İsrail’in Suriye’nin başkenti Şam’da İran konsolosluğuna ait binayı vurması ve saldırıda ikisi general yedi İran askerinin hayatını kaybetmesiyle başlayan gerilim devam ediyor. 13 Nisan akşamı İran bu saldırıya çok sayıda insansız hava aracı (İHA) ve füzeyle karşılık vermiş, bunların çoğu İsrail hava savunma sistemi Demir Kubbe’ye takılmıştı. Saldırı sonrası İsrail savaş kabinesi İran’a verilecek karşılığı görüşmüş, toplantıdan Tahran’a yönelik “vur emri” çıkmıştı.
ABD dahil Batılı ülkeler İsrail’i durdurmaya çalışıyordu. Ancak İsrail hiçbir ülkeyi dinlemedi ve İran’ın İsfahan bölgesine saldırı düzenlendi.
İlk olarak Amerikan ABC News kanalının ABD’li bir yetkiliye dayandırarak verdiği İsrail’in İran’a yönelik saldırı haberi, daha sonra CBS News ve CNN tarafından da takipçilerine aktarıldı. ABC televizyonunun haberine göre İsrail savaş kabinesi cumartesi gününden bu yana iki kez karşı saldırı kararı almış ama bunları son anda iptal etmiş.
Saldırıyı New York Times’a konuşan İsrailli yetkililer de ”Biz vurduk” diyerek doğruladı.
İsrail, ABD’ye saldırıyı haber vermiş
CNN’e konuşan ABD’li yetkili ise Biden yönetiminin İsrail’in ‘İran’a yönelik bu karşı saldırısına yeşil ışık yakmadığını’ ve ABD’nin bölgede kapsamlı bir çatışma istemediğini vurguladı. Yetkili saldırıda nükleer tesislerin hedef alınmadığı söyledi. Yetkili, İsrail’in saldırıdan önce, “İran’a yönelik sınırlı bir karşı saldırı düzenleyeceğini” perşembe günü haber verdiğini de aktardı.
Dünyadan İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına karşı tepkiler gelmeye devam ediyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, tarafların açıklamalarını değerlendirdiği cuma namazı sonrası konuşmasında “Akla ziyan olmayan bir açıklama yok” derken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdüllahiyan ile görüştü. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da G7 Dışişleri Bakanları toplantısında yaptığı açıklamasında “ABD’nin operasyona dahli olup olmadığı” sorularını cevapsız bırakmayı tercih etti. Saldırıya dair gelen diplomatik tepkilerin olduğu haberimiz için tıklayınız.
Reisi İsfahan saldırısına değinmedi
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi saldırı ardından ilk kez konuştu. Reisi yaptığı açıklamada, İran’ın 13 Nisan’daki İsrail saldırısında gücünü gösterdiğini ifade etti. Ancak açıklaması bu kadar sınırlı kaldı. Çünkü Reisi doğrudan İsfahan saldırısından bahsetmedi. Reisi, İsfahan saldırısından ziyade daha çok yerel meseleleri ele aldı. Bugünkü saldırıya değinmeyen Reisi, ülkesinin 13 Nisan’da İsrail’e gerçekleştirdiği saldırıdan bahsetmeyi tercih etti, şöyle konuştu: “Gerçek Vaat Operasyonu ülkede otorite, birlik ve beraberliğe yol açtı. Bugün tüm siyasi gruplar ve fraksiyonlar bu müdahalenin gerekli olduğuna ve ülke için büyük bir onur olduğuna inanıyor.”
Ben-Gvir İsrail’in misillemesinden tatmin olmadı
İran’ın İsrail’i insansız hava araçları ve füzelerle vurmasından günler sonra gelen İsrail’in misillemesi, aşırı sağcı İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir’i tatmin etmedi. Ben-Gvir, X üzerinden yaptığı açıklamada, “Zayıf!” yazarak ters düştüğü savaş kabinesi üyelerine tepki gösterdi.
‘Acil bir karşılık planımız yok’
Üst düzey bir İranlı yetkili Reuters’a yaptığı açıklamada Tahran’ın hemen devreye sokacağı bir misilleme planının olmadığını söyledi. Yetkili, “olayın arkasında kimin olduğu konusunda henüz bir netlik yok” da dedi.
İran: Üç dron imha edildi, nükleer tesisler güvende
Saldırıyı İran da doğruladı. İran devlet televizyonu İsfahan eyaletinin kuzeydoğusunda patlama seslerinin geldiğini duyurdu. İranlı yetkililer hava savunma sistemlerinin çalıştırıldığını ve İsfahan üzerindeki üç dronun imha edildiğini duyurdu. İran ayrıca nükleer tesislerin de güvende olduğunu bildirdi. Önce Tebriz’in de hedef alındığı iddia edildi. Ancak İranlı yetkililer Tebriz’de havada görülen şüpheli bir cismin imha edildiğini herhangi bir tehlikenin bulunmadığını açıkladı.
