Yaklaşık üç yıl süren Kobani Davası yargılaması sonuçlandı.
Kime ne ceza verildi, kim beraat etti, aşağıda bunları okuyacaksınız zaten ama biz şöyle başlayalım: Sanıkların 6 Ekim 2014’te başlayan ve çok sayıda insanın ölümüne neden Kobani olaylarını kışkırttıkları, o olaylara yol gösterdikleri iddia ediliyordu davanın iddianamesinde, bu yüzden de dava “Kobani Davası” olarak bilindi, sanıklar öyle yargılandı.
Dönemin HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş bunun “kumpas davası” olduğunu söyleyegeldi, o suçu asla işlemediklerini, tersine, olayları yatıştırmak için ellerinden geleni yaptıklarını anlattı döne döne. Bunun için de birlikte çabaladıklarını hatırlattığı dönemin içişleri bakanı Efkan Ala’yı tanık gösterdi, “ona sorun” dedi.
Sordular mı, başka yerlerden mi öğrendiler, kendileri mi öyle karar verdi bilinmez, ama davanın adı düştü öncelikle: Çünkü sanıkların tümü Kobani olaylarından beraat etti kumpas iddiasını doğrularcasına; başka suçlardan cezalandırıldılar, ama çok ağır cezalarla…
İki de not düşelim duruşmanın yapıldığı 16 Mayıs 2024’e; düne.
İlki şu: Hakim Sincan’da ağır hapis cezaları yağdıran kararı okurken, Kobani Davası’nda bilmemkaç kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle yargılanan sanıklardan biri Ankara’nın göbeğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsündeydi; bir yandan hakkında, haklarında verilecek kararı beklerken bir yandan da mecliste oturum yönetiyordu. Sırrı Süreyya Önder’di o meclis başkan vekili; davada beraat etti.
Bu da ikinci not: Mahkeme başkanı alfabetik sırayla sanıkların adlarını okuyarak açıklamaya başladı verdikleri kararları. İlk ceza Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı 81 yaşındaki Ahmet Türk’eydi: 10 yıl hapis.
Sonra Alp Altınörs, Ayla Akad…
Derken sıra Selahattin Demirtaş’a geldi; tek tek saymaya başladı hakim onun için verdikleri kararı, biçilen cezaları. Demirtaş yükünü aldı, alacağı cezaların dökümü saya saya bitmedi, hakim bile yoruldu okurken, ağzı kurudu. Bunu da söyledi zaten ve duruşmaya ara verdi.
Beklendi. Arada dinlenmiş olmalı ki, dönüp geldiğinde yeni hapis cezalarını ve gerekçelerini bir çırpıda sayıverdi hakim: Ara verilmeden önce 23 küsur yılda bırakmıştı Demirtaş’a verilen hapis cezalarını, aradan dönünce 19 yıl daha ekledi: Toplam 42 yıl hapis. 42 yıl…
Şimdi dünkü duruşmada neler oldu, ona dönebiliriz artık.
Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi eski HDP eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da yargılandığı 108 sanıklı Kobani Davası’nın 83’üncü duruşmasında 130 sayfalık kararını açıkladı. Kararda çok sayıda ceza yağdı. Sanık avukatları masalara vurarak karara tepki gösterdi.
Esas hakkındaki mütalaada ağırlaştırılmış müebbet cezası istenen Selahattin Demirtaş toplam 42 yıl, Figen Yüksekdağ 30 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme Demirtaş ve 35 sanık hakkında, Kobani olayları sırasında Yasin Börü’nün de aralarında olduğu altı kişinin ölümü ve diğer yaralanmalara ilişkin suçun sanıklarca işlendiğinin sabit olmaması nedeniyle beraat kararı verdi.
Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk (81) 10 yıl hapis cezası aldı. Alp Altınörs 18 yıl ve ayrıca suç işlemeye tahrik suçundan da 4 yıl 6 ay hapis cezalarına çarptırıldı. Altan Tan, Ayhan Bilgen ve Aysel Tuğluk dahil sekiz sanık beraat etti. DEM Partili Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder tüm suçlardan beraat etti.
Eski HDP MYK üyeleri Ali Ürküt “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak suçuna yardım”dan 13 yıl 4 ay, “suç işlemeye tahrik” suçundan da 4 yıl 6 ay, Alp Altınörs aynı suçlardan sırasıyla 18 yıl ve 4 yıl 6 ay, Bülent Barmaksız ise 16 yıl ve 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Eski HDP milletvekili Ayla Akad Ata “silahlı terör örgütüne üye olmak” suçundan 9 yıl 9 ay, Emine Ayna aynı suçtan 10 yıl, partinin eski PM üyeleri Ayşe Yağcı ve Aynur Aşan ise 9’ar yıl hapis cezası aldı.
