Bir taşla iki kuş: 54 yaşındaki kadın domuz böbreği nakledilen ikinci kişi oldu

ABD’nin New Jersey eyaletinde yaşayan 54 yaşındaki bir kadın genetiği değiştirilmiş domuz böbreği nakledilen ikinci canlı insan oldu. Ameliyat NYU Langone Health’te 12 Nisan’da gerçekleştirildi. Kadının böbreği reddetmesini engellemek için domuzun timus bezi de böbrekle beraber nakledildi.

Sizi Lisa Pisano ile tanıştıralım. Hem kalp yetmezliği hem de son evre böbrek hastalığından muzdarip. Daha başka sağlık sorunları da olduğu için insandan insana organ nakli için uygun değil. Bu da onu domuzdan nakle uygun hale getirdi. Genetiği değiştirilmiş domuz kalbi ve böbreğinin insanlara naklinde hâlâ birtakım çekinceler var. Gıda ve İlaç Ajansı yalnızca insandan insana nakil yapılmasına sıcak bakmadıkları hastaların son çare olarak domuzdan nakil olmasına izin veriliyor.

Pisano çarşamba günü yatak döşek haldeyken Zoom üzerinden yaptığı açıklamada “Kendimi iyi hissediyorum. Bu fırsat karşıma çıktığında faydalanacağımı söyledim kendime” dedi. Pisano kalp destek cihazına sahip ve kalp destek cihazına sahip olup da organ nakli olan ilk kişi oldu. Bir diğer ilki domuzun timus bezinin nakledildiği ilk insan olması.

Pisano’nun ameliyat süreci dokuz gün sürdü. İlk gün doktorlar sol ventrikül destek cihazını takarak iflas eden kalbin işlevini geçici olarak yerine getirmesini sağladı. Bu cihaz kalp nakli bekleyen hastalarda kullanılıyordu. Eğer ki Pisano’ya cihaz takılmasaydı tahmini yaşam süresi günlerle ya da haftalarla sınırlı kalabilirdi.

İkinci ameliyatta domuz organlarının nakli yapıldı. Hayvanın bağışıklık sistemini eğitmekten sorumlu timus bezi böbrek kapağının altına yerleştirildi. Bu önemli bir adım çünkü domuz timusu Pisano’nun bağışıklık sisteminin böbreği reddetme olasılığını azaltacak şekilde yeniden düzenlendi. Böylelikle Pisano bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların miktarını azaltabilecek.

Organ nakillerinde yeterli sayıda insan donör olmadığı için bilim insanları hayvandan insana nakil yani ksenotransplantasyona yöneldi. Sadece ABD’de organ nakli bekleyen kişilerin sayısı 100 bini aşkın. Türkiye’de Kasım 2023 itibarıyla böbrek nakli bekleyenlerin sayısı ise 24 bin 449. Bu çalışma, ksenotransplantasyon alanında kaydedilen son gelişme olması yönünden önemli.

Mart ayında da 62 yaşındaki Richard Slaymen’e genetiğiyle oynanmış domuz böbreği nakledilmişti. Domuz böbreği nakledilen ilk canlı insan olan Slaymen, bu ayın başlarında taburcu olarak evine gönderildi. Önümüzdeki iki ay onun için çok kritik olacak. David Bennett’e Ocak 2022’de, Lawrence Faucett’e Eylül 2023’te domuz kalbi takılmıştı. Bennett ikinci ayında, Faucette de altıncı haftasında hayatını kaybetti.

Ksenotransplantasyonun önündeki en büyük engel alıcının bağışıklık sisteminin donör organı yabancı olarak kabul etmesi ve ona saldırmaya başlamasıyla ortaya çıkan ret durumu. Daha önce canlı hastalara domuzlardan yapılan organ nakillerinde hayvanların genetiklerinde daha çok değişiklik yapılmıştı. Kalp nakli için kullanılan domuzda 10, Slayman’in böbrek baklinde ise 69 düzenleme yapılmıştı. Yine de hem Bennett ve Faucett mücadeleye yenik düştü, Slayman’in daha ameliyatının ilk haftasında böbreklerinde beklenmedik bir şekilde ret belirtileri çıktı.

Pisano risklerin farkında ama prosedüre şans verdiği için kendini mutlu hissettiğini söylüyor. Şimdi tek isteği hastaneden çıkıp alışverişe gitmek ve torunlarıyla oynamak: En kötü senaryo işe yaramaması ki o zaman bile buna değer. Çünkü bir sonraki kişinin işine yarayabilir.”

10’ca bilim arasından: Yaşayan bir insana ilk kez domuz böbreği nakledildi