Bayram boyunca aileler bir araya gelecek, çeşit çeşit yemeklerle donatılan sofralara oturacak. Ancak o çeşit çeşit yemeklerin en az birinde mutlaka bulunacak; soğanı doğrayan kişi siz olabilirsiniz. Soğan doğrarken gözleri yaşarmasın diye herkesin kendince bir taktiği, internette okuduğu bir bilgi, Whatsapp akraba gruplarından yollanan videodan öğrendiği bir tüyo olabilir. Gözyaşları içinde bayram yemeği hazırlamak istemiyorsanız, gelin uzmanların önerilerine bakalım.
Soğan neden göz yaşartır?
Öncelikle soğanın derdi ne, bizi neden ağlatır? Gıda bilimci Abby Thiel yanıtlıyor: “Bitkinin yenmeye karşı savunma mekanizması aslında. Birçok bitkinin yemek olmaktan kurtulmak için diken ya da acı tat gibi özellikleri olur. Soğanın savunma mekanizması hücre yapısından gelir.”
Pacific Lutheran Üniversitesi’nden araştırma görevlisi Dr. Bryan Quoc Le’nin verdiği bilgiye göre bu hücrelere zarar verdiğinizde, örneğin bıçakla kestiğinizde sülfür bileşenlerini oluşturan bir enzimle amino asit birleşir ve bir başka enzim de bunu buharla havaya, oradan da gözlere ulaştırır. Gözlerimizdeki nemle reaksiyona geçince küçük miktarlarda sülfirik asit üretilir ve bu da korneada iritasyona neden olarak gözyaşlarımızla sonuçlanır.
Vantilatör kullanın
Dr. Thiel vantilatör kullanımın göz yaşarmasını önlemenin en iyi yollarından biri olduğunu söylüyor. Soğan doğrarken yakınıza koyduğunuz bir vantilatörün rüzgarı göze girecek molekülleri uzaklaştırarak yaşarmaya engel olacaktır.
Koruyucu gözlük takın
Evet, mutfağın ortasında deniz gözlüğü veya koruyucu gözlük takmak saçma bir görüntü olabilir ancak gözyaşlarınızı engellemek için denemeye değer. Dr. Thiel kendi deneyimden yola çıkarak lens bile taksa göz yaşarmasının azaldığını söylüyor. Yani gözlerinizi bir şekilde korumanız yeterli.
Önce soğutun
D. Le soğanı kesmeden önce soğutmayı öneriyor. Soğanı buzdolabına ya da buzlu suya koyup soğuttuktan sonra kesin. Ancak bir uyarı soğanı soğuğa maruz bırakmak dokusunu değiştirebilir, lezzetini de azaltabilir. Bu neden soğanı buzdolabında değil, serin ve kuru bir yerde saklamanız, kesmeden yaklaşık 20 dakika önce soğutmanız tavsiye ediliyor.
Önce ısıtın
Isı göz yaşarmasına neden olan buharı azaltmaya yarar. Bu nedenle Dr. Le kesmeden önce mikrodalgada ısıtmayı öneriyor. Süre soğanın boyutuna göre 30 saniyeyle birkaç dakika arasında değişebilir. Ancak yine bir uyarı: Isıya maruz kalmak da soğanın dokusunu değiştireceğinden bu yöntemi çorba gibi soğanın çıtır dokusunun önemli olmadığı yemeklerde tercih edin.
Asit ekleyin
Dr. Le’nin diğer bir tavsiyesi de asitlerin gücünden yararlanmak. Neden: “Soğana eklenen asitler gözlerdeki yanmayı azaltmaya yardımcı olabilir.” Nasıl: Soğandaki aminoasitleri yanma hissine neden olacak şekilde dönüştüren enzim belirli bir pH aralığında daha iyi çalışıyor. Limon veya sirke gibi bir asit gözyaşına neden olan buharları üreten enzimi yavaşlatır. Ayrıca soğanın yaşarmaya neden olan enzimini yavaşlatmanın başka bir avantajı daha var: Yemeklerinizde soğanın lezzet artırıcı özelliğini veren aminoasidi sağlam tutuyor.