Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Sert, bayramda özellikle diyabetliler için etin yanında karbonhidrat tüketimine dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Eğer çok fazla şekilde et yer ve yanına da salata, sebzeler gibi düşük glisemik indeksli karbonhidratlardan oluşan garnitürler alınmazsa, insülin veya insülin salgılatan ilaç alıyorlarsa hipoglisemi dediğimiz şeker düşmesi yaşayabilir. Sonrasında da koma ve ölüme kadar giden durumlar olabilir” dedi.
Türkiye’de yıllık kişi başına düşen et tüketimi miktarının Avrupa toplumlarına göre düşük olduğunu belirten Prof. Dr. Murat Sert, bu durumun ülkemizde Kurban Bayramı boyunca çok yüksek oranlara çıktığını ifade etti. Sağlıklı insanlarda bir haftalık et tüketimindeki artışın herhangi bir soruna yol açmayacağını ancak bu durumun kronik hastalar için endişe verici olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Sert, özellikle diyabet hastalarını bayram sofralarında tüketecekleri besinler konusunda uyardı.
Etin yanında aşırı ekmek ve tatlı tüketimi komaya götürebilir
Prof. Dr. Sert, diyabetli kişilerde yalnızca et tüketiminin başlı başına bir sorun oluşturmayacağını ancak ailece yapılan büyük bayram sofralarında ana yemeğin yanında ekmek ya da tatlı gibi besinleri diyet programlarının dışına çıkacak şekilde tüketmelerinin risk oluşturduğunu söyledi. Bu durumunda kan şekerinin yükselmesine yol açacağını belirten Prof. Dr. Sert, aynı zamanda şeker koması gibi hayati riskler oluşturabileceğini kaydetti. Prof. Dr. Sert, “Diyabet hastaları için et tüketimi ölçülü ve normal sınırlarda olmalıdır.
Eğer çok fazla şekilde et yer ve yanına da salata, sebzeler gibi düşük glisemik indeksli karbonhidratlardan oluşan garnitürler alınmazsa, insülin veya insülin salgılatan ilaç alıyorlarsa hipoglisemi dediğimiz şeker düşmesi yaşayabilir. Sonrasında da koma ve ölüme kadar giden durumlar olabilir. Etin yanında mutlaka karbonhidratı ve yağı denge içerisinde kendilerine önerilen miktarda kullanmalılar. Ekmekte aşırıya kaçmamalılar. Tercihen tam buğday ekmeği tüketilmeli. İlaç alanlar için de almayanlar için de beyaz ekmek, tatlı, bal, şeker gibi yüksek glisemik indeksli gıdaların tüketimini önermiyoruz. Diyetlerine dikkat etmeleri gerekiyor. Tabii, şeker hastaları sadece şeker hastası da olmayabiliyor yani bu hastalarda bypass yapılmış, stent konulmuş olabiliyor. Onunla birlikte hipertansiyon olabiliyor. Ekseri birkaç sorun bir arada olabiliyor. Bu sebeple bu hastalarımız beslenme içeriğine dikkat ettiği kadar tuz içeriğine de dikkat etmesi gerekiyor” dedi.
Kronik hastalıkları olanlar beslenme programlarını bozmasın
Prof. Dr. Sert, diğer kronik hastalıklara sahip kişiler için de şu uyarılarda bulundu:
“Kalp sorunu olan hastalarda aşırı tuz yüklenmesi, kalp yetmezliğini uyarabilir. Hastanın acil servise kaldırılma ihtiyacı olabilir. Yine hipertansiyon toplumumuzda oldukça yaygın bir hastalık. Her 4 kişiden 1’i hipertansiyon hastası. Bunlarda da ani kan basıncı yükselmesi hipertansiyona bağlı tehlikeli durumlardır. Et tüketiminde ağırlıkla protein ve azotlu bileşikler olduğu için bunlar üre artışına neden olur.
Böbrek hastalarında üre koması ya da diyaliz ihtiyacını artırabilecek durumlar yaratabilir. Et tüketiminde olabildiğince yağı ayırarak yani yağ oranı azaltılarak kullanılmalıdır ama yağı ne kadar azaltsanız da kırmızı etin içerisinde de kolesterol yüksektir. Özellikle karaciğer ve böbrek gibi sakatatlarda daha da yüksektir. Kolesterol ilacı, lipit ilacı kullanan hastalarımızda böyle yağlı et ya da kırmızı et bile olsa aşırı tüketildiğinde kan yağlarında aşırı yükselmeye sebebiyet verebilir. Bu arada yine kronik bir hastalık olan halk arasında zengin hastalığı diye bilinen gut hastaları da aşırı et tüketimi ile gut krizine girebilirler. Bayramımızın bayram havasında geçmesi için bunlara dikkat edelim.”
Prof. Dr. Murat Sert, şeker hastalığı, kalp yetmezliği, hipertansiyon, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıkları olan ve diyalize giren kişilerin bayram boyunca diyet programlarını bozmamaları gerektiğini sözlerine ekledi.
