“Ben bir sosyal gastronomi şefiyim. Yaptığım yemeğin lezzeti kadar, o yemeğin kaç kişinin hayatını değiştirdiği ile de ilgiliyim.” Dünyanın en prestijli gastronomi ödülü BCWP 2023’ü (Basque Culinary World Prize) Türkiye’ye getiren Ebru Baybara Demir web sitesinin ilk sayfasında kendisini böyle tanımlıyor.
Sosyal gastronomi alanında 20 yıldır hayata geçirdiği projelerin ödüle layık görülmesinde gerçekten de büyük rolü var. Ebru Şef göçmen krizinin sosyoekonomik sonuçlarına, iklim değişikliğinin toprağın yenilenmesi üzerindeki etkisine, yerel kalkınmaya, kadın emeğine değerine gastronomi perspektifiyle çözümler üretiyor.
İngiltere’nin prestijli gazetesi The Guardian yeni yılın ilk gününde Ebru Baybara Demir’in hikayesine ve bölgeye katkılarına yer verdi. Yemeği değişim için araç olarak gördüğünü söyleyen Ebru Şef “İnsanlar bana ne iş yaptığımı sorduğunda şef olduğumu söylüyorum. Ama işim yemek yapmaktan çok daha fazlası” dedi.
Gastronomi kariyerine tesadüfen başladı
19. yüzyıldan kalan boş Cercis Murat Konağı bir tesadüf ve kararlılık hikayesiyle restorana dönüştü. Fotoğraf: ebrubaykara.com
The Guardian üniversitede turizm öğrenimi gören Ebru Baybara Demir’in gastronomiyi nasıl iş haline getirdiğinin ilginç hikayesine de yer verdi.
Mardin’de gezdirdiği bir Alman grubu restoranda yediği yemekten memnun kalmayınca Demir turistleri teyzesine götürür. Yemekler ve sohbet o kadar güzeldir ki grup bütün programını iptal eder ve günün geri kalanını burada geçirir.
Bu deneyim Ebru Baybara Demir’i de heyecanlandırır ve 21 işsiz kadını evlerini başka tur gruplarına açmaya ikna eder. 19. yüzyıldan kalma boş Cercis Murat Konağı’nın restorana dönüşme hikayesi böyle başlar.
Ticari başarı yeni kapılar açtı
Demir restoranının ticari başarısı üzerine gastronomiye yönelir. Suriye’deki savaş Mardin’de mülteci akımına yol açınca 2016 yılında hem yerel halka, hem de mültecilere mutfak tekniklerini öğretmek ve eğitmek amacıyla BM Mülteci Ajansı’na finansman başvurusu yapar.
Suriyelilerin sabun yapımındaki birikimi bölgedeki fazla zeytinyağı ile birleşerek üretime dönüşmüş.
İki yıl sonra mantar yetiştiriciliği, arıcılık ve yerel Sorgül buğdayı yetiştiriciliği dahil gıda üretiminde yerel halkın ve mültecilerin çalıştığı bir tarımsal kalkınma kooperatifi kurar. Kooperatif Suriyelilerin sabun yapımındaki ustalığından güç alarak zeytinyağı sabunu da üretir.
100 bin euro ile kafe açacak
The Guardian 6 Şubat depremlerinden sonra yardım için bölgede altı ay yaşayan Ebru Şef’in BCWP’den aldığı 100 bin euroluk ödülle Mardin’in ana caddesinde Türk ve Suriyeli şeflerin işlettiği bir kafe açacağını ve elde edilecek gelirle okullara yemek dağıtılacağını da yazdı.
Ödüllü şefin gönül mutfağı 75 gündür deprem bölgesinde: Şimdi dev bayram sofrası kurulacak