Cep telefonlarının hayatımıza girmesiyle birlikte bir şehir efsanesi doğdu: Cep telefonu uzun süre kullanmayın beyin kanserine yol açar, gece uyurken başucunuza koymayın, kafanıza yaklaştırmadan kulaklıkla konuşun vb. Özellikle belli bir yaş üstünde yaygın olan bu inanışı destekleyecek güçlü bilimsel kanıtlar ise ortada yoktu. Bu inanışın bu kadar yaygın olmasının temelinde iyonlaştırıcı olmayan bir radyasyon türü olan radyo dalgaları yaymaları yatıyor.
Hatta yıllar içinde bilim dünyası cep telefonları radyo dalgaları ile beyin kanseri ya da daha genel anlamda insan sağlığı arasında bir ilişki olmadığı yönünde fikir birliğine vardı. Ancak potansiyel olarak zararı olabileceğine dair yayınlanan az sayıda araştırma da var.
2011 yılında Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) radyo dalgasına maruz kalmayı olası kanserojen olarak tanımladı. Bu sınıflandırmanın anlamı büyük ölçüde yanlış anlaşıldı ve endişelerin artmasına yol açtı.
IARC, Dünya Sağlık Örgütü’nün bir parçası. Radyo dalgalarını olası kanserojen olarak sınıflandırması büyük ölçüde gözlemsel çalışmalarından elde edilen sınırlı kanıtlara dayanıyordu. Epidemiyolojik çalışmalar olarak da bilinen bu tür çalışmalarda hastalık oranı ve bunun insan popülasyonlarında nasıl ortaya çıkabileceği gözlemlenir.
Gözlemsel çalışmalar araştırmacıların uzun vadeli sağlık etkilerini araştırmak için sahip oldukları en iyi araç olmakla birlikte sonuçları genelde taraflı olma eğiliminde. IARC kanserojen sınıflandırması da beyin kanseri olan kişilerin cep telefonunu gerçekte kullandıklarından daha fazla kullandıklarını bildirdikleri gözlemsel çalışmalara dayanıyordu.
Aralarında bir bağ yok
Yeni bir araştırmayla konu yine gündeme geldi. Dünya Sağlık Örgütü’nün öncülüğünde yapılan sistematik inceleme radyo dalgalarına maruz kalmanın olası sağlık etkilerine yakından bakıldı.
Bu sistematik inceleme kablosuz teknolojilerin insan sağlığına zararı olmadığına işaret eden bugüne kadarki en güçlü kantı sunuyor. Konu üzerine yapılan en kapsamlı inceleme 1994-2022 yıllarında yayınlanan 63 araştırma dahil edildi. Cep telefonu kullanımı ile beyin, baş boyun kanseri arasında bir bağ bulunamadı.
Environment International dergisinde yayınlanan araştırmada ayrıca cep telefonunu 10 yıl ve üstünde uzun süre kullanmanın kanserle ilişkisi olmadığı sonucuna varıldı. Ne sıklıkla kullanıldığının, telefonda ne kadar süre geçirildiğinin de fark yaratmadığı görüldü.
