Dünyanın dertlerine hakimseniz kötü uyuduğunuz bir gecenin ardından gelen günde yorgunluk, sinirlilik hali, konsantrasyon bozukluğu gibi bedeller ödendiğine de aşina olmalısınız. Ancak kalitesiz uyku sizin için bir norm olduysa haberler kötü: Beyniniz yaşlanıyor.
California Üniversitesi öncülüğünde ABD’de yapılan bir araştırmaya göre orta yaşların başlarında uyku kalitesinin düşük olduğu her gece orta yaşlarınızın sonunda size beyin yaşlanması olarak dönüyor.
American Academy of Neurology dergisinde yayınlanan araştırmanın yazarlarından Clemence Cavailles daha önce de uykusuzluk sorunlarının ilerleyen yaşlarda muhakeme ve hafıza becerilerini etkilediğine dair çalışmalar olduğunu hatırlatarak “Katılımcıların beyin yaşını saptaman için beyin MR görüntülerini kullandığımız araştırmamızda kötü uyumanın orta yaşlarda neredeyse üç yıl ekstra beyin yaşlanmasıyla ilişkili olduğunu gördük” dedi.
Çalışma için 600’e yakın katılımcı 15 yıllık bir sürede değerlendirmeye alındı. Araştırmanın başında yaş ortalaması 40 olan katılımcılar uyku alışkanlıkları hakkında bir form doldurdu. Katılımcılara sorulan soruların bazıları şöyleydi:
-Çoğunlukla uykuya dalmakta zorlanır mısınız?
-Genelde geceleri birden fazla kere uyanır mısınız?
-Genelde çok mu erken uyanırsınız?
Beş yıl sonra aynı formu yeniden doldurdular. Sorular sağlıksız uykunun altı karakteristik özelliğini vurgulamak üzere tasarlandı: Kalitesiz uyku, gün içinde uykulu olmak, uykuya dalmakta zorlanmak, uyku halini sürdürmekte zorlanma, erken uyanma, kısa süre uyuma.
Devam anketinden 10 yıl sonra araştırmacılar katılımcıların beyin MR görüntüleri ile makine öğrenmesi yöntemi kullanarak beyin yaşlarını belirledi.
Ne kadar uyku sorunu o kadar hızlı beyin yaşlanması
Katılımcılar sahip olduğu kötü uyku alışkanlıklarına göre gruplara ayrıldı. Düşük (bir veya hiç), orta (iki-üç) ve yüksek (dört veya daha fazla). Yüksek grupta yer alan kişilerin beyin yaşı düşük grupta olanlarda 2,6 yıl daha fazlaydı. Orta grupta yer alan kişilerinse ortalama beyin yaşı 1,6 yıl daha fazla olduğu görüldü.
Kalitesiz uyku, uykuya dalmakta zorlanmak, uyku halini sürdürmekte zorlanma, erken uyanma en çok beyin yaşlanmasıyla ilişkilendirilen özellikler oldu.
İyi uyku için ne yapmalı
Araştırmanın yazarları bulgularının beyin sağlığını korumak için uyku sorunlarını erken yaşlarda mücadele edilmesinin önemini vurguladığını söylüyor.
Peki nasıl? İşte uyku kalitenizi artıracak birkaç bilim destekli tavsiye:
-Akşamüstü kafein tüketmeyi bırakın.
-Yatmadan önce büyük porsiyonlarda yemek ya da alkol tüketiminden uzak durmaya çalışın.
-Düzenli egzersiz yapın ve sağlıklı beslenin.
-Her gün aynı saatte yatıp kalkmaya çalışın.
-Yatak odanız sessiz ve biraz serin olsun.
-Yatmadan 30 dakika önce bütün elektronik eşyalarınızla vedalaşın.
