Guardian gazetesi sanatçı Damien Hirst’ün hayvanları formaldehit içinde muhafaza ederek yaptığı üç heykelin 2017’de üretildiğini ortaya çıkardı. Ancak bugüne kadar bilinen tam tersiydi. Sanatçının şirketi tarafından daha önce yapılan açıklamada eserlerin 1990’larda yapıldığı söylenmişti. Turner Ödüllü bu eserler bir süredir Hong Kong, New York, Münih, Londra ve Oxford’daki galerilerde sergilenmekteydi.
Skandalı ortaya çıkaran İngiliz gazetesine göre bu üç eser de Damien Hirst’ün çalışanları tarafından 2017 yılında Dudbridge, Gloucestershire’daki bir atölyede yapılmış. Eserler ilk kez aynı yıl Gagosian’ın Hong Kong’daki sanat galerisinde düzenlenen bir sergide yer aldı. Görsel Şeker ve Doğa Tarihi başlıklı serginin sanatçının 1990’ların başından ortalarına kadar ürettiği eserlerden oluştuğu ileri sürülmüştü. Sergilenen eserler arasında daha önce kamusal alanda görülmemiş üç formaldehit heykeli de vardı. Bunlar beyaz kutular içinde yan yana duran ikiz buzağılardan oluşan ‘Cain ve Abel’ (1994) ve içi sıvı dolu tek bir akrilik kutu içinde kanatlarını açmış uçan bir kuşun yer aldığı ‘Dove’ (1999) idi.
Sanatçı Damien Hirst üç parçaya ayrılmış bir köpekbalığı olan üçüncü parçaya ‘Myth Explored, Explained, Exploded, 1993-1999’ adını verdi. Aynı heykel Münih Kent ve Çağdaş Sanat Müzesi’nde de sergilendi. The Guardian eserlerin 2017’den önce var olduğuna dair herhangi bir bilgi bulamadı. Her üç eseri de yakından tanıyan kaynaklar başlıklarındaki tarihlerin verdiği izlenimin aksine heykellerin Hong Kong’da ilk kez sergilendiklerinde bir yıldan daha eski olduklarını söyledi.
Damien Hirst’in sözcüsünden açıklama geldi
‘Dove’ adlı eserin 1999’da Hong Kong’daki sergisinde ya da sonrasında satıldığı anlaşılıyor. Ancak buzağılar ve parçalanmış köpekbalığı, 2018-2024 yılları arasında ABD ve Avrupa’daki çeşitli halka açık galeri ve müzelerde yer aldı. Sanat eserlerine atfedilen tarihlerin yaygın olarak tamamlandıkları yılı ifade ettiği anlaşılıyor. Ancak Damien Hirst’ün şirketi Science Ltd, Guardian’ın sorularına verdiği yanıtta sanatçının formaldehit eserlerine atfettiği tarihin bunların yapıldığı tarihi temsil etmediğini söyledi. Açıklamanın devamında şunlar söylendi: “Formaldehit eserleri kavramsal sanat eserleridir ve Damien Hirst’ün bunlara atfettiği tarih eserin tasarlandığı tarihtir. Kendisine kavramsal sanatta neyin önemli olduğu sorulduğunda yıllar boyunca açık olmuştur; önemli olan nesnenin fiziksel yapımı ya da parçalarının yenilenmesi değil, eserinin ardındaki niyet ve fikirdir.”
Damien Hirst’ün avukatları daha sonra formaldehit eserlerin başlığında sanatçının olağan yaklaşımı olan konsept tarihini, bazen de heykellerin yapıldığı tarihi kullandığını açıkladı. “Sanat eserlerinin, özellikle de kavramsal sanat eserlerinin tarihlendirilmesi herhangi bir endüstri standardı tarafından kontrol edilmemekte. Sanatçılar eserlerini tarihlendirme konusunda tutarsız olma hakkına sahiptir.”
