Dünyanın en özel müzik topluluklarından biri olan Saraybosna Filarmoni Orkestrası 100 yaşında. Tıpkı Türkiye Cumhuriyeti gibi 1923 yılında kurulan orkestra, ilk konserini de 24 Ekim 1923’te temellerinin atıldığı şehirde vermişti. 100. yaşını kutlayan köklü topluluk bu çerçevede İstanbul’da da müzikseverlerle buluşmaya hazırlanıyor. 5. Bosna-Sancak Kültür Günleri kapsamında 11 Kasım’da gerçekleşecek bu özel performansın mekânı ise CRR Konser Salonu.
Rumen şef Mihnea İgnat yönetimindeki Saraybosna Filarmoni Orkestrası konserde Boşnak besteciler Dino Rešidbegović ve Avdo Smailović’in yanı sıra Nikolai Rimsky-Korsakov’dan ‘Şehrazat’ ve Cemal Reşit Rey’in de eserler seslendirecek. Cumartesi akşamı özel bir performansa imza atacak olan topluluğun 100 yıllık tarihi acı ve hüzünle dolu. Birinci Dünya Savaşı sonrası dönemde Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı döneminde kurulan orkestra bir süre çalışmalarına ara vermek zorunda kaklmıştı. İkinci Dünya Savaşı’nda Bosna’nın Naziler tarafından işgal edilmesi üzerine faaliyetlerine ara vermek zorunda kalan orkestra ikinci darbeyi Yugoslavya’daki iç savaşta aldı.
Saraybosna Filarmoni Orkestrası’na yıldızlardan destek
İkinci Dünya Savaşı sonrası büyük bir gelişme gösteren Yugoslavya’nın en önemli müzik topluluklarından biri olan Saraybosna Filarmoni Orkestrası hem ülke genelinde hem de yurt dışıda konserlere imza atıyordu. Ancak 1992’de başlayan iç savaş orkestra için de bir yıkım olmuştu. 1992-1995 yılları arasında yedi üyesi savaşta katledilen orkestranın 12 üyesi de ciddi şekilde yaralanmıştı. Ancak orkestra bu sefer müziğini susturmamaya ve kentin sesini dünyaya duyurmaya devam etmeye kararlıydı. U2’nun solisti Bono, 20. yüzyılın büyük tenoru Luciano Pavarotti ve Iron Maiden grubunun solisti Bruce Dickinson gibi Bosnalı sivillerle dayanışma için ülkeye gelirken orkestra da unutulmaz bir konsere imza atmıştı.
Takvim yaprakları 20 Haziran 1994’ü gösterdiğinde yaşayan en büyük orkestra şeflerinden biri olarak kabul edilen Zubin Mehta, savaşta harap olmuş kentin yıkıntıları içerisinde Saraybosna Filarmoni Orkestrası’nın yönettiği konserle tarihe geçmişti. Mozart’ın ‘Requiem’inin seslendirdiği konserde Jose Carerras, Ruggero Raimondi, Cecilia Gasdia ive Ildiko Komlosi gibi çağın büyük solistleri de sahneyi orkestrayla paylaşmıştı. Sırp ordusu tarafından bombalanan kentin simge yapılarından Ulusal Kütüphane Vijećnica’da gerçekleşen konserde Ulusal Tiyatro Korosu da yıkıntılar arasında yerini almıştı.
Şef Zubin Mehta yönetimindeki Saraybosna Filarmoni Orkestrası, yıkıntı haldeki Ulusal Kütüphane’de tarihi bir konsere imza atmıştı.
Ülkenin yaşadığı dramı müzikle dünyaya duyurmaya çalışan orkestra 1994 ve 1995 yıllarında Türkiye, İtaly Avusturya ve Çekya gibi ülkelerde konserler vermişti. Bosna’da 21. yüzyılın şafağında yaşanan insanlık dramına dikkat çekmeyi amaçlayan Saraybosna Filarmoni Orkestrası, sonraki yıllarda da dünyanın pek çok ülkesinde ve UNESCO toplantılarında yaşanan katliamı ve acıları unutturmamak için konserler vermişti.
Savaşın ardından faaliyetlerine devam eden orkestra, sonraki yıllarda da Türkiye’de konserler vermeyi sürdürmüştü. Türk müziğinin pek çok eserini de yıllar içerisinde seslendiren Saraybosna Filarmoni Orkestrası’nın ‘Saraybosna’nın Yeniden Doğuşu’ adlı bir de albümleri bulunuyor.