Ayla Akat Ata ve Ayşe Yağcı’nın tahliyelerine karar verildi. Gültan Kışanak “silahlı terör örgütü üyeliği” suçundan 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak hapiste geçirdiği süre göz önüne alınarak tahliyesine karar verildi.
Sabahat Tuncel de “silahlı terör örgütü üyeliği” suçundan 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Tuncel’in tutuklukta geçirdiği süre göz önüne alınıp yurtdışı çıkış yasağı konarak tahliyesine karar verildi.
Eski HDP milletvekilleri Aysel Tuğluk, Altan Tan, Ayhan Bilgen ile diğer sanıklardan Berfin Özgü Köse, Bircan Yorulmaz, Can Memiş, Emine Beyza Üstün atılı suçlardan beraat etti.
İsim isim şu kararlar verildi:
Selahattin Demirtaş’a devletin birliği ve bütünlüğünü bozmaya yardım suçundan 20 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan da 4 yıl 6 ay hapis cezası verilmesine hükmedildi. Eski HDP Eş Genel Başkanı Demirtaş’a Diyarbakır’daki Nevruz konuşması nedeniyle 2 yıl 6 ay, 29 şubat 2016’daki konuşmasında halkı kanunlara uymamaya teşvik suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Demirtaş’ın tutukluluk halinin devamına karar verildi.
Figen Yüksekdağ’ın devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçuna yardımdan 19 yıl hapsine, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapsine ve terör örgütü propagandası yapmak suçundan da 1 yıl 6 ay hapsine karar verildi. Eski HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’ın 2911 sayılı toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet suçundan iki yıl hapsine, iki ayrı konuşmasında örgüt propagandası suçundan 1 yıl 6’şar ay olmak üzere toplam üç yıl hapsine karar verildi. Seçim yasaklarına aykırı hareket etmek suçundan da üç ay hapis cezası verilen Yüksekdağ’ın toplam cezası 30 yıl 3 ay olurken tutukluluk halinin devamına hükmedildi.
Alp Altınörs devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçuna yardımdan 18 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan ise 4 yıl 6 ay hapse mahkum edildi.
Ali Ürküt’e devletin birliğini bozma suçuna yardım suçundan 13 yıl 4 ay, suç işlemeye tahrik suçundan da 3 yıl 9 ay hapis cezası verildi.
Ahmet Türk’e devletin bütünlüğünü bozma suçundan beraat, örgüt üyeliğinden 10 yıl hapis cezası verildi.
Altan Tan’ın devletin birliği ve bütünlüğünü bozma ile terör örgütü kurma suçundan beraatine karar verildi. Tan hakkındaki diğer suçlamalardan da beraat etti.
Ayhan Bilgen hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma ile terör örgütü üyeliğinden ayrı ayrı beraatine karar verildi.
Ayla Akad hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat, terör örgütü üyeliğinden 9 yıl 9 ay hapis cezası verildi. Akad’ın tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınıp tahliyesine karar verildi.
Aynur Aşan hakkında örgüt üyeliğinden 9 yıl 9 ay hapis cezasına karar verildi. Yurtdışına kaçarken yakalanmış olması nedeniyle tutukluluk halinin devamına karar verildi.
Aysel Tuğluk hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat kararı verildi.
Ayşe Yağcı hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat, örgüt üyeliğinden 9 yıl hapis cezasına karar verildi. Yağcı tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak tahliye kararı aldı.
Berfin Özgü Köse’nin tüm suçlardan beraatine karar verildi.
Bircan Yorulmaz’ın devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraatine karar verildi.
Bülent Barmaksız hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçuna yardımdan 16 yıl hapis, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Barmaksız’ın tutukluluk halinin devamına karar verildi.
Can Memiş hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraatine karar verildi.
Cihan Erdal hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan 16 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan ise 4 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
Dilek Yağlı hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan 16 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis ve tutukluluk halinin devamı kararı verildi.
Emine Ayna hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat, örgüt üyeliğinden 10 yıl hapis cezası kararı verildi.
Emine Beyza Üstün hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraatına karar verildi.
Gülser Yıldırım’ın devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraatine karar verildi.
