Son yıllarda yüksek yargıda yaşanan krizler Türkiye gündemine damga vuruyor. Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararına rağmen milletvekili seçilen ve cezaevinde bulunan Can Atalay’ın tahliyesini kabul etmeyen Yargıtay 3. Ceza Dairesi, bu kez Van Belediye Başkanı Abdullah Zeydan için karar aldı. Daire, Van Büyükşehir Belediyesi Başkanı Abdullah Zeydan’ın memnu haklarının iadesiyle ilgili kararı bozdu. Dosya, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülecek. Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) yapılan itirazla belediye başkanlığı mazbatasını alan Zeydan ise “Önce yerel mahkeme ‘memnu haklarınızı’’ geri verecek, seçime gireceksiniz ve yüzde 55.5 oyla eşbaşkan seçileceksiniz. Sonra da ‘kusura bakmayın! Biz yanlış hesap yapmışız, memnu haklarınızı geri alıyoruz’ diyeceksiniz. Halkımızı iradesi etrafında kenetlenmeye ve oynanmak istenen oyunu bozmaya davet ediyoruz” dedi. İşte adım adım Van’da yaşananlar ve bundan sonra ne olacağı…
* Abdullah Zeydan 4 Kasım 2016’da tutuklandı. Zeydan hakkında ‘örgüte yardım etmek’ ve ‘örgüt propagandası yapmak’ suçlamasıyla verilen 8 yıl 1 ay 15 günlük hapis cezası Yargıtay tarafından bozuldu. Zeydan yeniden yargılandı. Mahkeme ikinci yargılamada ilk kararında ısrar etti, Zeydan’ı bu kez örgüt propagandası yapmaktan 3 yıl 1 ay 15 gün, örgüte yardım etmekten 5 yıl hapis cezası verdi.
* Yerel mahkeme 6 Ocak 2022’de tutuklu kaldığı süreyi dikkate alarak Zeydan’ın hükümle birlikte tahliyesine karar verdi. Devamında Zeydan’ın 3 yıl 1 ay 15 günlük cezası kesinleşti.
* Türk Ceza Kanunu’na göre bazı suçlardan mahkum olup hüküm giyenler bazı yasal haklarından da mahrum bırakılıyor. Bu haklar arasında seçme ve seçilme hakkı da var. Bu haklardan mahrum kalmaya ‘memnu’ yani ‘yasaklı’ olma hali deniyor.
* Avukatları Zeydan’ın 5 yıl 2 aylık tutukluğunu kesinleşen cezasına mahsup ettirdi. Zeydan hükmü kesinleşen cezasının infazını 2016-2019 arasında tamamlanmış sayıldı. Adli Sicil Kanunu’na göre memnu haklarını alabilmesi için infazının bittikten sonra üç yıl beklemesi gerekiyordu. Bu süre de 2022 yılında bitti.
* Avukatları 21 Mart 2023’te sürenin dolmasıyla hükmü veren mahkemeye memnu hakların iadesi başvurusu yaptı. 4 Nisan 2023’te Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi talebi kabul etti ve memnu haklarının iadesine karar verdi. Mahkeme 25 Nisan da kesinleşme şerhi düzenledi. Memnu hakların iadesi kararı Adli Sicil Kaydına işlendi.
* Seçim süreci başladığında Van Büyükşehir Belediye Başkanlığına aday olan Zeydan tüm prosedürleri yerine getirdi, memnu hakların iadesi kararını YSK’ya sundu ve kesin aday listesinde yer aldı.
* 29 Mart 2024’te Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 360 gün sonra mahkemenin aldığı memnu hakların iadesi kararına itiraz etti. Savcılığa göre bunun nedeni mahkemenin kendilerine bildirim yapmamasıydı.
* Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, kararı ‘Sehven (yanlışlıkla) bildirmemişiz’ dedi ve savcılığın itirazını yerinde görerek Zeydan hakkındaki memnu hakların iadesi kararını kaldırdı. Bu karar mesainin bitimine beş dakika kala saat 16.55’te Adli Sicil İstatistik Kurumu’na bildirdi ve anında Zeydan’ın Adli Sicil Kaydına işlendi.
* 31 Mart 2024’te yapılan yerel seçimlerine DEM Parti’den katılan Abdullah Zeydan oyların yüzde 55.48’ini aldı. AK Parti’den Abdulahat Arvas ise yüzde 27.14 ile ikinci sırada yer aldı.
* Abdulahat Arvas 1 Nisan’da Zeydan’ın oylarının geçerli sayılmaması ve mazbatanın kendisine verilmesi için Van İl Seçim Kurulu Başkanlığı’na başvurdu.
* Van İl Seçim Kurulu, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29 Mart tarihli kararına atıf yaparak Zeydan’ın yerine ikinci en çok oyu alan Abdulahat Arvas’a mazbata verilmesine karar verdi.
* DEM Parti, Van İl Seçim Kurulu’nun oy çokluğu ile aldığı kararı YSK’ye taşıdı. YSK, 4 Nisan’da oy çokluğuyla il seçim kurulu kararını kaldırarak, mazbatanın Abdullah Zeydan’a verilmesine hükmetti. YSK’nin yedi üyesine göre Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29 Mart’ta verdiği karar ‘hukuki değerden yoksun’ ve yok hükmündeydi. Yerel mahkeme bu kararı temyiz yolu açık olmak üzere almıştı yani kesinleşmiş bir durum yoktu. Dört YSK üyesi bu mazbatanın Zeydan’a verilmesine karşı çıktı.
* Yargıtay 3. Ceza Dairesi, bugün yani 4 Aralık’ta Abdullah Zeydan hakkında yasaklanmış haklarının geri verilmesine dair ek kararların hukuki değerden yoksun olduğu gerekçesiyle bozulmasına hükmetti. Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 4 Nisan 2023’te verilen karar hukuken isabetsiz bulundu. 29 Mart 2024’te verilen kararsa savcılığın zamanaşımından sonra yaptığı itiraz nedeniyle geçersiz sayıldı.
Şimdi ne olacak?
Yargıtay 3. Dairesi’nin kararından sonra Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi gerekli inceleme ve araştırmayı yaptıktan sonra yeni bir karar verecek. Yargıtay 3. Dairesi’nin görüşüne göre Zeydan’ın memnu haklarının iade tarihi 20 Aralık 2025. Yani seçim yapıldığında seçime girmemesi gerekiyordu ve Zeydan’ın başkanlığı düşmeli.
Zeydan karara tepkili: Halkımız iradesini korusun
Van Belediye Başkanı Abdullah Zeydan karara sosyal medya hesabı üzerinden tepki gösterdi. Zeydan şunları söyledi: “Önce yerel mahkeme memnu haklarınızı geri verecek, seçime gireceksiniz ve yüzde 55.5 oyla eşbaşkan seçileceksiniz. Sonra da ‘Kusura bakmayın! Biz yanlış hesap yapmışız, memnu haklarınızı geri alıyoruz’ diyeceksiniz. Yüzbinlerin iradesini, seçme-seçilme hakkını nereye koyacaksanız? Halkımız 31 Mart’ta da mazbatasına, iradesine, demokrasiye ve adalete sahip çıktı! Bugün de sahip çıkacaktır. Halkımız mazbatasını hak etmeyen hırsızlara, talancılara, çetelere verilmesini asla kabul etmeyecektir. Tüm halkımızı iradesi etrafında kenetlenmeye ve oynanmak istenen oyunu bozmaya davet ediyoruz.”