Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan Türkiye’de hızla yayılma potansiyeline sahip olan maymun çiçeği (Mpox) virüsü hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu. Covid-19 salgınında yapılan hataların tekrarlanmaması gerektiğine vurgu yapan Ceyhan “İlk vakayı açıkladığımızda muhtemelen Türkiye’de çok sayıda vaka olacak. Yani şu anda vaka yok demek mümkün değil, ama tanı konmuş vaka yok diyebilirsiniz. Ancak bu da bizi maalesef geciktiriyor” dedi.
Mpox virüsü ilk olarak Afrika’da ortaya çıkmış ve kısa sürede tüm dünyaya yayılmış bir virüs olarak biliniyor. Türkiye’de de bu virüsün görülme ihtimalinin yüksek olduğunu belirten Prof. Dr. Ceyhan hem vatandaşlara hem de hükümete kritik uyarılarda bulundu. Virüsün her türlü temasla bulaşabileceğine dikkat çeken Ceyhan yurttaşların el temizliğine özellikle önem vermesi gerektiğini söyledi.
‘İlk vakayı açıkladığımızda çok önce yayılmaya başladığını fark edeceğiz’
Ceyhan “Şu an Türkiye’de resmi olarak tanı konmuş bir vaka yok. Ancak bu, virüsün ülkemizde bulunmadığı anlamına gelmez. Aynı Covid-19’da olduğu gibi ilk vakayı açıkladığımızda aslında çok daha önce yayılmaya başlamış olduğunu fark edeceğiz. Bu da demek oluyor ki, tarama yapılmadan sadece ilk vakayı beklemek büyük hata olur” dedi. Özellikle Afrika’dan Türkiye’ye seyahat edenlerin 21 gün boyunca izlenmesi gerektiğini ifade eden Ceyhan, bu sürecin hastalığın yayılmasını önlemek için hayati önem taşıdığını vurguladı.
Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’de Mpox virüsünün görüldüğüne dair iddiaları yalanlamasıyla ilgili eleştirilerde bulunan Ceyhan “Basında Ankara’da dört vakanın karantinaya alındığı yazıldı ancak bu Sağlık Bakanlığı tarafından yalanlandı. Öncelikle vaka karantinaya alınmaz, izole edilir. Karantina o vakayla temas eden kişilere uygulanır. Bu ayrımı doğru yapmak lazım. Ayrıca ‘bizde vaka yok’ demek de doğru değil, çünkü şu anda aktif bir tarama yapılmıyor” dedi.
Covid-19’u hatırlattı: Geç kalındı ve virüs hızla yayıldı
Prof. Dr. Ceyhan Covid-19 sürecinde yapılan hatalardan ders alınması gerektiğini belirtti. “Covid-19’da ilk vakalar görülmeden önce tarama yapılmadı ve İstanbul’da vakalar bir ay boyunca fark edilmedi. İlk vakaların ortaya çıkmasından sonra, İstanbul’da yüzlerce vaka olduğunu anladık. Eğer erken tanı koyabilseydik İstanbul’dan diğer illere yayılmasını büyük ölçüde engelleyebilirdik. Ancak geç kalındı ve virüs hızla yayıldı” diye konuştu.
Maymun çiçeği virüsünün de benzer bir yayılma potansiyeline sahip olduğuna dikkat çeken Ceyhan, hastalığın belirtilerinin genellikle grip benzeri semptomlarla başladığını ve sonrasında döküntülerin ortaya çıktığını belirtti. “Bu hastalıkta tanı konulabilmesi için döküntülerin çıkmasını beklemeniz gerekiyor. Bu süreç 5 ile 21 gün arasında değişebiliyor. Semptomlar genellikle ateş, baş ağrısı, sırt ağrısı ve vücut ağrıları ile başlıyor, sonrasında döküntüler ortaya çıkıyor. Ancak döküntü çıkmadan önce hastalığı havaalanında veya giriş noktalarında tespit etme şansınız yok” diyerek hastalığın yayılmasının ne kadar zor fark edilebileceğini dile getirdi.
‘Büyük ölçekli önlemlere gerek yok’
Ceyhan özellikle Afrika’dan gelen ya da bu bölgeden gelenlerle temas eden kişilerin izlenmesi gerektiğini vurgulayarak “Bu kişilerin 21 gün boyunca izlenmesi lazım. Semptomları gözlemlemek ve döküntülerin ortaya çıkıp çıkmadığını takip etmek çok önemli. Eğer bu süreç izlenmezse hastalık Türkiye genelinde yayılmış olabilir” uyarısında bulundu.
Virüsten korunma önlemlerine de değinen Ceyhan “Maymun çiçeği virüsünden korunmak için büyük ölçekli önlemler almak gerekmiyor. Ancak temaslardan kaçınmak, el temizliğine dikkat etmek ve riskli bölgelerden gelen insanları izlemek önemli” dedi. Ceyhan, virüsün yayılma riskini azaltmak için vatandaşların dikkat etmesi gereken en önemli noktanın el temizliği olduğunu belirtti ve ekledi: “Özellikle bilmediğiniz bir yüzeye dokunduğunuzda, ağzınıza veya burnunuza götürmeden önce ellerinizi temizlemeniz gerekiyor. Yanınızda her zaman bir alkol veya el dezenfektanı taşıyın. Bu basit önlem, sizi sadece maymun çiçeği virüsüne karşı değil, birçok diğer hastalığa karşı da koruyacaktır.”
