İnsan hakları örgütü Uluslararası Af Örgütü, raporlarını sosyal medyada paylaşırken yapay zeka tarafından üretilen görüntüleri kullandığı için eleştirilere uğradı. Örgüt, tepkilerin ardından görüntüleri kaldırmak zorunda kaldı. Aralarında polis memurları tarafından sürüklenen bir kadının da bulunduğu görüntüler, Kolombiya’yı 2021 yılında kasıp kavuran protestolar sırasında yaşananları tasvir etmek amacıyla kullanıldı.
Zaten Af Örgütü’nün kullandığı fotoğraflara biraz uzun bakacak olursanız fotoğraflarda bir şeylerin yanlış olduğunu göreceksiniz. Protestocuların ve polislerin yüzleri pürüzsüzleştirilmiş, bu da görüntüye distopik bir hava katıyor. Protestocunun taşıdığı üç renkli bayrak doğru renklerde olsa da sıralaması yanlış ve polislerin giydiği üniformalar da artık geçmişte kaldı.
Af örgütü ve diğer gözlemciler, 2021’deki huzursuzluk dalgası sırasında Kolombiya polisi tarafından işlenen ve aralarında şiddet, cinsel taciz ve işkencenin de olduğu yüzlerce insan hakları ihlali vakasını kanıtladı. 2021’de vergi reformunun tetiklediği ve ardından polisin orantısız güç kullanmasıyla büyüyen genel grev sırasında en az 38 sivil, devlet güçleri tarafından öldürüldü. Bogota merkezli Temblores’in belgelediği olaylarda kadınlar kaçırıldı ve polisler tarafından tecavüze uğradı. Bu araştırmaları sayesinde Kolombiya polisinin protestolara gösterdiği acımasızlık konusunda dünyada bir farkındalık oluşturuldu ve reform ihtiyacının daha çok kabul görmesine katkı sağladı.
İki sorun: Güvenilirlik ve intihal
Ancak foto muhabirler ve akademisyenler, yapay zeka tarafından üretilen görüntülerin kullanılmasının Af Örgütü’nün kendi çalışmalarını baltalayabileceği ve komplo teorilerini besleyebileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Bogota’da yaşayan foto muhabir Juancho Torres, “Yalan haberlerle dolu oldukça kutuplaşmış bir çağda yaşıyoruz ve bu da insanların medyanın güvenilirliğini sorgulamasına yol açıyor. Hepimizin bildiği gibi yapay zeka yalan söylüyor. Yapay zeka tarafından yaratılan görüntüleri yayımlamaya başladığınızda nasıl güvenilirliğe sahip olabilirsiniz ki?” diyor.
Uluslararası Af Örgütü daha önceki raporlarında gerçek fotoğraf kullandığını ancak protestocuları devletten korumak için artık yapay zeka teknolojisine başvurduklarını söylüyor. Örgüt, kamuoyunu yanlış yönlendirmemek için görüntülerde yapay zeka tarafından yaratıldıklarını belirten bir metne de yer verdi.
Bununla birlikte dikkatin Kolombiya’da adalet arayan mağdurlardan dağılıp da yapay zekanın yarattığı fotoğraflara odaklanılmasını istemediklerini dile getiren Af Örgütü, bu sebeple fotoğrafları kaldırdıklarını açıkladı. Bogota’daki protestolarda bir polis memuru tarafından plastik mermiyle vurulan ve sol gözü kör olan Gareth Sella da protestocuların kimliğini gizlemenin insanları hapse girmekten korumak için mantıklı olduğu görüşünde.
Yapay zeka, daha önce insanlar tarafından çekilen fotoğraflardan beslenerek kendi fotoğraflarını üretiyor. Bu da foto muhabirliği ve sektörün geleceği açısından intihal sorunlarını gündeme getiriyor. Torres, Af Örgütü’nün yapay zeka görüntülerini kullanmasının, protestoları olay yerinden takip eden foto muhabirlere hakaret olduğunu, “Bir gazeteci için güç, gerçekliği ve gördüklerini yeniden yaratmaktır. Grev sırasında birçok muhabir, fotoğrafçı ve kameraman bunu yapmak için hayatlarını riske attı. Bir gözünü kaybeden bir arkadaşım var. Yapay zeka görüntülerini kullanmak sadece bu gerçekliği kaybetmekle kalmıyor, gazeteciler ve insanlar arasındaki bağı da kesiyor” sözleriyle ifade ediyor.
