Çocukların elinden düşmeyen akıllı telefonlar günümüzde ebeveynlerin en büyük sorunlarından biri. Ama bu izole bir sorun değil. Yakın zamanda yayınlanan bir araştırma ebeveynlerin kendilerinin telefon kullanımının çocukların ekran başında kalma süresinin artmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştu.
Şimdi ise elinden telefon düşürmeyen ebeveynlerin yalnızca çocuklarına kötü rol model olmakla kalmadığını, onların dil gelişimini de etkileyebileceğini gösteren bir araştırma yayınlandı.
2,5-4 yaş aralığındaki 421 Estonyalı çocuğun ebeveynleri arasında yapılan çalışmaya göre akıllı telefonları daha fazla kullanan ebeveynlerin çocukları da ekranı daha fazla kullanıyor; bu çocukların dil bilgisi ve kelime dağarcığı yetenekleri daha düşük oluyor.
Frontiers in Developmental Psychology dergisinde bulguları yayınlanan araştırmada çocukların dil öğrenmesinde kilit yollardan birinin ebeveynlerle sözlü etkileşimler olduğu belirtiliyor.
Ayrıca çocuklar ebeveynleriyle birlikte telefon ya da tabletten bir şeyler izlese dahi dil gelişimine katkıda bulunmuyor. Bu bulgular daha önce yayınlanan araştırmalarla uyumlu. 2013 tarihli bir çalışma da küçük yaştaki çocukların ekranlardan yeni kelimeler öğrenemediğini, canlı etkileşim yoluyla öğrenebildiğini ortaya koymuştu.
Estonya Tartu Üniversitesi’nde gelişim psikolojisi profesörü ve çalışmanın baş yazarı olan Dr. Tiia Tulviste “Çalışmamız, annelerin ve babaların ekran kullanımının çocukların dil becerilerini etkilediğini göstererek odak noktasını çocukların ekran süresinden aile ekran alışkanlıklarının rolüne kaydırıyor” diyor. Çocukların telefon-tablet süresini yönetirken aile temelli yaklaşımlar benimsenmesi gerektiğini söylüyor.
Araştırma için 421 yürümeye çocuğun ekran süresini düşük (bir saatin altında), orta (bir-iki saat arasında) veya yüksek (iki saatin üzerinde) olarak kategorize edildi. Ebeveynlerin ekran süresi de iki saatin altında ‘düşük’, dört saatin üstünde de ‘yüksek’ olmak üzere derecelendirildi.
‘Düşük’ ekran kullanımı olan çocuklar ‘yüksek’ düzeyde ekran izleyenlere göre hem dil bilgisi hem de kelime bilgisi açısından önemli ölçüde daha yüksek puan aldı. İncelemeye dahil edilen çocuklar ortalama 1,8 saat ekran başında geçirirken anneler ortalama dört saat ve babalar ortalama 4,3 saat geçirdiği görüldü.
Ailece yapılsa bile telefon tablet ekranları başında geçirilen zamanın çocukların dil becerileri üzerinde olumlu bir etkisi olmadığı görülürken en büyük olumsuz etkiye sahip ekran kullanımının, çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin, video oyunları oynamak olduğu sonucuna varıldı.
Araştırmada ekranlarda geçirilen daha fazla zamanın yüz yüze sözlü reaksiyonları ve dil gelişimi için gerekli olan diğer dil açısından zengin deneyimler için fırsatları azaltması olasılığına dikkat çekildi.
Dr. Tulviste elektronik kitap okuma ya da eğitici oyunlar oynamanın daha büyük çocuklar için öğrenme fırsatı yaratabileceğini söylese de çocuğun ilk yıllarında en etkili faktörün ebeveynlerle yüz yüze sözlü iletişim olduğunun altını çiziyor.
