Hem böbrek yetmezliğine sahip olan, hem de mekanik kalp pompasına ihtiyaç duyan 54 yaşındaki Lisa Pisano domuzdan organ nakli yapılan ve hayatta kalmayı başaran son insan. Domuzdan insana nakil deneylerine katılan diğer hastalar gibi ölmedi ama doktorlar daha iki ayı dolmadan Pisano’nun böbreğini çıkarmak zorunda kaldı. Nakli yapan doktorlar sorunun domuz böbreğinden değil kalp pompasından kaynaklandığını ve hastanın durumunun stabil olduğunu söylüyor.
Pisano’yu hatırlayalım: O deneye katılan diğer hastalardan farklıydı. Çünkü hem kalp hem de böbrek yetmezliği vardı. Rutin olarak diyalize girmesi gerekiyordu. İyi sonuç alma ihtimali pek olmadığı için insan bağışçıdan kalp ya da böbrek almaya uygun değildi.
Kadına önce 4 Nisan’da NYU Langone Health’de kalp pompası takıldı. 12 Nisan’da da domuzdan böbrek nakli yapıldı. Sol ventrikül destek cihazı olarak da bilinen kalp pompası, kalp nakli bekleyen ya da kalp nakli için aday olamayan hastalarda kullanılıyor. Pisano art arda yapılan işlemlerle bir ilke konu oldu. Peki ne oldu da sorun çıktı?
Böbreğe kan pompalanamıyor
Nakilde yer alan ekip WIRED’a verdiği demeçte kalp pompasının domuzdan nakledilen böbreğe yeterince kan pompalayamadığı için nakilden 47 gün sonra 29 Mayıs’ta hastanın isteği üzerine böbreği çıkardıklarını söyledi. Böbreğin idrar üretebilmesi ve atıkları filtreleyebilmesi için kan akışının düzenli olması şart. Bu sağlanamayınca Pisano’nun böbreği de işlevini yerine getiremez oldu.
Pisano önceki hastalar gibi domuzdan aldığı böbreği reddetmesin diye bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanıyordu. Doktorlar mevcut koşullarda böbreğin vücuda bu ilaçları almayı haklı çıkaracak kadar katkı sağlamadığını söylüyor.
Böbrek biyoteknoloji şirketi Revivicor tarafından büyütülen domuzlardan alınmıştı. Normalde domuzlarda insanda olmayan bir şeker olan alfa-gal bulunur. Laboratuvar ortamında geliştirilen embriyo taşıyıcı anneye nakledilmeden önce DNA’sında yapılan oynamalarla bu şeker üretilmeyecek hale getiriliyor. Böylelikle organın reddedilme ihtimali azaltılıyor.
Pisano’nun durumunda organ reddi ihtimalini düşürmek için bir de domuzun timus bezi nakledilmişti. Yakın zamanda yapılan biyopsilerde ret belirtileri görülmese de Pisano’nun böbreği kan akışı eksikliği nedeniyle zarar gördü.
Yeniden diyalize döndü
Pisano şimdi yeniden diyalize döndü. Ama kalp pompası çalışmaya devam ediyor. Domuz böbreği nakli yapılmasaydı kalp pompası takılması için aday olamayacaktı. Domuzdan insana nakil için aday olan kişiler başka çaresi kalmayan kişiler zaten. Kurtulamayacak bile olsalar doktorlara kendilerinden sonraki insanlar için faydalı olacak bulguları sağlamayı amaçlıyorlar.
Pisano’dan önceki domuz böbreği nakli yapılan Richard Slayman da bu emellerle deneye katılmış, nakilden sadece iki ay sonra mayıs ayında hayatını kaybetmişti. Domuz kalbi nakledilen iki hasta da yine böyle hayatını kaybetmişti.
