Merkez Bankası yeni Orta Vadeli Plan’da (OVP) yer alan 2025 sonu için hükümetin belirlediği yüzde 17.5’lik enflasyon hedefine uymak zorunda. Faizi sabit bırakıp verilerin iyileşmedeki gecikme konusunda belirsizlik yarattığını belirten Merkez Bankası bu değişikliği 8 Kasım’daki Enflasyon Raporu’yla yapacak. Buradaki önemli nokta hata bandının yani üst sınırın yüzde 20’nin altında mı yoksa üstünde mi belirleneceği. Bu oranlar enflasyon beklentilerinin oluşmasını etkileyecek.
Merkez Bankası’nın dün yaptığı açıklama, enflasyonla mücadelede risklerin arttığının ve programın planlandığı gibi yürümediğinin bir itirafı gibiydi. Buna rağmen açıklamada ‘enflasyonla mücadele, gecikmeler de olsa devam edecek’ mealinde kararlı bir tutumun korunmasına da özen gösterilmişti. Bir başka deyişle ‘eğer siyasi otorite sıkı para politikası uygulamasını gevşetecek yeni adımlar atmazsa gecikmeler de olsa enflasyonla mücadeleye devam edeceğiz’ gibi bir okuma yapmak mümkün gibiydi.
İşte bu kararlı tutum vurguları nedeniyle piyasaların ‘faiz indirimleri aralıkta başlayacak’ beklentisinin fazla bozulmadığını söylemek gerekiyor. Hala aralıkta faiz indirimi olacağı tahmininde bulunanların büyük bölümü, bu beklentilerini korumaya devam ettiler. Açıklamanın ardından faiz indirimlerinin yeni yıla kaldığı biçiminde yorum yapanların sayıları artmış gibi gözükse de özellikle hizmet enflasyonunda yılın son çeyreğinde beklenen düşüş olursa hala aralıkta indirimin başlayacağını savunanların sayısı bir hayli fazla.
Piyasalarda beklenti fazla değişmedi
Tabii ki piyasa oyuncularının kimisinin kendi veya kurum pozisyonları nedeniyle değişik beklentileri dile getirdiği gerçeğini de göz ardı etmemek gerekiyor. Bunu dün BİST endeksindeki artıştan da gördük. Belli ki hisse senedi piyasası oyuncuları ‘faiz indirimiyle birlikte borsaya talebin artacağı’ düşüncesiyle açıklamadan indirimin aralıkta başlayacağı izlenimini almış olacaklar ki dünkü artış yaşandı.
Merkez Bankası açıklaması ardından görüş belirten yabancı banka ve aracı kurumların da beklentilerinde fazla bir değişikliğe gitmediklerini gördük. Kimisi hala kasımda indirim beklentisini korumakla birlikte aralık ayında başlama ihtimalinin arttığını belirtti. Kimisi aralıkta indirimin başlayacağı beklentisini, kimisi de indirimlerin ocak ayına kalacağı beklentilerini koruduklarını söylediler: Ancak hemen hepsinin üzerinde durduğu konu “Merkez Bankası’nın kararlı tutumunu devam ettirdiği” şeklindeydi.
İşte bu aşamada ekim enflasyon verisinin öneminin büyüdüğü açık. Merkez Bankası açıklama metninde yer alan verilerin belirsizliği artırdığı şeklindeki ibarenin ekim ayına ilişkin öncü verileri kapsayıp kapsamadığını bilmiyoruz. Bazı eski merkez bankacılar bu sözün edilmesi için sadece geçmiş eylül ayı fiyat artışının yüksek çıkmasının yeterli olmayacağını, ekim ayına ilişkin ilk öncü verilerin de enflasyon eğilimi konusunda umut vermemiş olabileceğini söylediler. Dolayısıyla faiz indiriminin zamanlaması konusunda ekim ayının enflasyon rakamının belirleyici olacağını söylemek yanlış olmaz.
Hedef 17,5 ama üst bant nerede olacak?
Merkez Bankası’nın, açıklanan OVP doğrultusunda, 2025 yılı enflasyon hedefi anlamındaki tahminini değiştirmesi zaten zorunlu. Geçen Enflasyon Raporunda bu yıl yüzde 38’lik nokta hedefi ve yüzde 41’lik üst bandı koruyan Merkez Bankası yönetimi, 8 Ağustos’ta açıklayacağı yılın son Enflasyon Raporunda 2025 hedefini artık yüzde 14 olarak tutamaz nokta olarak yüzde 17.5 hedefi almak zorunda. Bu değişiklik zaten zorunlu olarak yapılacak bir değişiklik.
Burada önemli olan nokta ise 2025 yılı tahmini için oluşturacağı bandı hangi aralıkta tutacağı. Yılın sonlarına gelirken, 2024 yılı için hedefini hala artı-eksi yüzde 3 olarak tutması eleştirilmişti. Şimdi yine hata bandını eskisi gibi yüzde 6 olarak koruyacak mı yoksa bandı daraltacak mı bu merak konusu.
Bunun önemi şurada; yine aynı bant aralığı korunursa yüzde 17.5’luk hedefin üzerine konulacak hata payının üst sınırı yüzde 20.5 olacak. Ya da 3 yerine 3,5 oranında bir bant alınırsa tahminin üst sınırı yüzde 21’e çıkacak. O zaman tahmin aralığının alt sınırı da eski hedef olan yüzde 14’e inecek demektir Buna karşılık üst ve alt bandı 2 puana çekerek, yüzde 17.5’in üst sınırı yüzde 19.5, alt sınırı 15.5 olacak demektir.
Bunun önemi ise şurada; yaratacağı algı olarak yüzde 20 veya altına inecek üst bant ‘enflasyonu yüzde 20’nin altına çekeceğim’ anlamına gelir. Ancak üst bant yüzde 20.5 veya yüzde 21 olursa, o zaman algı “Merkez Bankası 2025 sonunda 20’li rakamlara razı olacak” biçiminde oluşacaktır.
Şu andaki izlenim; yüzde 20 veya altında bir rakamın gerçekçi olmayacağı yönünde. Yüzde 20’nin üstünde bir üst sınır ise gerçekçi görülür ama ‘enflasyonun yüzde 30’un altına inmesine razı olunacak’ algısı da pekişir.