun da olmalıydı. Kurşun bulundu hatta papanın vurulduğu meydanda kaçan bir erkeğin fotoğrafı da vardı mahkemenin elinde. Ağca yargılamalar sırasında bunun Oral Çelik olduğunu söylüyordu. Sonra bu kişinin İtalyan sivil polisi olduğunu söyledi. O kurşunun balistik raporu hayati önem taşıyordu. Lakin papa o kurşunun incelenmesine izin vermedi. Bu papanın suikastçılarına verdiği her şeyi unutalım mesajı olarak yorumlandı. İtalyan makamları ise suikastte Oral Çelik’in ikinci tetikçi olduğunu düşünüyor hala.
İşte 42 yıl önce gerçekleşen papaya yönelik suikastın perde arkasındaki teoriler. Bu dört teorinin üçünde Mehmet Ali Ağca bir şekilde var. Gizem devam ediyor. Lakin belgeselde söylediği CIA’in ülkücüleri kullandığı, ülkücü hareketin cinayet ve suikastler yaptığına dair açıklamaları Türkiye’nin yakın tarihi açısından önemli. Bakalım bu itiraflar ne kadar tartışma çıkaracak.
