Wuhan’daki canlı gıda pazarından toplanan genetik veriler, Covid-19’un rakun köpekleriyle ilişkili olabileceğini gösterdi. Bilim insanları bu keşfin, koronovirüs salgınının aslında bölgede satılan enfekte hayvanlardan kaynaklandığı teorisine de ağırlık kazandırdığını söylüyor.
Huanan balık pazarının 1 Ocak 2020’de kapatılmasından sonraki iki ayda tezgahlardan toplanan örneklerde hem Covid hem de insan DNA’sı bulunduğu tespit edilmişti. Çinli araştırmacılar, bulgularını geçen yıl yayımladığında örneklerin hayvan DNA’sından alınmadığını belirtmişti.
Şimdi bu sonuç, bilim insanlarının oluşturduğu uluslararası bir ekip tarafından tersine çevrildi. Çinli ekibin bilimsel veri tabanı Gisaid’e yüklediği gen dizilerinin analizi, pozitif Covid-19 örneklerinden bazılarının rakun köpeği DNA’sı bakımından zengin olduğunu ortaya koydu. Öte yandan Covid pozitif örnekler arasında misk kedileri de dahil olmak üzere başka memelilere ait DNA izlerine de rastlandı.
Yakın zamanda dijital ortama yüklenen gen dizileri, Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nde evrimsel biyoloji alanında çalışan Florence Débarre tarafından fark edildi. Bilim insanlarının kafasında, Çinli ekibin genetik verileri neden daha önce yayımlamadığı konusunda soru işaretleri oluştu.
Keşif, rakun köpeklerinin veya koronovirüs ile enfekte olmuş başka hayvanların salgını tetiklediğini kanıtlamıyor. Yani hayvanlar enfekte olmuşsa bile virüsü enfekte olmuş insanlardan kapmış olabilir. Yine de çalışmayı Dünya Sağlık Örgütü’ndeki uzman grubuna sunan bilim insanları, virüsün hayvanlardan bulaştığı teorisinin daha olası hale geldiğinin altını çiziyor.
Bitmek bilmeyen tartışma
Yüzyılın en kötü salgınını neyin başlattığı, bitmek tükenmek bilmeyen bir tartışmanın odağı haline geldi. Teorilerden birinde virüsün vahşi hayvanlarda ortaya çıktığı ve pazardaki kontaminasyon yoluyla insanlara yayıldığı iddiası ortaya atılırken, bir başka teorisi ise virüsün, pazara yakın mevkideki Wuhan Viroloji Enstitüsü’ndeki araştırmacılar patojenler üzerinde çalışırken dışarı sızdığını öne sürüyor.
Laboratuvar sızıntısı teorisi, hem ABD Enerji Bakanlığı’nın istihbarat değerlendirmesi hem de Cumhuriyetçilerin desteklemesiyle geçtiğimiz haftalarda yeniden manşetlere taşındı. Ancak her iki teori için de somut kanıt eksikliği geçerliliğini koruyor. DSÖ Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus da bu konuya ilişkin yaptığı son açıklamasında, “Virüsün kökenine ilişkin bilgisi olan varsa bizimle paylaşsın” demişti.