Antarktika’da en az bir imparator penguenin kuş gribinden öldüğü şüphesi var. Antarktika’ya yakın Falkland Adaları’nda da iki gentoo penguenin kuş gribinden öldüğü tespit edildi. Antarktika’daki imparator penguenin kuş gribinden öldüğü şüphesi teyit edilirse vahşi doğada son derece bulaşıcı bir hastalık olan H5N1 virüsünün Antarktika’da penguen öldürdüğüne dair ilk örnekle karşılaşmış olacağız.
Araştırmacılar daha önce kuş gribinin Antarktika’daki penguen popülasyonuna ulaşmasının “modern zamanların en büyük ekolojik felaketlerinden biri” olacağı alarmı vermişti. Penguenler şu an üreme mevsimi vesilesiyle bir araya geliyor; izlemeye fazlasıyla alışık olduğumuz penguen kolonilerinde bu hastalığın yayılması bir koloninin tamamının yok olma tehlikesiyle karşılaşmamız anlamına geliyor.
İmparator penguenler yaklaşık 90 cm boylarıyla dünyanın en büyük ikinci penguen türü ve vahşi doğada 20 yıldan uzun yaşayabiliyor. Antarktika Araştırmaları Bilimsel Komitesi’nin (SCAR) son bildirimine göre şüpheli vaka Antarktika bölgesindeki Güney Georgia Adası’nda kayda geçti. Aynı yerde bir gentoo pengueninin de G5N1 nedeniyle öldüğünden şüpheleniliyor.
Bunlardan ayrı olarak Güney Georgia’nın 1500 km batısındaki Falkland Adaları’nda en az bir gentoo pengueninin daha H5N1 virüsünden kaynaklı öldüğü, 20’den fazla yavrunun da ya hayatını kaybettiği ya da virüsünkine benzer semptomlar gösterdiği teyit edilmiş. H5N1 virüsü Antarktika’ya geldi geleli bölgedeki deniz fillerinin, kürklü fokların, kelp martısının ve Antarktika skualarının ölümlerinde de artış yaşandı.
Kuş gribi belası
SCAR harita verilerine göre şu ana kadar doğrudan Antarktika anakarasında kaydedilmiş vaka yok. Ama bunun nedeni olası ölümleri kaydedecek çok az insan olması da olabilir.
Güney Afrika, Şili ve Arjantin’de daha önceki salgınlar penguenlerin hastalığa karşı duyarlı olduğunu gösteriyor. Kuş gribi Güney Amerika’ya geldi geleli 500 binden fazla deniz kuşu bu virüsten öldü. Penguenler, pelikanlar ve sümsük kuşları virüsten en çok etkilenenler arasındaydı.
Hastalık Kuzey Kutbu’ndaki vahşi doğa popülasyonlarını da etkisi altına aldı. Aralık ayında ilk kez bir kutup ayısının H5N1’den öldüğü teyit edildi. Ancak kutup ayıları da penguenler gibi insanların daha az yaşadığı ücra yerlerde barındığı için daha çok sayıda ayının bizler fark etmeden kuş gribine yenik düşmüş olması da mümkün.
Yüzyıl sonuna kadar soyları yok olabilir
MRC-Glasgow Üniversitesi Virüs Araştırma Merkezi’nde moleküler virolog olarak çalışan Ed Hutchinson “Bu H5N1 virüsünün geçen yılın sonlarına doğru Antarktika’ya ulaşması, zaten kırılgan olan ekosisteme yarattığı risk nedeniyle alarm zillerini çaldırdı. Penguenlerin öldüğü yönündeki haberleri duymak çok üzücü olsa da maalesef hiç de şaşırtıcı değil” dedi.
East Anglia Üniversitesi’nde koruma biyolojisinden emekli profesör Diana Bell uzun zamandır böyle bir şeyin olmasından korktuğunu söyleyerek “Penguenleri ve Antarktika’yı önemseyen herkes gibi ben de gerçek anlamda yıkıldım. Bir araya gelerek koloni oluşturdukları göz önüne alırsak bunun kolonileri nasıl etkileyeceğini kim bilebilir?” dedi.
Kuş gribi bu el değmemiş kutup ekosisteminde penguenlerin başındaki dertlere yenisini ekledi. 2018 tarihli bir araştırma iklim krizi ve aşırı avlanma nedeniyle Antarktika’daki imparator penguenlerin yüzyıl sonuna kadar “yok olabileceği” konusunda alarm vermişti.
