ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Müsteşarı Celeste Wallander Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında yürürlükteki Montrö’nün 19’uncu maddesinin değiştirilmesini ima eden açıklamalar yapmış, bu da tartışma yaratmıştı. Wallander bu konuda Türkiye ile birlikte çalışmaya istekli olduklarını belirtmişti. 19’uncu maddeye göre boğazlar savaşan tarafların savaş gemilerine kapatılıyor. Pentagon yetkilisinin bu açıklamalarına Rus tarafı Dışışleri Bakanı Lavrov ile yanıt vermiş, Lavrov Türkiye’nin Montrö Sözleşmesi’nin hükümlerini kesin şekilde uyguladığını söyleyerek ABD’nin sözleşmeyi değiştirme konusunda başarılı olamayacağını söylemişti. Pentagon’un çıkışını 10Haber’e değerlendiren Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz ise Montrö tartışmasıyla amaçlananın “egemenliğimize doğrudan müdahale” olduğunu söylemişti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılan MGK Toplantısından sonra yayınlanan bildirinin giriş bölümünde terörle mücadelenin önemine vurgu yapıldı. Bildiride “Türkiye Yüzyılı’nda, Türkiye ekseni çerçevesinde; millî güvenliğimiz bakımından önem arz eden siyasi, askerî ve iktisadi gelişmeler değerlendirilmiş; 2024 yılında karşı karşıya kalınması muhtemel meseleler ile bu çerçevede yürütülecek faaliyetler ve alınacak tedbirler müzakere edilmiştir. Terör örgütleri PKK/KCK-PYD/YPG, FETÖ VE DEAŞ başta olmak üzere millî birlik ve beraberliğimiz ile bekamıza yönelik her türlü tehdit ve tehlikeye karşı yurt içinde ve yurt dışında azim, kararlılık ve başarıyla gerçekleştirilen operasyonlar hakkında kurula bilgi sunulmuştur” dendi.
İsrail’e 1967 sınırına çekil hatırlatması
Sınır dışındaki gelişmelerin de ele alındığı bildiri “Türkiye’nin; Gazze’de akan kanın durdurulması, insani yardımların kesintisiz ve engelsiz ulaştırılması, 1967 sınırları temelinde adil ve kalıcı barışın sağlanması ve uluslararası sistemin reforme edilmesiyle ilgili ısrarlı ve kararlı tutumunu sürdüreceği ifade edilmiştir. Kızıldeniz’deki son gelişmeler değerlendirilmiş; Filistin meselesinin yansımalarını da ihtiva eden ve küresel istikrara yönelik menfi tesirleri bulunan mevcut durumun bir an evvel çözüme kavuşturulmasının önemine dikkat çekilmiştir” diye devam etti.
‘Montro rejimi çerçevesinde kalacağız’
Bildiride Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşın bölgesel ve küresel riskleri artırdığı vurgulandı, “Türkiye’nin mevcut riskleri bertaraf etmeyi amaçlayan yaklaşım ve uygulamalarını Montrö rejimi çerçevesinde titizlikle sürdürerek Karadeniz’de barış ve istikrarın hâkim olmasına yönelik gayretlerini gerek gıda güvenliği bağlamındaki girişimler gerekse Karadeniz mayın karşı tedbir görev grubu gibi uygulamalarla muhafaza edeceği ifade edilmiştir” dendi.
İngiltere geçenlerde Ukrayna’ya mayın avlama gemileri hibe etmişti. Ancak Türkiye için Karadeniz’e götürülmek istenen gemilerin geçişine Montrö Sözleşmesi’nin 19’uncu maddesi kapsamında izin vermemişti.
