Diyarbakır’da Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim olarak kullanılan 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi’nin UNESCO Dünya Miras Kalıcı Listesi’ne girmesi hedefleniyor. Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında 124 metre yükseklikte kayalık tepede bulunan ve askeri yerleşimde dünyadaki son Mithras tapınağının ortaya çıkarıldığı kale bilimsel kazılarla tarihe ışık tutuyor.
2020 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne dahil edilen tarihi kale kentin önemli turizm değerlerinden. Yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgi gösterdiği tarihi kalede Kültür ve Turizm Bakanlığı, Valilik, Diyarbakır Müzesi, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesinin katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazı çalışmaları sürüyor.
Mithras Tapınağı ortaya çıkarıldı
Bölgedeki kazılarda bugüne kadar 60 dönüm alan üstünde 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı, yer altı kilisesi, 400 kişinin sığacağı yer altı sığınağı, konutlar ve gizli geçitler, milattan sonra 4. yüzyılda Hıristiyanlığın benimsenmesiyle önemini kaybeden dönemin Mithras dinine ait yer altı tapınağı ve Mithras Tapınağı’na gizli dini tören ve ayinler için gelen davetlilerin konakladığı alan ile birçok eser gün ışığına çıkarıldı.
Zerzevan Kalesi’nin UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi’ne girmesine yönelik çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonuyla yürütülüyor.
2022 yılında hazırlıklarına başlanan alan yönetim planında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından alanın sınırları belirlendi. Alan yönetim başkanının, bakanlık tarafından geçen yıl atanmasının ardından ilgili paydaşların yer aldığı toplantılar yapıldı, komisyonlar kuruldu.
Zerzevan Kalesi Diyarbakır’a gelen ziyaretçilerin en uğrak rotalarından biri haline geldi.
Zerzevan Kalesi ziyaretçilerin de ilgi odağı
Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun Roma’nın askeri yerleşimi olan kalede yürütülen kazı çalışmalarıyla 3 bin yıl önce Asur döneminden beri kalenin yerleşim gördüğünü tespit ettiklerini belirterek Roma İmparatorluğunun 400 yıl boyunca kalenin askeri şehir olarak kullanıldığını söyledi.
“Zerzevan Kalesi’ndeki çalışmalar tüm bölgenin hem tarihini değiştirdi hem de turizmine önemli bir ivme kazandırdı. 2020 yılında Zerzevan Kalesi ve Mithras tapınağı UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne alındı. Bu tarihten sonra ziyaretçi sayısı daha da arttı. 2020’den günümüze kadar 1 milyon 200 bin kişi kaleyi ziyaret etti” diyen Coşkun kaleye dünyanın her yerinden yerli ve yabancı ziyaretçi ilgisi olduğunu anlattı.
