Tüketici tepkisinin saatler içinde çığ gibi büyüyebildiği sosyal medya çağında marka iletişimi yapmak hiç olmadığı kadar zor. İletişim faaliyetlerinin önemli bir parçası da reklam kampanyaları. Bu konuda son olarak İspanyol Inditex grubunun önemli markalarından Zara duvara tosladı.
Açıklamada “Bir sanatçının stüdyosunda bulunan yarım kalan heykellerin bir dizi görseli bazı müşterilerimizden olumsuz geri dönüşler aldığından kaldırmaya karar verdik. Niyetimiz kesinlikle bu değildi, yanlış anlaşılma için özür dileriz” dendi.
Reklam tarihi iletişim kazasına uğrayan ya da düpedüz art niyetle yapılan tartışmalı reklamlarla dolu. İşte onlardan bazıları…
PETA: Yağlarınızdan kurtulun
Geçmişte en sert reklam kampanyalarından birini hayvanlara etik muamele için mücadele eden aktivist örgüt PETA yaptı.
2009’da ABD’nin Florida eyaletinde kullanılan bir açık hava panosunda “Balinaları kurtarın” başlığının hemen altında “Yağlarınızdan kurtulun. Vejetaryen olun” yazıyor. Mesaja sırt ve bel bölgesi görünen bikinili şişman bir kadın çizimi eşlik ediyor.
Bu PETA’nın hazırladığı en tartışmalı reklamlardan biri oldu. Tepkiler dinmeyince örgüt geri adım atıp panoyu kaldırdı.
Cazibenin sırrı “şişman kız arkadaş”
“Bu yaz şahane mi görünmek istiyorsunuz? Cazibenizi patlatacak aksesuarınıza uzanın: Çirkin bir kız arkadaş!”
İçki markası Bacardi’nin 2009’da kadınları “tavlamak” için yaptığı reklam kampanyası elinde patladı. Kadınların bir kısmını kafadan “çirkin” ilan ederken hedef kitlesine de “Ancak yanında çirkin bir kadın olursa güzel görünürsün” diyordu.
Sosyal medyanın “kadın düşmanı” ve “zalim” olmakla suçladığı marka ancak bir ergenin güleceği bu “esprili” reklamı kaldırmak zorunda kaldı.
Burger King 7 inç’le aklınızı uçuruyor
Burger King’in 7 inç (17,7 cm) uzunluğundaki süper burger reklamında birden fazla seksist gönderme var.
Kadın ağzını kocaman açmış kendisine doğru gelen burgeri bekliyor. “It will blow your mind away” sloganı “Aklınızı başınızdan alacak” olarak çevrilse de oradaki “blow” kelimesi aynı zamanda argoda “oral seks” anlamına geliyor.
Ancak asıl falso bu cinsel imalar değil, reklamdaki kadının fotoğrafının bu şekilde kullanılacağından haberinin olmaması. Durum reklam yayınlandıktan sonra ortaya çıkıyor ve boykot çağrıları başlıyor.
Margarin reklamı: Baba kalbi eşcinsel çocuğa nasıl dayanır!
Flora markasının margarin reklamı. Margarinin kalbe zararlı olmadığı mesajını iletmek istiyor ama bakın bunu nasıl yapıyor.
Reklamın sol tarafında çok göze batmayan şekilde yazılmış “Şey baba, ben eşcinselim” yazısı var. Neyse ki babanın kalbi porselenden, yani sağlam. Çünkü çocuğunun eşcinsel olduğunu duyan bir babanın kalbinin dayanması için sağlam olması şart!
2013’te yayınlanan bu reklamı ayrımcı bulan LGBT+ topluluğu tepki gösterince Flora’nın çatı şirketi Unilever işi geri çekmek zorunda kaldı ancak sorumluluk almadı.
H&M: Ormanın en havalı maymunu
İsveçli hızlı moda markası H&M 2018’de siyah bir çocuğa üstünde “Ormanın en havalı maymunu” yazan bir sweatshirt giydirince ortalık karıştı. Eleştirenler görselin ırkçı imalarla dolu olduğunu söyledi.
H&M sorumluluğu üstlendi, ‘ama’sız ‘fakat’sız özür diledi: “Bu görselin pek çok insanı üzdüğünü biliyoruz. Biz de üzgünüz. Bu nedenle sadece görseli değil ürünü de geri çektik.”
Masumiyetten S&M temalara çocuk istismarı
Biri 1974 diğer 2022 yılından. Her ikisinde de çocuklar uygunsuz şekilde kullanılıyor.
Soldaki Love adlı kozmetik markasının reklamında “Çünkü masumiyet sandığınızdan daha seksidir” deniyor. Elinde oyuncak ayı tutan kız çocuğu cinsel obje olarak sunuluyor.
Geçen sene lüks moda markası Balenciaga’nın reklam kampanyası ise son zamanların en tartışmalı reklamıydı. Balenciaga yılbaşı hediyeleri için bir reklam kampanyası yaptı. Kampanya fotoğraflarında çocukların elinde sadomazoşizm çağrışımlı ‘bir gözü kırmızı, boynu tasmalı, el ve ayakları deri kayışlı’ oyuncak ayılar vardı. Bu kampanyada çocukların kullanılması sosyal medyada infial yaratmıştı. Marka sorumluluk almak istemedi, suçu kampanyayı çeken yapım şirketine attı ve dava açacağını söyledi. İlerleyen günlerde kazanamayacağını bildiği davayı geri çekti.
Not: Bu yazının bazı bölümlerinde Quality Logo Products adlı blogdan yararlanılmıştır.