ABD’li milyarder Elon Musk 2022 yılında eski adı Twitter olan sosyal medya platformunu satın aldı. Çok geçmeden platformda bir dizi değişiklik yaptı, bunlardan biri platformun adını X olarak değiştirmek oldu. Kullanıcılar ne bu ada, ne de diğer değişikliklere ayak uydurabildi. Ancak Musk gelen tüm eleştirilere kulak kapadı. X 44 milyar dolara satın aldığı “oyuncağı”ydı en nihayetinde.
X 2023 yılında kârını “premium” kullanıcılarıyla paylaşmaya başladı. Bu kâr paylaşımının oranını henüz bilmemekle beraber paranın kullanıcılara neden ve nasıl aktarıldığını da tam olarak bilemiyoruz. London College of Political Technology’nin dekanı Ed Saperia, İngiliz gazetesi The Guardian‘a X’te bazı aşırılıkçı ve tartışmalı gönderilerin çok fazla etkileşim aldığını söylüyor. Saperia gerçekten şaşırtıcı ve ilgi görmesi beklenen doğru gönderilerin, nefret dolu yanlış bilgilere nazaran çok az etkileşim aldığını anlatıyor.
Bu durum Spaeria’ya göre Musk’tan önce söylemleriyle Twitter’dan atılan bazı aşırılıkçılara yeniden kapıların açılması anlamına geliyor. Musk, zaman zaman platformu üstünden siyasete de dahil oluyor. Bu sıralar Amerika’daki Cumhuriyetçilerin aday Donald Trump’ı destekleyen Musk, eski başkanı destekleyen gönderiler paylaşıyor; Trump ile X üzerinden canlı yayın yapıyor. Bu da yetmiyor, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu “eşek üstünde Guantanamo’ya göndermekle” tehdit ediyor. Brezilyalı yüksek yargıçlara “diktatör” diyor.
Tommy Robinson’dan Andrew Tate’e X’i duyan gelmiş
Hope Not Hate adlı kuruluşun yetkililerinden Joe Mulhall aşırılıkçı söylemleriyle bütün platformlardan kovulanların da bugün kendine X’te yer bulabildiğini söylüyor. Bunlardan biri kadın düşmanı söylemleriyle bilinen Andrew Tate, bir diğeri ise İslamofobik söylemleriyle bilinen aşırı sağcı Tommy Robinson.
X algoritması dezenformasyona, özellikle aşırı sağcı dezenformasyona alan açıyor. İngiltere’de ağustos ayında yaşanan Southport bıçaklı saldırısının etkileri belki de buna en çarpıcı örnek. Southport kasabasında üç kız çocuğun bıçaklanmasının ardından saldırganın Müslüman bir sığınmacı olduğuna dair yanlış bilgi X’ten o kadar çabuk yayıldı ki İngiltere sokakları bir anda aşırı sağcıların sığınmacılara karşı oldukça saldırgan eylemlerine sahne oldu. Mulhall, X’in yalnızca bu saldırıların başlamasında değil, aynı zamanda organize edilmesi ve büyümesinde de büyük bir rolü olduğunu söylüyor.
Ağustos ayındaki isyanlardan sonra sosyal medyada ırkçı nefreti kışkırtmaktan suçlu bulunan “klavye savaşçısı” olarak görülen Wayne O’Rourke adlı bir adamın, X’teki faaliyetlerinden ayda bin poundu aşkın para kazandığı ortaya çıktı. Bu miktar, İngiltere’de askeri ücretten daha fazla. O’Rourke’ın hesabini 90 bin kişi takip ediyor, Tommy robinson’un günden güne artan takipçi sayısı ise bir milyonun üzerinde.
X çeşitli devletlerin de odağında
Musk dünya gündemini yakından takip ediyor. Eğer bir ülkede siyasi kriz varsa muhtemelen Musk’ın o konu hakkında hem fikri hem de bir gönderisi oluyor. Bu sebeple arası bozulan ülkeler de var yakın ilişki kurduğu liderler de. Musk son olarak Brezilya’nın odağındaydı.
Bundan aylar önce Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva 100’e yakın X hesabını “nefreti yaydığı” için soruşturma altına almıştı. Bu hesapların çoğu Lula’nın rakibi Jair Bolsanaro’nun destekçisiydi. Bunun üstüne Musk Brezilya’daki merkezini kapatmıştı. Ama şimdi Brezilya mahkemesi “Ya yeni temsilci atarsın ya da X hep yasaklı kalır” diye ültimatom verdi. Musk başta bu ültimatoma uymayacağının işareti olarak Brezilya’da hizmet veren Starlink’inde X’i yasaklamamış ve Brezilya’nın internet sağlayıcısına bu kurala uymayacağını açık bir şekilde iletmişti. Ama şimdi bu hareketinden geri adım atarak Starlink’ten X’e erişimi kısıtladı.
X’in aşırı sağa açtığı alan ‘tehlikeli olabilir’
The Guardian yazarı Zoe Williams kadın düşmanı ve İslamofobik aşırılıkçılara bu kadar alan açan bir platformu kullanmanın etik boyutlarını sorguluyor. İlk soru şu: X, YouTube ya da TikTok’tan daha mı kötü?
Saperia birçok kötü platformda çok fazla kötü şeyin yaşandığını söylüyor. Ona göre X’in en kötü yanı diğer platformların aksine bu kötülüğün X’te bir şekilde “desteklenmesi.” Trump destekçilerinin Kongre’yi basmasından Southport’a varana dek aşırılıkçıların birçok eylemi X üzerinden örgütlendi. Saperia, zaten aşırı sağa eğilimli kitlelerin X üzerinden kolaylıkla örgütlenebileceğini söylüyor.
