“Olmak ya da olmamak. İşte bütün mesele bu” demişti yüzyıllar öncesinde dünya edebiyatının en büyük isimlerinden Shakespeare. O metinlerinde insan psikolojisi, güç, ihanet, aşk gibi evrensel temaları işledi. Yazdıklarıyla zamanı aştı; nesillerce okundu, sahnelendi. Ancak şimdi yapay zeka karşısında o kadar da beğenilmiyor. ABD’deki bir araştırmanın sonucu söylüyor bunu.
ABD’de yapılan yeni bir araştırma yapay zeka destekli dil modeli ChatGPT’nin tarafından yazılan şiirlerin edebiyat alanında uzmanlığı olmayan insanlar tarafından William Shakespeare ve Emily Dickinson gibi şairlerin eserlerine tercih edildiğini ortaya koydu.
Pittsburgh Üniversitesi’nden Brian Porter ve Edouard Machery tarafından yürütülen çalışma şiirlerin insan mı yoksa yapay zeka tarafından mı yazıldığının edebiyat uzmanı olmayan kişiler tarafından ayırt edilemediğini gösterdi. Araştırma 14 Kasım’da Scientific Reports dergisinde yayımlandı. Araştırma nasıl yapıldı diyenlere:
ChatGPT 3.5’ten Shakespeare, Dickinson, Lord Byron ve T.S. Eliot gibi şairler tarzında şiir yazması istendi. Araştırmacılar bu şiirlerden 10’unu seçip bin 634 katılımcıya okuttu. Katılımcılardan şiirlerin yapay zeka tarafından mı yoksa bir insan eliyle mi yazıldığını tahmin etmeleri istendi. Sonuçlar gösterdi ki yapay zeka şiirleri çoğunlukla insan yazımı şiirlerden ayırt edilemiyor. Çoğunlukla yapay zekanın eserlerinin insan elinden çıktığı düşünülürken bir insanın yazma ihtimali en düşük görülen beş metnin hepsinin imzası sohbet botuna aitti.
Şiir hep yaşayacak, robot şairlerle bile
Araştırmacılar, farklı bir grupla şiirlerin estetik beğenisini ölçtü. 696 katılımcı, şiirleri kalite, duygu, ritim ve özgünlük gibi kriterlere göre puanladı. Bu kez de yapay zekanın yazdığı şiirler daha çok beğenildi. Ancak katılımcılar, şiirlerin yapay zeka tarafından yazıldığını bilince değerlendirme puanları düştü. Bununla birlikte, hiçbir bilgi verilmeden değerlendirilen grup, yapay zeka şiirlerini insanlara kıyasla daha fazla beğendiğini dile getirdi.
Ortaya çıkan bu sonuçlar sizde korku ve edebiyatın geleceğine dair endişeler yaratmış olabilir. Ancak tesellisi eserleri çalışmaya dahil edilen hayattaki tek şair olan Dorothea Lasky’den gelsin. Lasky “Şiir her zaman gerekli olacak” diyerek ekliyor: “Çalışmadaki bu insanlar yapay zeka şiirlerini okuduysa ve bu şiiri insan yapımı bir şiirden daha çok sevdiyse, bu bana göre çok güzel bir şey. Bir şiirle iyi bir deneyim yaşadılar ve kimin yazdığı umurumda değil. Tüm şairlere yer olduğunu düşünüyorum; robot şairlere bile…”
