Dünya edebiyatının en büyük isimlerinden Shakespeare, metinlerinde insan psikolojisi, güç, ihanet, aşk gibi evrensel temaları işledi. Yazdıklarıyla zamanı aştı; nesillerce okundu, sahnelendi. Ancak şimdi ABD’deki bir nesil Shakespeare eserlerini okuyamayacak. Tuhaflaşan dünyanın getirdiği son soru bu: Shakespeare’i de mi sansürleyeceğiz?
Bu soru, ABD’nin Florida eyaletindeki bazı okullarda ‘Hamlet’, ‘Romeo ve Juliet’ ve ‘Macbeth’ gibi ölümsüz Shakespeare eserlerinin müstehcen olarak değerlendirip belli bölümlerin çıkartılacağının açıklanmasının ardından gündeme geldi. ABD’deki tartışmalar devam ediyor.
‘Tüm dünya bize gülüyor’
Karar, Florida’da 2022’de kabul edilen ‘Eğitimde Ebeveyn Hakları Yasası’ adlı tartışmalı bir yasa kapsamında alındı. Kamuoyuna ‘Don’t Say Gay’ (Sakın Gay Deme) olarak anılan yasa, okul müfredatında cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği olmasını yasaklıyordu. Okul yetkileri, yerel bir gazeteye yaptıkları açıklamada karar verilirken yeni yasanın göz önüne alındığını da açıkladı. Öte yandan birkaç okul yönetim kurulu üyesi ve öğretmen yakın zamana kadar değişikliklerden habersiz olduklarını söyledi. Bu kararla birlikte öğrenciler artık okulda Shakespeare metinlerini değil, sadece onaylanmış alıntıları okuyabilecek. Okulun öğretmenlerinden Joseph Cool ise karara “saçmalık” diyor: “Bence ülkenin geri kalanı hatta bütün dünya bize gülüyor. ‘Romeo ve Juliet’ arasındaki ilişkinin çocukları kötü etkileyebileceğini düşünüp Shakespeare’i bütünüyle bir kenara atmak saçmalık.”
Shakespeare, gençlerin internette karşılacağı her şeyden daha iyi
Oxford Üniversitesi’ne bağlı St. Anne’s Koleji’nde çalışan Profesör Kathryn Sutherland kaleme aldığı yazıda, kararı eleştirerek bu durumun eğitim felsefesine uygun olmadığını söyledi. Sutherland’a göre alınan bu karar, 18. yüzyıldaki gerici tutumlara benziyor: “18. yüzyılda romanların kadınlar ve gençler için tehlikeli olduğuna inanılıyordu. Romanlardaki romantizm ve duygusallığın sinsi bir şekilde hayal gücünü ve ahlakı zehirleyebileceği düşünülüyordu. Florida’da alınan karar, buna benzer bir durumun yeniden ortaya çıktığını gösteriyor.”
Sutherland, metinleri müstehcen olarak yorumlayanların Shakespeare metinlerinin tamamını okumadığını iddia ediyor: “Okusalardı bu kararı almazlardı, çünkü Shakespeare metinlerinde müstehcen tavır sergileyen karakterlerin sonu hiçbir zaman iyi olmadı.”
Profesör Sutherland ayrıca Shakespeare metinlerinin ergen eğitiminde önemli bir etkisi olduğunu söylüyor: “Aşkın ilk kıpırtılarını göstermenin yanı sıra bundan anlam da çıkaran ‘Romeo ve Juliet’ ve diğer metinleri gençlerin internette rastlayabilecekleri her şeyden daha iyi bir seçenek.”
