İktidarın 1 Mayıs’ta Taksim yasağı 2013’ten bu yana sürüyor. 2010’da izin verilen kutlamalara 2013 yılında Taksim’de yayalaştırma projesi uygulanacağı gerekçesiyle yasak gelmişti. O günden bu yana 1 Mayıs kutlamalarında Taksim’e çıkmak isteyen binlerce kişi gözaltına alındı.
Bu seneki 1 Mayıs ise CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in de Taksim çağrısı nedeniyle daha da önemli hale geldi. 1 Mayıs yasaklarıyla ilgili Anayasa Mahkemesi’nin geçen seneki ihlal kararını hatırlatan Özel anayasaya uyulması çağrısı yapmıştı.
Dahası, Özel AK Parti’nin yeni anayasa çıkışıyla ilgili olarak da önce mevcut olana uyulması gerektiğini söylemişti. Yani bu seneki 1 Mayıs seçimlerden sonra oluşan yeni ‘kırmızı’ tabloyla ve anayasa tartışmalarıyla iç içe geçmiş durumda. 2 Mayıs’ta Erdoğan-Özel görüşmesi bu önemi daha da artırıyor.
Özel: Taksim’i kapatmak anayasa tanımamaktır
Özel Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni anayasada destek istemesi üzerine mevcut anayasaya uyulması gerektiğini söylemişti. Dün partisinin grup toplantısında konuşan Özel şunları söyledi: ”Bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin yürürlükte olan anayasası var. Ama herkes beğendiği maddeye uyar beğenmediği maddeye uymazsa ortada anayasa kalmaz. Taksim’i kapatmak anayasa tanımamaktır. Can Atalay’ı bırakmamak anayasayı tanımamaktır.”
Erdoğan: Terör örgütlerine istismar zemini sunulmamalı
Cumhurbaşkanı da 1 Mayıs tartışmaları es geçmedi. Dün Çalışma Meclisi yemeğinde konuşan Erdoğan 1 Mayıs çağrıları konusunda muhalefeti hedef aldı.
Erdoğan şunları söyledi: ”2008 yılında 1 Mayıs’ı Emek ve Dayanışma Günü olarak ve 2009 yılında tatil ettik. 2010 yılında da Taksim’de kutlamaya izin verdik. Buna rağmen muhalefet ve bazı marjinal gruplar 1 Mayıs’a gölge düşürmeye çalışıyor. Taksim Meydanı’nın mitinge uygun olmadığı herkesin malumu iken bu türdeki dayatmaları doğru bulmuyorum. İstanbul’da yapılacak kutlamalar için 40 ayrı güzergah belirlenmiştir. Müsaade edilenler dışında bir alanda yürüyüş ve miting düzenlemek iyi niyetli değildir. Terör örgütlerine istismar zemini sunulmamalıdır. Sendikalarımızı STK’larımızı 1 Mayıs atmosferinden uzak durmaya davet ediyorum.”
İki isim 2 Mayıs saat 16:00’da AK Parti Genel Merkezi’nde görüşecek. Görüşmeye dair ayrıntılı haberimiz için tıklayın.
1 Mayıs’ın yasaklı tarihi
İstanbul’daki Taksim Meydanı neredeyse yarım asırdır Türkiye’de 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın sembollerinden biri. 1 Mayıs 1977 kutlamalarında 34 kişinin açılan ateşle ve izdihamdan ezilerek yaşamını yitirmesi meydanın bu sembolik önemini daha da artırıyor. Bu katliamdan sonra ertesi yıl, 1978’de Taksim Meydanı’nı daha büyük bir kalabalık doldurmuştu. 1979’da ise sıkıyönetim ilan edildi ve kutlamalar yasaklandı. Ancak o yıl İstanbul’un birçok noktası 1 Mayıs alanına döndü bu yasak nedeniyle; gazete sayfaları yerlere yatırılıp askerlerce dipçiklenen göstericilerin fotoğraflarıyla kaplandı.
1980 darbecileriyse 1 Mayıs’ı ‘Bahar ve Çiçek’ bayramı ilan etti ve kutlamalara yedi yıl boyunca izin verilmedi. 1987’de ise sadece Taksim’e çelenk bırakılmasına izin verildi.
1989-90 kutlamalarında da kan aktı. Bir işçi yaşamını yitirdi, polis tarafından kurşunlanan bir üniversite öğrencisi felç kaldı.
1980 sonrasındaki en kitlesel kutlama 1996’da Kadıköy’de yapıldı. Ancak eylemin ilk dakikalarında polisin üç göstericiye ateş açarak öldürmesinden sonra olaylar büyüdü. Uzun süre 1 Mayıs kutlamalarına Kadıköy de kapatıldı.
2007, 2008 1 Mayıslarında ise işçiler Taksim’de ısrar etti ve polis müdahalesiyle karşılaştı.
Nisan 2009’da TBMM’ye verilen önergeyle 1981’den sonra 1 Mayıs tekrar resmi tatil günü kabul edildi, fakat Taksim’de kutlanmasına yine izin verilmedi.
Nihayet 2010’da Taksim’de 1 Mayıs kitlesel şekilde kutlandı. Ancak bu da 2013 yılına kadar sürdü. 2013’te Taksim’i yayalaştırma projesi nedeniyle 1 Mayıs kutlamalarına izin verilmedi. Proje çoktan bitse de Taksim için hala izin verilmiyor. İşçi sendikaları ve sol örgütler Taksim’de ısrarcı. Nitekim 2013 yılından bu yana Taksim’e çıkmak isteyen binlerce kişi gözaltına alındı ama ısrar sürüyor.
Ve bu yıl, Anayasa Mahkemesi’nin yasağı ihlal sayan kararı ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in Taksim çağrısıyla 1 Mayıs daha da fazla gündem haline geldi.
Anayasa Mahkemesi 2014 ve 2015’te Taksim’deki kitlesel 1 Mayıs kutlamalarına izin verilmemesiyle ilgili yapılan başvurularla ilgili olarak 2023’te yasağın toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali olduğuna karar vermişti.
Özel bu karara uyulması çağrısı yaptı. İçişleri Bakanlığı ise ‘yasak’ değil ‘kısıtlama’ geldiğini söylüyor.