Bu haftanın en ilginç haberlerinden birini önceki gün Akşam gazetesinde okudum.
Başlığı şöyleydi:
“MİT’çiler film yıldızı gibiydi…”
İktidara yakın bir gazetede hiç alışık olmadığımız bir başlık.
Ancak haberin içeriği başlığından çok daha ilginç ve renkliydi.
Çünkü MİT mensuplarının kıyafetleri, siyah gözlükleri ve en ilginci de kullandıkları parfümlerden söz ediyordu.
İlk okuduğumda asparagas dedim
İlk okuduğumda “Olamaz, asparagastır bu” dedim.
Çünkü bunca yıldır gazetecilik yapıyorum, MİT mensupları hakkında ilk defa böyle şeyler okuyordum.
Ancak bunları anlatan biri vardı. Üstelik Türk de değil yabancıydı.
Neyse sizi daha fazla merakta bırakmayıp olaya gireyim.
Konu MİT’in geçen hafta gerçekleştirdiği büyük takas operasyonuyla ilgili.
MİT tarihinde yeni dönem: İstihbarat diplomasisi
Yine bütün gazetecilik hayatımda MİT’in gerçekleştirdiği en başarılı operasyonlardan biriydi diyebilirim.
Bu operasyon tarihe adı konmuş belki de en büyük “istihbarat diplomasisi” örneklerinden biri olarak geçecek.
Tahmin ediyorum dünya istihbarat ve diplomasi çevrelerinde ‘Case study’ olarak incelenecek bir operasyondu.
Operasyonun bir başka özelliği de bu gibi operasyonlarda hep geri planda kalan MİT’in bu operasyonun ana aktörü olarak kendini ortaya koymasıydı.
Bu da Türkiye’nin artık bölgede çok etkili bir istihbarat diplomasisi kabiliyetine sahip olduğunu gösteriyordu.
Şimdi gelelim harekatın hiç bilmediğimiz çok renkli ayrıntısına….
En klasik otoriter suçlama: Dezenformasyon yapıyorsun
Ankara’da gerçekleşen takas operasyonunda ABD’den 2, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan birer olmak üzere 7 uçak ile 26 kişi Türkiye’ye nakledildi. MİT, 7 ayrı ülkenin cezaevinde bulunan 26 kişinin takas edilmesini sağladı.
Takas edilen kişilerden biri Rus sanatçı Sasha Skochilenko’ydu.
Hikayesi ilginçti.
Rus sanatçı Aleksandra Skochilenko 2022 yılında Rusya’nın büyük zincir süpermarketinde Ukrayna’nın işgalini protesto etmek amacıyla ürünlerin üzerine etiketler yapıştırmıştı.
Tabii bütün otoriter rejimlerin en sevdiği suçlamayla, ‘dezenformasyonla’ suçlanmıştı.
Ukrayna’nın işgalinden sonra Putin rejimi tarafından halkı korku ve paniğe sevk etmek için yalan haber yayma ve de enformasyon işgalinden hemen sonra Rus ordusu hakkında itibar zedeleyici yalan bilgi paylaştığı iddiasıyla 7 sene hapise mahkum olmuştu.
Rus muhalif sanatçı Esenboğa Havaalanında gördüğü ilginç şeyi anlattı
Dev takastaki isimlerden Sasha adıyla tanınan işte o sanatçı Almanya’da verdiği röportajda Ankara Esenboğa Havalimanı’nda yaşananları anlatmış.
Akşam gazetesi de bu ilginç mülakatı haberleştirmiş.
Türkiye’ye gelene kadar öldürüleceklerini düşünüyorlarmış.
O günü onun ağzından dinliyoruz:
“Uzun süre nereye gittiğimizi söylemediler. Öldürüleceğimizi düşünmeye başlamıştım. ‘Uçak düşürülür mü?’ diye düşünüyorduk. Olaylar çok ani gelişti, hepimiz şoktaydık. Sonunda Ankara’ya inince rahatladık.”
Uçaktan inince bir otobüse bindiklerini aktaran Skochilenko o andan itibaren alanda gördüğü MİT mensuplarını anlatmaya başlıyor.
Esenboğa’da dizi filmden çıkmış kara gözlüklü parfüm kokulu adamlar
Haberin en ilginç bölümü de buydu.
Rus sanatçı operasyonda görev alan MİT mensuplarını şöyle tarif ediyor:
“Bizi karşılayan Türkler dizilerdeki karakterler gibiydi. Hepsi siyah takım elbiseli, ciddi ve çok modern görünümlüydü. Parfüm kokuyorlardı. Her yeri çok güzel parfüm kokuları sarmıştı. Kulaklıkları ve o havalı duruşlarıyla bizimkilerden çok farklıydılar. Çok şıklardı ve inanılmaz etkileyici bir andı.”
