Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı yeni vergi paketinin kamuoyuna sızdırılmasından başlayarak büyük çıkar çatışmalarına konu olacağı belli oldu. Paketin TBMM’ye gelmesinin ardından büyük tartışmalar çıkması beklenirken daha taslağın son şekli Cumhurbaşkanı’na bile sunulmadan bazı maddelerin paketten çıkarıldığı konuşulmaya başladı.
İktisatçıların ve maliyecilerin vergide adaleti sağlamaya, kayıtdışını azaltmaya dönük bu paketin bazı maddelerinin TBMM’de tartışılırken tırpan yiyebileceği endişelerini dünkü yazıda aktarmıştım. Dün çıkan bazı haberler daha TBMM’ye gitmeden kavganın başladığını gösterdi. İş dünyasına hitap eden Ekonomim sitesinde dün can alıcı 10 maddenin paketten çıkarıldığı haberi çıktı. Haberde önce Cumhurbaşkanı tarafından çıkarıldığı belirtilirken daha sonra öznesi belli olmayan biçimde “çıkarıldı” denerek aynı haber yayımına devam etti.
Ankara’da, özellikle ekonomi bürokrasisinde yaptığımız araştırmada paketten çıkarıldığı belirtilen maddeler konusunda bir bilgiye ulaşamadık. Ayrıca paketin Bakanlık tarafından hazırlanan son metninin henüz Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunulmadığını da öğrendik. Yani Cumhurbaşkanı tarafından paketten bazı maddelerin çıkarılması yönünde bir talimat verilmediği anlaşılıyor.
Aldığımız bilgilere göre paketin son şeklinin haftanın ilk günlerinde Erdoğan’a sunulması, ardından da hafta sonuna kadar TBMM’ye getirilmesi planlanıyor.
Lobiler devrede
Peki, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan bürokrasiye bazı maddelerin çıkarılması konusunda herhangi bir talimat gönderilmediyse bu haberin kaynağı neresidir diye baktığımızda; yine iş dünyasıyla sıkı ilişkide olan AKP yöneticilerinin devrede olma ihtimalinin yüksek olduğunu gördük. Kesin söyleyemesem de, paketi sızdıran parti yöneticilerinin bu kez de kritik maddelerin çıkarılacağı yönünde enformasyon yayma ihtimali bir hayli yüksek görünüyor.
Paketten çıkarıldığı iddia edilen maddelere baktığımızda, TBMM’de tartışılmasını beklediğimiz maddelerin çoğunlukta olduğunu görüyoruz. Bu maddelere AKP tabanı ve yönetimi ile MHP’de etkili olabilen iş dünyasıyla ilgili kesimlerin itiraz etmesini bekliyorduk. Çıkarıldığı iddia edilen maddelere baktığımızda yine bu kesimlerin devrede olma ihtimali çok açıkça gözüküyor.
Çıkarıldığı söylenen maddelerin başında borsada kazanç vergisini düzenleyen maddenin geldiği, daha önce borsa işlemlerinden alınacak vergiye karşı çıkan kesimlerin yine devreye girdiği anlaşılıyor.
Bunun yanında “nereden buldun” yasası olarak adlandırılan; gelir ve harcaması arasında yüzde 20’den fazla fark olan mükelleflerden özel gider bildirimi istenmesini öngören madde de iddialara göre paketten çıkarılmış. Bu maddenin de TBMM’de tartışılmasını bekliyorduk ama daha TBMM’ye bile gitmeden nasıl böyle bir karar alındı, bilemiyoruz.
Bunun yanında yeme ve gübreye yeniden KDV uygulanması, tapuda gerçek bedelle satış imkânı sağlayacak madde, kiraya yüzde 20 stopaj maddesi, basit usulde esnaf vergisinin muafiyetinin kaldırılması maddesi, kitapta vergi istisnasını kaldıran madde, engelli araçlarında ÖTV istisnasını azaltan madde, idari para cezalarına gecikme zammı maddesinin olduğu belirtiliyor. Zaten 3 bin TL’den 1500 TL’ye indirildiğini bildiğimiz yurtdışı çıkış harcı maddesi ve pakette yer almayan Bağ-kur ve SSK prim gün sayısının eşitlenmesi maddesi de paketten çıkarılan maddeler arasında belirtilmiş.
Bu maddeler çıkarsa pakete gerek kalmaz
Paketten çıkarıldığı iddia edilen maddelere baktığımızda, her şeyden önce hem 2024 hem de 2025 bütçe gelirlerine önemli katkılar yapacak önemli maddeler olduğunu görüyoruz. Bunun yanında simgesel olarak bakıldığında da aslında vergi paketinin vergi adaleti sağlayacağına ilişkin kanıyı güçlendiren maddelerin paketten çıkarıldığını söyleyebiliriz. Yine kayıtdışı ekonomiyle mücadele eden maddeler de paketten çıkmış sayılacak. Başka bir deyişle bu maddeler paketten çıkarıldığı takdirde aslında artık vergi paketinin çıkarılmasına da ihtiyaç olmayacağı kesin. Zaten paket niteliği de kalmayacak demektir.
Kısacası lobiler çalışıyor, işlerine gelmeyen önemli maddeleri paketten çıkarma yönündeki baskılarını giderek artırıyorlar. Tabii ki bu maddelerin çıkarılıp çıkarılmadığını Cumhurbaşkanı’na son şekli sunulup TBMM’ye gelecek vergi paketi metniyle görme imkânımız olacak. Ancak bu girişimlerin baştan beri söylediğimiz, iktidar partisindeki uzantıları kanalıyla büyük bir çıkar kavgasına neden olduğunu her geçen gün daha çarpıcı biçimde görüyoruz.
Bu paket çıkarılacağı söylenen maddeleri olmadan yasalaşırsa o zaman enflasyonun tek haneye düşeceğine, ekonomik programın devam edeceğine ilişkin umutların da tümüyle kaybolacağını söylemek abartı olmaz.
