İsrail ordusu tüm uyarılara rağmen, 1.5 milyon civarında Filistinlinin sığındığı Gazze Şeridi’nin en güneydeki Refah kentine resmen girdi. İsrail yönetiminin bu hamlesi müttefiki ABD dahil uluslararası çevrelerin tepkisine neden oldu. ABD savaşın başından bu yana Ortadoğu’daki müttefikine silah sevkiyatını ilk kez durdurdu.
ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili Washington’un İsrail’in Refah’a büyük bir kara operasyonu düzenleyeceği endişesiyle bomba sevkiyatını durdurduğunu söyledi. Yetkili BBC’ye yaptığı açıklamada iptal edilen sevkiyatın 1800 adet 900 kilogramlık ve 1700 adet de 230 kilogramlık bombalardan oluştuğunu aktardı.
Amerikalı yetkili İsrail’in ABD’nin Refah’taki sivillerin insani ihtiyaçlarına ilişkin kaygılarını “tam olarak kavrayamadığını” da sözlerine ekledi. ABD yönetimi Gazze’nin diğer bölgelerinden gelen mültecilerle nüfusu artan kente yapılacak bir operasyonun büyük sivil kayıplara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Silah sevkiyatının ertelenmesi ABD Başkanı Joe Biden’ın artan sivil ölümleri ve kötüleşen insani durum karşısında İsrail’in Gazze’deki operasyonlarını dizginlemesi için Demokrat milletvekillerinden ve ABD halkının bazı kesimlerinden gelen baskılarla karşı karşıya kaldığı bir döneme denk geldi.
Austin’den teyit geldi
Senatoda katıldığı bütçe görüşmelerinde Refah’taki son duruma ve ABD’nin İsrail’e bazı silahların sevkiyatını durdurduğuna ilişkin haberleri değerlendiren Savunma Bakanı Lloyd Austin sevkiyatın durdurulmasını şu sözlerle açıkladı:
“İsrail’in kendini savunma araçlarına sahip olduğundan emin olmaya devam edeceğiz. Ancak şu anda Refah’taki gelişmelerin seyri bağlamında yakın zamanda İsrail’e gönderilecek güvenlik desteği sevkiyatlarını değerlendiriyoruz. Mevcut durumu değerlendirirken içinde yüksek miktarda mühimmat barındıran bir sevkiyatı durdurduk.”
Deneyimli Amerikalı bakan İsrail’in Refah’a yönelik kapsamlı bir kara saldırısı düzenlemesini istemediklerini, bu konudaki net mesajlarını İsrailli muhataplarına aktardıklarını ve (ABD Başkanı Joe) Biden yönetimi olarak bölgedeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini ifade etti.
İsrail’e bundan sonraki askeri destek sevkiyatlarının devamı noktasındaki değerlendirme sürecinin de sürdüğünü belirten Austin askıya alınan sevkiyatla ilgili “Bununla ilgili nihai karara ulaşmış değiliz” dedi.
İsrail’in zaten uzun süredir havadan birçok kez hedef aldığı Refah kentindeki 1.5 milyondan fazla Filistinlinin durumunun çok zor olduğuna dikkati çeken Austin “Refah’ta kesinlikle büyük bir çatışma görmek istemiyoruz” diye konuştu.
Bu arada ABD’nin sevkiyatını askıya aldığını silahlar gelecekteki bir teslimatla ilgili. Bu nedenle hemen bir etki yaratması pek olası değil. Ancak İsrail’in saldırı hızı göz önüne alındığında bunun gelecekteki saldırıları etkilemesi muhtemel.
Biden’dan Refah şartı
ABD Başkanı Joe Biden da ilk kez İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Refah kentine büyük bir saldırı emri vermesi halinde Gazze’deki sivilleri öldürmek için kullanıldığını kabul ettiği Amerikan silahlarının İsrail’e sevkiyatını durduracağını söyledi.
CNN’den Erin Burnett’e özel bir mülakat veren Biden geçen hafta sevkiyatını durdurduğu bombalara atıfta bulunarak “Gazze’de bu bombalar ve sivil yerleşim yerlerini hedef alan diğer yöntemler sonucunda siviller öldürüldü” dedi.
Biden “Refah’a girerlerse bununla başa çıkabilmek için şehirlerle başa çıkmak için tarihsel olarak kullanılan silahları tedarik etmeyeceğimi açıkça belirttim” dedi.
İsrail: Hayal kırıklığı yarattı
İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Gilad Erdan konuya ilişkin Israel Hayom gazetesine yaptığı açıklamada ABD’nin kararının kendilerinde hayal kırıklığı yarattığını söyledi.
İsrail Enerji Bakanı Eli Cohen de aynı gazeteye yaptığı açıklamada silah ve mühimmat üretiminde bağımsızlığın İsrail’in güvenliği açısından ciddi önem taşıdığını ifade etti.
Cohen “Savaşın bitmesini beklememize gerek yok. Acilen harekete geçerek mevcut firmalarda üretim sistemlerini kurmalı, silah ve mühimmat üretecek yeni savunma firmaları oluşturmalıyız” diye konuştu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun partisi Likud Milletvekili Tali Gottlieb de sevkiyatın durdurulmasına karşılık Gazze’yi hedef alacakları tehdidinde bulundu ve şöyle dedi:
“ABD bizi hassas saldırı füzeleri vermemekle tehdit ediyor. Evet, ABD’ye haberlerim var. Bizim de hassas olmayan füzelerimiz ve kendimizi koruma hakkımız var. Bu yüzden belki hassas füzeler kullanarak belirli bir odayı veya binayı yıkmak yerine hassas olmayan füzelerimizi kullanarak Gazze’de on binayı çökertirim. On bina. Kullanacağım. Yapacağım şey bu.”
Burns-Netanyahu görüşmesi
ABD’den silah sevkiyatının durdurulduğuna ilişkin teyit gelirken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns ile bir araya geldi.
İsrail merkezli yayın kuruluşu Kanal 12’nin haberine göre CIA Başkanı, Netanyahu ve diğer İsrailli liderlerle yaptığı görüşmelerde Hamas’la bir anlaşma için hala bir fırsat gördüğünü söyledi.
Kanalın aktardığına göre Burns İsrailli yetkililere “savaşın sona ermesini” “nokta” değil, “virgül” olarak görmeleri gerektiğini ve bunu İsrail’in Suudi Arabistan’la normalleşmesiyle sonuçlanabilecek bir sürecin izleyeceğini belirtti.