‘Mevcut tıp eğitimi yetersiz kalabilir’
Sağlık çalışanlarına yönelik eğitimlerin de önemine değinen Ceyhan, tıp fakültelerinde çiçek hastalığı gibi konuların artık derslerde yer almadığını belirtti. Bu nedenle mevcut tıp eğitiminin hastalığı tanımlamakta yetersiz kalabileceğini vurgulayan Ceyhan “Çiçek hastalığı derslerde artık öğretilmiyor çünkü ortadan kalkmış bir hastalık olarak kabul ediliyor. Ancak maymun çiçeği virüsü ile ilgili olarak hekimlere görsel bilgi verilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, yanlış tanılar konabilir ve bu da sağlık sisteminde gereksiz bir yük oluşturabilir” şeklinde konuştu.
Ceyhan, hastalığın ciddiye alınması gerektiğini ve risk gruplarının aşılanması için devletin hızlı adımlar atması gerektiğini belirtti. “Mpox virüsü 2022’den bu yana dünya genelinde 132 bin vakaya ulaştı ve yaklaşık 4 bin 600 ölüm bildirildi. Bu nedenle hastalık ciddiye alınmalı ve devlet risk gruplarını aşılamak için hızla harekete geçmeli” dedi.
‘Aşı için şimdiden stok yapılmalı’
Türkiye’de çiçek aşısının üretilmiş olmasına rağmen uluslararası anlaşmalar nedeniyle şu anda ülke içinde bulunmadığını belirten Ceyhan, bu aşıların temin edilmesi için devletin hızlı adımlar atması gerektiğini söyledi. “Eğer bu virüs yayılırsa aşıya olan talep çok artacak ve belki de aşı bulmakta zorluk çekeceğiz. Bu nedenle şimdiden stok yapılmalı” diyerek olası bir aşılama krizine dikkat çekti.
Ceyhan, son olarak devletin halkı doğru ve şeffaf bir şekilde bilgilendirmesi gerektiğini vurguladı. “Eğer halk doğru bilgilendirilmezse internette dolaşan yanlış bilgilere inanabilirler. Bu da hastalığın kontrol altına alınmasını zorlaştırır. Devlet bu konuda hızlı ve etkili bir bilgilendirme politikası izlemeli” diyerek sözlerini tamamladı.
Tüketiciler Birliği’nden suç duyurusu
Prof. Ceyhan uyarılarını yaparken Tüketiciler Birliği de kendisi hakkında suç duyurusunda bulundu. Kayseri Adliyesi önünde basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, Ceyhan’ın televizyon programlarında M çiçeği virüsüyle ilgili yaptığı açıklamaların halk arasında gereksiz bir korku ve panik yarattığını öne sürdü.
Şahin, Prof. Dr. Ceyhan’ın, virüsün yayılması ve aşı gerekliliği konusundaki yorumlarının “halkı yanıltıcı bilgilerle etkilediğini” savundu. Ceyhan’ın son günlerde yaptığı açıklamada “eninde sonunda maymun çiçeği aşısı yapılacak” şeklindeki yorumunun, aşılamanın zorunlu hale getirileceği şeklinde algı oluşturduğunu öne sürdü:
“Mehmet Ceyhan’ın açıklamaları, halkı korku ve paniğe sevk eden yanıltıcı bilgiler içeriyor. Bu tür açıklamalar, insanları yanlış bilgilendirerek kaygı yaratıyor. Biz de bu kişi hakkında suç duyurusunda bulunduk ve konuyu yargıya taşıyacağız. Milletimizin küreselcilere alet edilmesini istemiyoruz. Bu tür manipülasyonlarla toplumu hizaya getiremezsiniz.”
‘İstanbul’da karantina’ iddiasına DMM’den yalanlama
Bu arada Ceyhan ANKA’ya bu demeci verirken İstanbul’da bir kişinin maymun çiçeği şüphesiyle karantinaya alındığı iddiası Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yalanlandı. İletişim Başkanlığı’nın Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM), bu konuda bazı basın ve sosyal medya organlarında yayımlanan haberlerin gerçeği yansıtmadığını açıkladı.
DMM’nin açıklamasında İstanbul’da herhangi bir sağlık kuruluşunda maymun çiçeği (Mpox) hastalığı şüphesiyle karantinaya alınmış bir hasta bulunmadığı belirtildi. Ayrıca dermatolojik belirtilerle hastaneye başvuran bir kişinin testlerinin negatif çıktığı ifade edildi. Bu kişinin izole edildiği yönündeki haberlerin doğru olmadığı öne sürüldü.
Açıklamada Sağlık Bakanlığı’nın konuyla ilgili bilgilendirmeleri şeffaf bir şekilde yaptığı ve kamuoyunun yanlış bilgilere itibar etmemesi gerektiği ifade edildi. Sosyal medyada ve basında yayılan asılsız iddialara karşı dikkatli olunması istendi.
