Aşırı (ultra) işlenmiş gıdalar kalp hastalıkları, kanser, diyabet, obezite, depresyon, kaygı bozukluğu dahil 30’un üstünde hastalıkla ilişkilendiriliyor. Giderek günlük beslenme düzeninde daha çok yer kaplayan bu gıdalar adından da anlaşılacağı üzere işlenmiş gıdalar grubunun en fenası.
Aşırı işlenmiş gıdalar, tam gıda (işlenmemiş veya yapısını kaybetmemiş) içeriğin hiç ya da çok az miktarda kullanıldığı ve birden fazla işlem sürecinden geçen gıdalar anlamına geliyor. Bu işlemler sırasında tatlandırıcı, koruyucu, aroma vericiler ekleniyor. Bu maddeler çoğunlukla katı ve sıvı yağlardan, şeker ve nişastadan elde ediliyor. Hem raf ömrünü uzatıyor hem de lezzet veriyor.
Aşırı işlenmiş gıdalar deyince akla cips, çikolata, şekerleme gibi ürünler gelse de ‘sağlıklı’ olarak pazarlanan kahvaltılık mısır gevrekleri, protein barları ve bitkisel sütler gibi ürünler de bu gruba giriyor.
Aşırı işlenmiş gıda sınıfına girdiği için şaşıracağınız 10 ürün…
Ekmek
Marketlerde satılan çoğu dilimlenmiş ekmekte modifiye nişasta ve emülgatör (gıdanın içindeki sıvıların raf ömrü boyunca ayrışmamasını sağlayan madde) gibi katkı maddeleri var. Çok tahıllı, ekşi mayalı gibi kulağa sağlıklı gelenlerde bile.
İşlenmiş et
Domuz pastırması, sosis, jambon ve salam gibi dilimli soğuk şarküteri etler, emülgatörler, koyulaştırıcılar, modifiye nişastalar, ilave lif ve hatta ilave renklendirici ve tatlandırıcılarla dolu olabiliyor.
Vegan et
Vegan burger, sosis, pastırma gibi ürünler yeşil, bitkilerle süslenmiş paketlerine rağmen yüksek düzeyde işleniş ürünler ve emülgatör içeriyor.
Bitkisel sütler
Birçok bitkisel süt ve vegan peynir aşırı işlenmiş gıda grubuna girer. Emülgatör kıvam artırıcı ve aroma verici katkı maddeleri içerir. Ancak bu katkı maddelerini kullanmayanlar da var. Yalnızca su, soya, yağ ve tuzdan yapılan soya sütleri gibi.
Kahvaltılık gevrekler
Özellikle çocukların tercihi olan kahvaltılık gevreklerin çoğuna maltodekstrinler (aşırı işlenmiş bir tür karbonhidrat), ilave renklendiriciler ve işlenmiş proteinler ve lifler eklenir.
Müsli ve protein barları
Protein ve müsli barları sağlıklı atıştırmalık alternatifleri gibi sunulsa da işlenmiş lif ve proteinlerle, tatlandırıcı ve modifiye şekerle dolu gıdalar.
Yoğurtlar
Aromalı yoğurtlar da katkı maddeleri içeren ürünlerden. Tüketmeden önce içindekiler kısmından kıvam artırıcı, tatlandırıcı ve aroma verici olup olmadığını kontrol etmekte fayda var.
Soslar
Makarna ve etler için kullanılan soslarda kıvam ve lezzet artırıcılar, renklendiriciler var. Bu nedenle ev yemeği olduğu için sağlıklıdır diye düşündüğünüz makarnayı bu tür soslarla hazırlarsanız hiç de sağlıklı olmuyor.
Margarinler
Margarin üretmenin tek yolu bitkisel yağları aşırı işlemden geçirmek. Bol bol emülgatör ve renklendirici içeriyorlar.
Bebek gıdaları
Evet bebekler için satılan gıdalar bile… Bisküvi, tahıl gibi bebekler için satılan besinlerin bazıları aşırı işlenmiş gıda sınıfına giriyor. İngiltere’de satılan bebek gıdalarının neredeyse üçte biri aşırı işlenmiş gıda.
