Süper Lig’de Covid-19 pandemisi sonrası küme düşmenin kaldırılmasıyla takım sayısı 18’den 21’e yükseldi. Devamında kademeli olarak düşürülen takım sayısı 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta art arda yaşanan iki deprem sonrası bir kez daha küme düşmenin kaldırılmasıyla tekrar 20’ye yükseldi.
Türkiye’de Süper Lig’in son yıllarda 18’den fazla takımla oynanması sonrası kulüplerin maç takvimleri de yoğunlaştı. Hafta içi maçlarının sporseverlerin hayatına girmesine sebep olan bu süreçte Türkiye Kupası ve Avrupa kupalarını da hesaba katınca üç kulvarda da mücadele gösteren Türk kulüpleri bir sezonda ortalamanın üzerinde maç sayılarına çıktı.
2023-24 sezonunda ‘üç büyükler’in tamamı 50 maç barajını aştı. Geride kalan sezonda Fenerbahçe 58, Beşiktaş ve Galatasaray ise 56 kez yeşil zemine adım attı. Üç kulüp de 38 Süper Lig maçında sahne alırken sarı-lacivertliler 16 Avrupa kupası, üç Türkiye Kupası ve bir Süper Kupa maçında sahne aldı.
Galatasaray 56 maçının 14’ünü Avrupa’da, üçünü Türkiye Kupasında ve birini de Süper Kupa’da oynadı. Beşiktaş ise 38 Süper Lig maçının yanı sıra şampiyonluğa ulaştığı Türkiye Kupası’nda altı maça çıkarken 12 kez de Türkiye’yi Avrupa’da temsil etti. Üç kulüp de Şampiyonlar Ligi Şampiyonu olduğu sezonda 55 kez santra yapan Real Madrid’den daha fazla sayıda mesai yaparak sezonu noktaladı. Türkiye’nin üç büyüklerinin bu sayılara ulaşmasındaki başlıca faktör Avrupa kupalarındaki ön eleme maçları olarak öne çıktı. Real Madrid doğrudan UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarında sezona başlarken, Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş, UEFA organizasyonlarında gruplara kalabilmek için üç eleme turunda altışar maçta ter döktü.
Mevcut sezonda Başakşehir, Fenerbahçe ve Trabzonspor’un ön eleme turlarını geçip Avrupa kupalarında gruplara kalmaları halinde bir kez daha 50 maçın üzerine çıkmaları bekleniyor.
Uluslararası Spor Araştırmaları Merkezi’nin (CIES) raporuna göre Real Madrid, 2001-02 sezonunda tüm kulvarlarda 66 maça çıkarak bu alanda yakın tarihteki rekoru elinde bulunduruyor. O sezon Şampiyonlar Ligi’nde uygulanan çift gruplu sistemin yarattığı maç yoğunluğunun bu sayıya ulaşmada etkili olduğu biliniyor. UEFA, bu sezondan itibaren tüm kulüp organizasyonlarında ‘İsviçre sistemi’ne uygun formata geçiş yapacak. Böylelikle uzun yıllardır altı grup maçı üzerinden oynanan Devler Ligi’nde grup aşaması iki maç artarak sekize yükselecek.
CIES’in raporuna göre dünyanın en önce gelen 40 ligindeki takımlar 2023-24 sezonunda ortalama 42,4 maça çıktı. Şampiyonlar Ligi’nde oynayan takımlar için ise bu sayı 50,8’e yükseldi. Ayrıca raporda yine aynı 40 ligdeki oyuncular ele alındığında sezon başına bir futbolcunun ortalama maça çıkma sayısı 22,7 olarak tespit edildi. Üç büyüklerin Avrupa’daki rakiplerine nazaran ortalama üzerine çıktığı sezonda Galatasaraylı Barış Alper Yılmaz ve Fenerbahçeli Ferdi Kadıoğlu, milli maçlar ve hazırlık müsabakaları da dahil edildiğinde 70 maç barajına yaklaştı.
Bu kadar yüksek maç sayısının sporcu sağlığını olumsuz etkilediğine yönelik eleştiriler ışığında profesyonel futbolcuların temsilcisi konumundaki FIFPRO ve Avrupa Kulüpler Birliği durumu Avrupa Komisyonu’na taşımaya hazırlanıyor. İş yükünün çok fazla artması sebebiyle iki kuruluş da futbolun çatı kuruluşu FIFA hakkında şikayette bulunacak. FIFPRO’dan kaleme alınan bildiride şu sözlere yer verildi:
“Avrupa Kulüpler Birliği ve FIFPRO Avrupa, yürütme organları tarafından alınan karar doğrultusunda FIFA’ya karşı uluslararası maç takvimiyle alakalı ilgili rekabet hukuku gerekçesiyle Avrupa Komisyonu’na resmi bir şikayet dilekçesi sunacak.
Birkaç yıldız lig ve oyuncu sendikaları FIFA’ya uluslararası maç takvimi konusunda net, şeffaf ve adil bir süreç geliştirmesi için defalarca çağrıda bulundu. Son resmi talep ise Mayıs 2024’teki FIFA Kongresi öncesinde iletildi. Ne yazık ki FIFA, ligler ve oyuncu sendikalarını karar alma sürecine dahil etmeyi sürekli olarak reddetti.
Uluslararası maç takvimi şu anda aşırı doyuma ulaşmış durumda ve ulusal ligler için sürdürülemez hale gelmiş halde, bu durum da oyuncu sağlığı için risk oluşturuyor. Son yıllarda FIFA tarafından alınan kararlar kendi yarışmaları ve ticari çıkarlarını ön plana çıkarır türdendir. FIFA, yönetim olarak sorumluluklarını ihmal etmiş, ulusal liglerin ekonomik çıkarlarına zarar vermiş ve oyuncuların sağlığını olumsuz etkilemiştir.
Ligler ve oyuncu sendikaları tüm kulüplerin ve oyuncuların ulusal düzeydeki çıkarlarını temsil eden ve toplu olarak kabul edilen çözümler ışığında iş ilişkilerini düzenleyen kuruluşlar olarak küresel düzenlemelerin tek taraflı olarak karara vardırılmasını kabul edemez.
Avrupa Komisyonu nezdinde atılacak yasal işlem artık FIFA’nın tek taraflı kararlarından futbolu, ekosistemini ve iş gücünü korumak için Avrupa ligleri ve oyuncu sendikaları için atılacak tek adımdır.
Şikayet dilekçesinde FIFA’nın davranışının AB rekabet hukukunu ihlal ettiği ve özellikle bir hakimiyetin kötüye kullanılması anlamına geldiği açıklanacaktır. FIFA, hem futbolun küresel düzenleyicisi hem de bir yarışma düzenleyicisi olarak çift rol oynamaktadır. Bu durum, FIFA’nın düzenleyici işlevlerini şeffaf, nesnel, ayrım gözetmeyen ve orantılı bir şekilde yerine getirmesini gerektiren bir çıkar çatışması yaratmaktadır. FIFA’nın uluslararası maç takvimi konusundaki mevcut davranışları bu gerekliliklerin çok gerisinde kalmaktadır.
Bu şikayet Avrupa Ligleri, LaLiga ve FIFPRO Avrupa tarafından resmen sunulacak olup, bireysel ligler ve oyuncu sendikaları tarafından ulusal düzeyde başlatılan ayrı eylemlerle paralel olarak yürütülecektir. Halihazırda İngiliz, İtalyan ve Fransız oyuncu sendikalarının haziran ayında Brüksel ticaret mahkemesine açtığı bir dava da bulunmaktadır.
