Uluslararası Booker Ödülleri’nin 2024 seçkisinin uzun listesi açıklandı. Türk okurların aşina olduğu isimlerin de yer aldığı 13 yazarlık listede Brezilya, Arjantin, Peru ve Venezuela’yı temsil eden yazarların varlığı Latin Amerikalı seslerin yükselişi olarak yorumlanıyor. Bu yılın listesinden yalnızca bir kitap Türkçe’ye çevrildi. Can Yayınları’nın yayınladığı Jenny Erpenbeck’in ‘Kairos’u.
Uzun listedeki 13 kitap şu şekilde:
Andrey Kurkov – The Silver Bone
Rodrigo Blanco Calderon – Simpatia
Selva Almada – Not a River
Gabriele Wiener – Undiscovered
Urszula Honek – White Nights
Hwang Sok-Yong – Mater 2-10
Jente Posthuma – What I’d Rather Not Think About
Itamar Vieira Junior – Crooked Pillow
Domenico Starnone – The House on Via Gemito
Veronica Raimo – Lost on Me
İsmail Kadare – A Dictator Calls
Jenny Erpenbeck – Kairos (Can Yayınları)
Ia Genberg – The Details
Dillerin çeşitliliği
Listedeki kitapların orijinalleri 10 farklı dilde yazılmış. Uzun listeye alan yazarlardan üçü aday gösterilen kitaplarını İspanyolca olarak yazdı: Perulu yazar Gabriela Wiener, Arjantin’den Selva Almada ve Venezuela’dan Rodrigo Blanco Calderón. Veronica Raimo’nun Lost on Me ve Domenico Starnone’nin The House on Via Gemito adlı iki kitabı aslen İtalyanca. Temsil edilen diğer orijinal diller İsveççe (Ayrıntılar), Almanca (Kairos), Arnavutça (Diktatör Çağırıyor), Portekizce (Sahteci Plow), Felemenkçe (Düşünmemeyi Tercih Etmem), Korece (Mater 2-10), Lehçe (Beyaz Geceler) ve Rusça (Gümüş Kemik).
Booker Ödülü’ne doğru
Nobel Edebiyat Ödülleri’nden sonra en prestijli edebiyat ödülü olan Uluslararası Booker Ödülü 1969’dan beri düzenleniyor. Büyük ödül, 2005 yılına kadar İngilizce olarak kaleme alınan ve de İngiliz Milletler Topluluğu veya İrlanda vatandaşı olan yazarların eserlerine verilirdi. 2005’ten itibaren ise Man Booker Uluslararası Ödülü adı altında tüm dünyadan yazarların seçilen eserlerine verilmeye başlandı. İsim değişikliğinin nedeni ödüle sponsor olan şirketti. Zaten 2019’da da sponsor değişimiyle yeniden Booker ismine geri dönüldü.
İngilizce yayınlanmış bu kadar roman arasından bu sayılara nasıl iniliyor, romanlar nasıl belirleniyor bir muamma. Yıl boyunca değerlendirilen romanlar ve listeyi belirleyen kriterler kamuoyuna açıklanmıyor. Ödülün sahibi her sene değişen bir jüri komitesi tarafından belirleniyor. Jüri yıl boyunca iki liste açıklıyor: Booker uzun liste ve en sonunda altı kişinin kaldığı kısa liste.
Ancak Booker Ödülü bir yazarın hayatını değiştirebileceği gibi herhangi bir okurun da hayatını değiştirebilir. Bu yılın kazanan ismi ve kitaplarına Türkiye’deki yayınevleri de kayıtsız kalmayacak ve bizi yeni bir yazarla daha tanıştıracaktır diye düşünüyoruz. Hatta hazırlıklara çoktan başlamış ve yayın programlarında bu yazarlara yer açmış yayınevleri de vardır belki. Önümüzdeki günlerde müjdeli haberleri alabiliriz.
Kazanan yazar ve çevirmenin her biri 25.000 pound alacak. Kısa listeye giren her kazanan ve çevirmen 2.500 pound alacak. Kısa listeye giren altı kitap 9 Nisan Salı günü, kazanan ise 21 Mayıs Salı günü Londra’da canlı yayınlanacak bir törenle açıklanacak.
Ödülün önceki kazananları arasında Han Kang, Olga Tokarczuk ve Lucas Rijneveld yer alıyor. 2023 Uluslararası Booker Ödülü kazananı Zaman Sığınağı (Time Shelter) adlı romanı ile yazar Georgi Gospodinov ve çevirmen Angela Rodel olmuştu.