Gültan Kışanak’a devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat, örgüt üyeliği suçundan ise 12 yıl hapis cezası verildi. Kışanak’ın tutukluluktaki süre göz önüne alınarak tahliyesine karar verildi.
Günay Kubilay hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçuna yardımdan 16 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis ve tutukluluk halinin devamına karar verildi.
İbrahim Bilici’nin devletin birliği ve bütünlüğünü bozma ve örgüt üyeliği suçundan beraatine karar verildi.
İsmail Şengül hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçuna yardımdan 16 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis cezası ve tutukluluk halinin devamına karar verildi.
Meryem Adıbelli devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat ederken örgüt üyeliği suçundan 9 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Adıbelli’nin tahliyesine karar verildi.
Mesut Bağcık’ın devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraatine, örgüt üyeliğinden 9 yıl hapsine karar verildi.
Nazmi Gür hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozmaya yardım suçundan 18 yıl, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis cezası ve tutukluluk halinin devamı kararı verildi.
Menzir Çakır’a örgüt üyeliği suçundan 9 yıl hapis cezası verildi.
Pervin Oduncu hakkında devletin birliği ve bütünlüğünü bozmaya yardım suçundan 18 yıl hapis, suç işlemeye tahrik suçundan 4 yıl 6 ay hapis ve tutukluluk halinin devamı kararı verildi.
Sabahat Tuncel’e devletin birliği ve bütünlüğünü bozma suçundan beraat, örgüt suçundan 12 yıl hapis cezası verildi. Tuncel’in tutukluluk süresi göz önüne alınarak tahliyesine hükmedildi.
Karar sonrası ilk açıklamalar
Kararın ardından açıklama yapan DEM Parti çıkan cezalara tepki gösterdi. Açıklamada “Kobanî Kumpas Davasında rehin tutulan arkadaşlarımıza verilen cezalar bizleri yıldıramaz. Demokratik siyasete darbe vuranlar şunu bilsin ki kumpaslarınızı çökerteceğiz, bizler kazanacağız, halklar kazanacak” dendi.
İktidar kanadından İçişleri Bakan Yardımcısı Bülent Turan ise kararlar açıklanırken ilginç bir tweet attı: “Hesabı sorulur demiştik! Bugünkü karar hapishaneden atılan romantik tweetlerle hukuk ve adaletin sulandırılamayacağını, kimsenin siyasi emelleri için sokağı tahrik edemeyeceğini, kendisi veya bağlı olduğu bir örgütün menfaati için kamu düzenini istismar edemeyeceğini, toplumda infiale, tahribata, can kayıplarına sebep olan bir olayı teşvik etmenin “kim olursa olsun” bedeli olacağını gösterdi. Birilerini memnun etmese de adalet yerini buldu, beraat de var ceza da var. Hayırlı olsun.”
Karardan sonra açıklama yapan Ahmet Türk “Demirtaş’ı hedef haline getirdiler. Demirtaş barışı kardeşliği savundu hep. Bunu bir intikam davasına dönüştürdüler” dedi.
TBMM’de konuşan DEM Partili Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder davada çıkan karara tepki gösterdi. Önder “AK Parti’nin ilerideki yargılanmasının ön iddianamesidir. Çünkü çözüm sürecine ait tüm şeyler kriminalize edilmiştir” dedi.
Gültan Kışanak 7,5 yıl sonra özgür
Dün ceza yağdırılan Kobani davasında tahliye edilen isimlerden biri ise 7,5 yıldır cezaevinde olan eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak’tı. Mahkeme, Kışanak’a “örgüt üyeliği” suçundan 12 yıl hapis cezası verdi ancak tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak tahliyesine hükmetti
30 Ekim 2016’da tarihinde Diyarbakır’da tutuklanarak Kocaeli F Tipi cezaevine gönderilen Kışanak’ın azami tutukluluk süresini 6 ay önce doldurmuş ancak tahliye edilmemişti.
Kışanak dün Kandıra 1 No’lu F Tipi Kapalı Cezaevi’nden tahliye edildi.
Kobani’de neler olmuştu?
Davaya konu olan Kobani olayları Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün Eylül 2014’te Kobani’ye saldırı başlatmasının ardından gelişmişti.
Ak Parti’nin başlattığı Çözüm Süreci’nin devam ettiği günlerde yaşanan olaylarda Türkiye’nin farklı kentlerinde “Kobani’ye destek” eylemleri yapılmıştı. 6 Ekim’de HDP Genel Merkezi Kobani’yle ilgili olarak Twitter üzerinden sokak protestosu çağrısı yaptı.
