Japonya’da bilim insanları tesadüfen yeni bir virüs keşfetti. Böceklerde rastlanan virüsün sadece erkekleri öldürdüğü tespit edildi. Cinsiyet seçen virüs bilim dünyasında şaşkınlık yarattı.
Liverpool Üniversitesi’nden sembiyon uzmanı Greg Hurst “Tırtıllar üzerinde gerçekleştirilen çalışma birden fazla virüsün seçici şekilde sadece erkek böcekleri öldürmek üzere evrimleştiğini ortaya çıkardı. Bu çalışma ilerleyen zamanlarda zararlı böcek popülasyonlarının ve sivrisinek gibi hastalık yayan böceklerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir” dedi.
The chance finding in a Japanese university’s greenhouse could help researchers find ways to control agricultural pests or even insects that spread disease. https://t.co/VjuN3j15Ss
— NYT Health (@NYTHealth) November 7, 2023
Japonya Ulusal Tarım ve Gıda Araştırma Örgütü araştırmacısı ve çalışmanın yazarlarından Daisuke Kageyama “Yakın gelecekte bu şekilde çok daha fazla vakanın keşfedileceğini umuyoruz” dedi.
Keşif tamamen tesadüfi
Virüsün keşif hikayesi ise oldukça ilginç. Minami Kyushu Üniversitesi’nde araştırma teknisyeni olarak görev yapan Misato Terao kampüs serasını düzeltirken istenmeyen davetsiz misafirlerin, büyük şişman tırtılların cam güzeli çiçeklerine dadandığını gördü. Tırtılları merakla eline alan Misato böcek uzmanı Yoshinori Shintani’nin laboratuvarının yolunu tuttu.
Kontrole gittiğinde şok oldu: ‘Hepsi dişiydi’
Tırtılların diğer böcekleri beslemede yararlı olabileceğine karar veren Dr. Yoshinori “Çöpe gitmemeleri neredeyse bir mucizeydi. Birkaç gün sonra aklıma geldiğinde kontrol amacıyla gidip baktım. Tırtılların yaklaşık 50 yetişkin güvesi vardı ve beklenmedik şekilde hepsi dişiydi” dedi.
Erkek tırtıllarla bu dişileri çiftleştiren Yoshinori tırtılların büyük çoğunluğunun 13 nesil sonra bile dişi olduğunu ve sadece üç adet erkek tırtılın hayatta kaldığını gördü. Dr. Yoshinori ve meslektaşları ellerinde bir “erkek katili” olduğunu o an fark etti.
Ortak yaşam perspektifi: ‘Erkekler işe yaramaz’
Yoshinori ve ekibinin ortak yaşamın bakış açısından yaptığı analizde erkeklerin “işe yaramaz” olduğu, çünkü mikrobun yayılmasına engel olamadıkları belirtildi. Wolbachia bakterisi erkek kelebeklerin doğmasını engelleyebilirken diğer bakteriler de gelişmekte olan erkekleri henüz yumurtadan çıkmadan öldürebiliyor. Dişiler için rekabeti azaltan bu faktör onlara kardeşlerinin yer aldığı yumurtalar gibi atıştırmalıklarla beslenme fırsatı da sunuyor.
Japon araştırmacıların bulduğu ve “SIMKV” adını verdiği virüs ayrı ayrı evrimleşmiş gibi görünüyor. Yoshinori yaptığı testlerde ilaçların virüse etki etmediğini de saptadı. Tamamen tesadüf eseri fark edilen virüsün Japonya’nın ılıman iklim nedeniyle ortaya çıktığı belirtiliyor.
Haşere kontolüne katkı sunabilir
Uzmanlar erkek katillerinin tahmin edilenden daha yaygın olduğunu söylerken, Dr. Hurst keşfin diğer önemli bitki zararlıların kontrol altına alınmasında etkileri olabileceğini söyledi.
Araştırmacıların erkek katiller hakkında öğrenebileceği her şey, haşere kontrolünün kutsal kâsesi arayışını ilerletmeye yardımcı olacak.
Helsinki Üniversitesi’nde böceklerdeki mikrobiyal simbiyotikleri inceleyen evrimsel biyolog Anne Duplouy’a göre insanların bu sıcaklığa duyarlı mikroplardan bir şeyler öğrenme zamanı azalıyor. Duplouy “Muhtemel ki iklim değiştikçe bu etkileşimlerin çoğunu belgelenmeden kaybediyor olacağız” diyerek insanlığı bekleyen tehlikeye vurgu yaptı.
