Dünyanın en değerli şirketi önceki güne kadar Microsoft’tu. Ondan önce de bu ünvanı uzun bir süre boyunca Apple taşımıştı. Önceki gün Amerikan grafik işlemci üreticisi Nvidia 3.3 trilyon dolarlık piyasa değerine çıkarak Microsoft’u geçti.
Nvidia yapay zeka uygulamalarının üzerinde çalıştığı grafik işlemcileri üretiyor. Kuruluş amacı bu değildi, geçmişte bilgisayar oyunu meraklıların iyi bildiği ekran kartlarıyla tanınırdı. Sonra yapay zeka uygulamalarının standart çipler yerine Nvidia’nın yüksek performanslı grafik işlemcilerine ihtiyaç duyduğu ortaya çıktı ve Tayvan’da doğup Tayland’da büyüdükten sonra Amerika’ya gelerek elektrik mühendisliği eğitimi alan Jensen Huang’ın 1993’te kurduğu şirketin hisseleri uçtu.
Nvidia’nın müşterileri arasında Google, Tesla, Amazon, Meta gibi teknoloji devleri yer alıyor. ChatGPT ile tanıdığımız büyük dil modelleri ve diğer yapay zeka uygulamalarına geçmek isteyen şirketler Nvidia’nın işlemcilerine mahkum, o nedenle milyarlarca dolarlık sipariş yağdırıyorlar. Bir anlamda Nvidia bir zamanlar Apple’ın yaptığı gibi kendi müşterilerini yaratmış ve kendisine bağımlı kılmış durumda.
Önceki gün X’te (Önceki Twitter) Nvidia hissesinin 2023 ve 2024 yılındaki yüzde 800’den fazla getirisini gösteren bir grafik paylaştım ve şu soruyu sordum:
a) Bu bir balon
b) Bu bir (teknolojik) devrim
Gelen 160’dan fazla yanıtta bunun bir devrim olduğunu söyleyenler ağırlıktaydı. Ben de aynı fikirdeyim. Nvidia hissesindeki yükseliş her ne kadar 1990’ların sonunda internet şirketlerinin hisselerinde yaşanan ve sonu kötü biten çılgın ralliyi hatırlatıyor olsa da arada çok büyük fark var. O dönemde internet şirketlerinin birçoğu kâr değil zarar ediyordu. Nvidia ise kâr ediyor ve kârını her çeyrekte beklentilerin de üzerinde artırıyor. Yani karşımızda gelecekte bir gün kâra geçmesi beklenen bir startup değil para basan bir şirket var. Bunun arkasındaki dinamiği de yukarıda görmüştük: Çünkü dünyada teknoloji devlerinin öncülüğünde yapay zekaya hücum başlamış durumda.
Bir adım geriye çekilip büyük resme bakalım
Kısacası Nvidia’nın kısa süredeki inanılmaz yükseliş hikayesinin başrol oyuncusu Jensen Huang veya şirketin diğer mühendisleri değil, yapay zeka. Yapay zekaya hücum sürdükçe Nvidia’nın grafik işlemcilerine yönelik talep artarak sürecek.
Bir adım geriye çekilip büyük resme bakalım. Buradaki esas hikâye bana kalırsa Nvidia’nın Microsoft ve Apple’ı geçmesi değil, kapitalizmin yapay zeka aracılığıyla kendini bir kez daha yenilemeye başlaması. Kapitalizmin yaşadığı krizlerin birçoğunun arkasında talep yetersizliği yatar (En azından 1929 Buhranı’nın nedeni buydu.) Başta Marksist iktisatçılar olmak üzere kapitalizmin birçok eleştirmeni arz fazlasının bir noktada kapitalizmin çöküşüne yol açacağını öngörmüştü. Kapitalist sistemin sayısız sorun ve çelişkiyle malul olduğuna şüphe yok, ama Nvidia’ya yağmaya başlayan milyarlarca dolarlık siparişler bir kez daha kendini yenilemenin yolunu bulduğunu gösteriyor. Yapay zeka geliştikçe, sadece Google, Tesla, Amazon gibi devler değil dünyanın dört bir yanında irili ufaklı kuruluşlar AI uygulamalarına geçmeye başladıkça Nvidia ve yapay zeka ekosisteminin diğer tedarikçilerinin bilançoları büyüyecek, değerleri artacak (Nitekim Tayvanlı çip üreticisi TSMC’nin değeri de bu hafta 1 trilyon doların eşiğine vardı).
Kapitalizm ve bu arada Amerika’nın yakında çökmesini bekliyorsanız kötü bir haberim var, şapkadan bir tavşan daha çıkarmayı başardılar.