Tabii okurken gözümün önüne Tommy Lee Jones ve Will Smith’in oynadığı 1997 yapımı ünlü ‘Men in Black’ (Siyah Giyen Adamlar) filmi geldi.
MİT’le ilgili bir haberde ilk defa böyle ifadeler okuyorum.
Bir MİT mensubunu tanımlamak için ‘parfüm, siyah gözlük’ gibi kelimelere pek alışık değiliz.
Ama haberde en hoşuma giden ifade “modern görünümlü” tanımıydı.
Etkin istihbarat diplomasisinin yeni kıyafet ve davranış kodları
Demek ki “etkin istihbarat diplomasisi” aşamasına geçen MİT, personelinin giyim kuşam ve hareket tarzında da yeni bir aşamaya geçmiş.
Önce “Acaba asparagas mı” diye düşündüğüm haberin yabancı bir sanatçının ağzından tırnak içinde aktarıldığını görünce aklıma ikinci soru geldi.
“Acaba sadece bir sanatçının algısı mı?”
Ankara’daki bir kaynak: Rus sanatçının gördükleri doğru
Tabii operasyonla ilgili fotoğrafların hiçbirinde görevli bir MİT mensubu görmediğim için bunu Ankara’da bazı kaynaklardan araştırdım.
Kılık kıyafet ve davranış bakımından Rus sanatçının gözlemleri doğruymuş.
Tabii kullandıkları parfüm konusunda doğrulatacak bir kaynak bulamadım.
Ama bu kılık kıyafet ve bu davranışa sahip insanların temiz kokma konusunda da titiz olmaları şaşırtıcı olmaz.
Hangi parfümü kullandıklarını, teşkilatın kendine ait bir parfüm kodu var mı bilmiyorum.
Ama gülyağı olmadığından eminim.
Demek ki MİT artık personel alımında da standartlarını yükseltmiş.
MİT’in sivilleşmesinin en çarpıcı sonuçlarından biri de bu olmalı.
Ortadoğu’da artık söz siyasetten çok istihbarat diplomasisinin
İstihbarat çok önemli bir şey.
Ama yaşadığımız bölgede istihbarat diplomasisi en az onun kadar önemli.
Tahmin ediyorum önemi daha da artacak.
Çünkü bu bölgede liderler kişisel hırsları ve iç siyasete yönelik belagat şehvetleri ile çözüme giden yolları kapattı.
Şahsi düşmanlıklar ve yanlışta ısrarlar siyasetin ve siyasetçinin kredibilitesini ve barış gerçekleştirme imkanlarını sıfırladı.
Artık söz iktidar dışı siyasetin, itibarlı uluslararası kuruluşların…
Mevcut iktidarların elindeki tek enstrüman belki de diplomasi ve istihbarat diplomasisi.
Bu da dışişleri bakanlarına ve istihbarat yetkililerine acil ve önemli görevler yüklüyor.
Geldiğimiz bu çok tehlikeli noktada artık dışişleri bakanlarının belagat şehvetinden kurtulamayan liderlerden daha yapıcı ve ılımlı bir üsluba dönmesi Orta Doğu’da savaşın daha tehlikeli bir boyuta çıkmasını önleyecek tek yol diye düşünüyorum.
O nedenle Rus sanatçının Esenboğa’da gördüğü siyah gözlüklü, parfüm kokulu insanların basit bir kozmetik değişiklik olmayabileceğini düşünüyorum, veya umuyorum.
Parfüm kokulu MİT’çileri bekleyen tehlike: Monşerlik
Akşam gazetesindeki arkadaşlara da bu haber nedeniyle teşekkür ediyorum.
Önemli bir ayrıntıya dikkatimizi çektiler.
Son bir nokta…
Bundan böyle “TEŞKİLAT” tarzı dizi veya film yapanların da MİT’in bu istihbarat diplomasisi misyonunu dikkate alarak casting ve kostüm dizaynı yapmaları iyi olur.
Tabii MİT mensuplarını bekleyen bir tehlikeyi de not edeyim.
Türk Dışişlerinin en başarılı diplomatlarını ‘monşer’ diye suçlayan bazı ilkel kafalıların MİT mensuplarına da takması…
Ama aldırmamak lazım.
Milli İstihbarat Teşkilatımız iyi yolda…
Bunu birçok örnekte görüyoruz.
Orta Doğu’da önümüzdeki günlerde onlara çok ihtiyaçımız olacak.