Yurt genelindeki IŞİD’in Kobani’yi işgaline tepki olarak başlatılan eylemlerde ve polis müdahalelerinde 37 kişi hayatını kaybetmiş, 761 kişi yaralanmıştı.
Bazı kentlerde eylemcilerle Hür Dava Partisi (Hüda-Par) yanlıları arasında gerilim ve şiddet olayları yaşanmıştı. Selahattin Demirtaş 9 Ekim’de Diyarbakır’da bir basın açıklaması yaptı ve protestoları savunurken şiddet olaylarını eleştirmişti.
Kobani olaylarıyla ilgili ilk soruşturma 2014 yılında başlatılmıştı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın olaylarla ilgili soruşturmasında 2 Ekim’de 17 HDP’li siyasetçi tutuklanmıştı.
7 Ocak 2021’de Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilen iddianamede Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile PKK’nın üst düzey yöneticilerinin de aralarında olduğu 108 sanık hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis ve süreli hapis cezaları istenmişti.
İddianamenin kabulünden sonra davanın ilk duruşması Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 26 Nisan 2021’de Sincan Ceza İnfaz Kurumları Kampüsü’ndeki salonda yapılmıştı.
Davanın 14 Nisan 2023’teki duruşmasında Cumhuriyet Savcısı Cemalettin Şimşek esasa ilişkin son görüşünü açıklamıştı.
Savcı esas hakkındaki mütalaasında sanıklar Selahattin Demirtaş, Figen Yüksekdağ Şenoğlu, Ahmet Türk, Bircan Yorulmaz, Ali Ürküt, Alp Altınörs, Altan Tan, Ayhan Bilgen, Ayla Akat Ata, Aysel Tuğluk, Ayşe Yağcı, Bircan Yorulmaz, Bülent Parmaksız, Cihan Erdal, Nazmi Gür, Dilek Yağlı, Emine Ayna, Sırrı Süreyya Önder, Gülser Yıldırım, Gülten Kışanak, Günay Kubilay, İsmail Şengül, Zeki Çelik, Pervin Oduncu, Sabahat Tuncel, Zeynep Karaman, İbrahim Binici, Can Memiş, Gülfer Akkaya, Berfin Özgü Köse, Emine Beyza Üstün, Meryem Adıbelli, Sibel Akdeniz, Mesut Bağcık, Nezir Çakan ve Aynur Aşan’ın “devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılmasını istemişti.
Ayrıca sanıklar Demirtaş, Şenoğlu, Türk, Yorulmaz, Ürküt, Altınörs, Tan, Bilgen, Ata, Tuğluk, Yağcı, Yorulmaz, Parmaksız, Erdal, Gür, Yağlı, Ayna, Önder, Yıldırım, Kışanak, Kubilay, Şengül, Çelik, Oduncu, Tuncel ve Karaman’ın aralarında Yasin Börü’nün de olduğu altı kişinin öldürülmesine ilişkin “nitelikli insan öldürme” suçundan altışar kez daha ağırlaştırılmış müebbetle cezalandırılması talep edilmişti.
Savcı mütalaasında aynı suçtan sanık Nezir Çakan ve Sibel Akdeniz’in dörder, Meryem Adıbelli’nin ise bir kez daha ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilmesi yönünde görüş açıklamıştı.
Söz konusu sanıklar hakkında ayrıca “mala zarar verme,” “hürriyeti tahdit,” “öldürmeye teşebbüs,” “kasten yaralama” ve “hırsızlık” suçlarından ise farklı oranlardan süreli hapis cezası talep edilen aynı mütalaada aralarında PKK yöneticilerinin de olduğu 72 sanığın dosyasının ayrılması talep edilmişti.
Bin 299 saat kayıt yapıldı
Davanın görüldüğü Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesine hakim Yıldıray Kaya başkanlık etti. Dava karar duruşmasına kadar 82 celse sürdü.
Sanık ve avukatlarının iddianame, esasa ilişkin mütalaa ve gelen evraka karşı savunmaları ile tanık, müşteki ve avukatlarının beyanları, Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile kayda alındı.
Duruşmalarda 1299 saati bulan kayıt 12 katip tarafından deşifre edildi. Sanık, tanık ve müştekiler ile taraf avukatlarının beyanları 18 bin sayfayı geçti.
