Yine sıcakların etkisiyle ‘işte bunlar hep iklim krizi’ dediğimiz günlere geldik. İklim kriziyle aşırı sıcaklar arasında bağ olduğunu bilim söylüyor.
Şöyle ki uluslararası araştırma kuruluşu Climate Central uzmanları günlük yerel sıcaklık ilişkilendirme sistemleri İklim Değişim Endeksi (CSI) kapsamında Kuzey Afrika, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Akdeniz ve Orta Doğu ülkelerinde son günlerde görülen aşırı sıcaklar ve iklim değişikliği arasındaki ilişkiyi analiz etti.
Fosil yakıt kullanımının yol açtığı iklim değişikliğinin günlük sıcaklık değerlerini nasıl değiştirdiğini ölçümleyen CSI’ın merkezi sıfır olarak alınıyor. Bir bölgedeki sıcaklık değeri için CSI seviyesinin sıfır olması insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin sıcaklık üstünde tespit edilebilir etkisi olmadığını gösteriyor.
Pozitif CSI seviyeleri 1 ila 5 sıcaklıklarda iklim değişikliğinin tespit edilebilir etkisi olduğu anlamına geliyor. CSI 1 seviyesi iklim değişikliğinin tespit edilebilir etkisi olduğunu ve bu nedenle sıcaklığın 1,5 kat daha olası hale geldiğini gösteriyor. CSI 2 ve üstü seviyeler sıcaklık olasılığının çarpan etkisinde arttığına işaret ediyor.
Climate Central’ın AA muhabiriyle paylaştığı analizine göre Kuzey Afrika, Akdeniz ve Orta Doğu’da 11-13 Haziran tarihlerinde 290 milyon kişinin iklim değişikliğinden kaynaklanan anormal sıcaklara maruz kaldığı ve bu sıcaklık değerlerine ulaşılmasının iklim değişikliği nedeniyle en az beş kat olası hale geldiği tespit edildi.
Mevsim normallerinin 2-8 derece üzerinde
Türkiye, Suudi Arabistan, Irak, Suriye, Türkmenistan, Cezayir, Mısır, Afganistan ve Yunanistan’ın birçok şehrinde maksimum sıcaklıkların 40 derece ve üstüne çıktığı görülürken Bulgaristan’ın Sofya, Filibe ve Burgaz, Libya’nın Bingazi ve Misrata, Gazze Şeridi’nde Refah, İsrail’in Kudüs ve Tel Aviv, Yunanistan’ın Atina ve Selanik, Türkiye’nin Antalya ve İzmir şehirlerinde sıcaklıkların 30 ila 38 derece arasında seyrettiği ölçüldü.
Sıcaklıkların söz konusu bölgelerin büyük kısmında mevsim normallerinin 2 ila 8 derece üstünde seyrettiği belirlendi.
İklim Değişikliği Endeksi’ne göre Türkiye bugünlerde iklim değişikliği nedeniyle beş kat daha olası hale gelen anormal sıcaklıkları hissediyor.
Türkiye’de 11-13 Haziran döneminde 66 milyon kişinin en az bir gün CSI 5 seviyesinde aşırı sıcaklığa maruz kalmış olacağı tahmin edildi. Bir başka deyişle, bu üç gün içinde Türkiye’de 66 milyon insan iklim değişikliği nedeniyle beş kat daha olası hale gelen anormal sıcaklıkları hissetti.
Söz konusu dönemde sıcaklıklar İstanbul’da 11 Haziran’da maksimum değere ulaşarak 29,2 dereceyi gördü. İstanbul’da 11 Haziran’daki günlük sıcaklık değeri mevsim normallerinin 4,9 derece üstünde ölçüldü.
Bursa’da 12 Haziran’da 34,1 dereceye çıkan sıcaklıklar mevsim normallerinin sekiz derece üstünde kayıtlara geçti.
İzmir’de ise bugün (13 Haziran) günlük sıcaklık değerlerinin 39,7 ile mevsim normallerinin 9,6 derece üstüne çıkacağı tahmin edildi.
Aşırı sıcaklar uzun süre devam edebilir
Türkiye dahil birçok bölgede aşırı sıcakların uzun süre devam edebileceği öngörülüyor.
Climate Central analizine göre aşırı sıcaklara bağlı olarak orman yangınlarına ilişkin endişeler artıyor. Özellikle Yunanistan bu açıdan riskli bölgelerden biri olarak görülürken uzun sıcaklık dönemlerine maruz kalan diğer ülkeler için de orman yangını riski var.
Aşırı sıcağa maruz kalmanın bitkinlik ve felç gibi sıcağa bağlı hastalıklara yol açabileceği, diyabet, kardiyovasküler hastalık, astım ve altta yatan diğer rahatsızlıklarda kötüleşme riskinin artacağı belirtiliyor.
