Suriye’de 2011 yılında bir iç savaş patlak verdi. Bu Ortadoğu’da dengeleri değiştirecek ve yıllar boyu kan akıtacak kaosun da kapısını araladı. Bu savaştan önce Türkiye’nin Suriye’yle ilişkileri oldukça iyidi. Öyle ki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad için ‘kardeşim’ diyordu. Ancak bir anda her şey değişti, Esad ‘Esed’ oldu, başına da ‘zalim’ sıfatı geldi. Türkiye daha sonra Suriye’de terör örgütleri IŞİD’e ve özellikle de YPG’ye karşı operasyonlarla burada büyük bir alanı kontrol etmeye başladı. Buraya Şam’ın ‘terörist’ ilan ettiği Özgür Suriye Güçleri sokuldu.
Bu arada Türkiye’ye büyük bir göç akımı başladı. Ülkeye gelen Suriyeliler iç politikada belirleyici bir hal aldı. Çünkü göç dalgasında kontrol mekanizmasının olmadığını söyleyen muhalefet demografik yapının tehlikede olduğunu söyledi. Hatta Zafer Partisi çok daha sert söylemlerle genel seçimlerde varlık dahi gösterdi, dönemin CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ikinci turun hemen öncesinde Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ’la masaya oturup büyük tavizler verdiği bir protokole imza dahi attı. Konuyla ilgili ayrıntılı haberimizi okumak için bu linke tıklayın. Aradan yıllar geçti, Şam ülkenin büyük kısmına yeniden egemen oldu. Bu 14 Mayıs 2023 seçimleri öncesi siyasi olarak da manevra alanı daralan iktidarı Suriye ile ‘normalleşme’ adımı atmaya itti.
CHP’nin çiçeği burnunda lideri Özgür Özel, Suriye’ye gideceğini ve temas kuracağını söyledi. İktidar da peşi sıra Suriye’yle normalleşme sinyalleri verdi. Diyalog yolları o aylarda önce istihbarat görevlileri, daha sonra da dışişleri yetkilileri düzeyinde toplantılarla yeniden açıldı. Erdoğan en son temmuzda Esad ile görüşme ihtimaline dair “Bir zamanlar ailece görüşürdük, yarın yine olmaz diye bir şey yok” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmeyle ilgili Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a talimat verdiğini de söylemişti. Hükümet dışında ana muhalefet partisi CHP de Esad’la görüşmek için girişimde bulundu, fakat bu adımlar da şu ana kadar sonuçsuz kaldı.
Suriye’nin bir şartı vardı: Türkiye’nin kuzeyden çekilmesi. 25 Ağustos’ta Suriye Meclisi’nde konuşan Esad “Gerçek nedenlerini göremediğimiz bir sorunu nasıl çözebiliriz? İlişkiyi yeniden tesis etmek için öncelikle bu ilişkinin bozulmasına neden olan sebeplerin ortadan kaldırılması gerekir ve biz hiçbir hakkımızdan vazgeçmeyeceğiz. Herhangi bir müzakere sürecinin başarılı olması için güvenilecek bir referansa ihtiyacı var. Daha önceki toplantılarda sonuç alamamanın nedenlerinden biri de referans eksikliği. Suriye, Türkiye’nin işgal ettiği topraklardan çekilmesi ve teröre verdiği desteği durdurması gerektiğini sürekli vurguluyor” dedi.
Erdoğan bugün Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Kurulu’na katılmak için ABD’ye gerçekleştireceği ziyaret öncesi Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi’nde düzenlenen basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı. Suriye’yle bir süredir temasın devam ettiğini ve bölgeden gerilim yükseldiği bu dönemde diğer ülkelerle diyaloğun daha önemli hale geldiğini söyleyen Erdoğan, temasın hangi aşamada olduğunu şöyle açıkladı:
“İşte özellikle Türkevi, inşallah bu defa çok farklı görüşmelere çok farklı ilişkilere vesile olacaktır. Bunun için Türkevi’nde yapacağım görüşmeler ve Türkevi’nde yapılacak bütün değişik ülkelerden liderlerle görüşmeler, inşallah bunların adımlarını attığımız bir merkez haline evimizi dönüştürecektir.”
Suriye’deki gerilimin artık sona ermesi gerektiğini belirten Erdoğan “Bunu bugüne kadar çok kez tekrar ettik, söyledik ama bazıları hala özellikle Batılı ülkeler bunu anlamamakta ısrar ediyor. Biz de söylemekte ısrar edeceğiz ve bunu özellikle de inşallah Birleşmiş Milletler’deki konuşmamda ifade edeceğim. Bu gerginliğin sona ermesi, Suriye topraklarının tamamında huzur ve istikrarın sağlanması için Türkiye ve Suriye’nin birlikte atabileceği adımlar, Şam yönetimini muhaliflerin bir süredir Suriye’de çatışmasızlığın sağladığını görüyoruz. Bu durum kalıcı çözüm için etkin bir kapı aralamak adına elverişli bir ortam sağlıyor. Suriye dışında milyonlarca insan vatanlarına dönmek için bekliyor. Biz bu konuda çağrımızı yaptık. Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi için Beşar Esad ile görüşme irademizi de ortaya koyduk. Biz şimdi karşı taraftan cevap bekliyoruz. Biz buna hazırız. Halkı Müslüman iki ülke olarak artık bu birlikteliği, bu beraberliği bir an önce gerçekleştirelim istiyoruz. İki ülke ilişkilerinde yeni bir dönem de böylesi bir görüşme neticesinde inşallah başlar diye inanıyorum” dedi.