Devlet medyası da İran hava sahasına herhangi düşman uçağının girmediğini duyurdu. Mehr Ajansı’na göre de İsfahan’da insanlar normal hayatlarına devam ediyor. İsfahan’daki İran Ordusu üst düzey komutanı bu eyalette duyulan patlama sesinin hava savunma sisteminin uçan şüpheli bir cismi hedef almasından kaynaklandığını açıkladı. İsfahan’ın doğusunda meydana gelen patlama sesiyle ilgili açıklama yapan Tuğgeneral Mihendust, “Patlama sesi İsfahan hava savunma sisteminin şüpheli bir hedefi tespiti sonucu duyuldu ve herhangi bir hasar veya kaza yaşamadık” dedi.
‘Saldırı değil sabotaj’
İranlı bir silah uzmanı Al Jaazera’ya verdiği demecinde, İsrail’in İran’a yönelik misilleme saldırısının beklenenden daha sınırlı olduğunu söyledi. Ali Ahmadi yaptığı açıklamada, “İran’ın misilleme kapasitesinin eleştirilmesinin ardından İsrail’in yaptığının ne kadar etkisiz olduğunu konuşmakta fayda var” dedi. Ahmedi, “askeri bir saldırıdan” ziyade “güvenlik sabotajı” olarak nitelendirdiği söz konusu saldırının sınırlı kapsamı ve etkisi göz önüne alındığında, İran’ın büyük bir karşılık vermesinin hata olacağını vurguladı.
Tahran’dan bildiren El Cezire muhabiri: İran medyası saldırıyı önemsiz göstermeye çalışıyor
İran’ın başkenti Tahran’da bulunan El Cezire muhabiri Dorsa Jabbari, ülke medyasının saldırıyı önemsiz göstermeye çalıştığını söyledi.
Jabbari, İsfahan’daki askeri üssün Devrim Muhafızları’na değil doğrudan İran Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı olduğunun altını çizdi: ”Bu üs birden fazla F-14 Tomcat savaş uçağı filosuna ev sahipliği yapıyor. Bu tesis aynı zamanda İsfahan havaalanının da yakınında.”
Neden İsfahan hedef alındı?
İsfahan İran’ın stratejik açıdan önemli bir şehri. Burada İran Hava Kuvvetleri Üssü’nün yanı sıra askeri araştırma ve geliştirme tesisleri de mevcut. İki sene önce İran İsfahan eyaletinde 10 megavatlık yeni bir nükleer araştırma reaktörü inşa etmeye başladığını duyurmuştu.
Yine aynı eyaletteki Natanz, İran’ın nükleer zenginleştirme programına ev sahipliği yapan yerlerden birisi.
İran’da uçuşlar askıya alındı
İran’ın İsfahan eyaletindeki patlamaların ardından Tahran, İsfahan ve Şiraz ile ülkenin bazı bölgelerindeki uçuşların askıya alındığı bildirildi. Uçuş kısıtlaması daha sonra hafifletildi.
Suriye ve Irak’tan da bazı bölgelerde patlamalar var
İran’ın resmi IRNA haber ajansı, Suriye’de de askeri tesislerde patlama yaşandığını geçti. Ayrıca Irak Babil’deki El-İmam bölgesinde de patlamalar olduğu bildirildi.
Suriye’nin devlet haber ajansı SANA, askeri bir kaynağa dayandırdığı haberinde hava saldırılarının maddi hasara neden olduğunu bildirdi. Haberde söz konusu hasarın nerede olduğu ve kapsamına dair bilgi verilmezken İsrail suçlandı.
Tahran ‘İsrail misillemeye yanıt verirse yeniden saldırırız’ demişti
İran’ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği’nin açıklaması şöyleydi: “BM Şartı’nın meşru savunmaya ilişkin 51. Maddesi uyarınca gerçekleştirilen İran’ın askeri harekâtı, siyonist rejimin Şam’daki diplomatik binalarımıza yönelik saldırısına yanıt olarak gerçekleşti. Konunun bittiği varsayılabilir. Ancak İsrail rejiminin bir hata daha yapması durumunda İran’ın tepkisi çok daha sert olacaktır. Bu, İran ile haydut İsrail rejimi arasındaki, ABD’nin uzak durması gereken bir çatışmadır!”
İran’ın Londra Maslahatgüzarı Seyid Mehdi Hüseyni Matin, İran’ın 13 Nisan’da İsrail’e yönelik saldırısı hakkında verdiği demeçte, Binyamin Netanyahu’nun Batı’yı Ortadoğu’da bölge ve dünya için hesaplanamaz sonuçları olacak topyekûn bir savaşın içine çekmeye çalıştığını söyleyerek, İran’a saldırılması durumu için “Bu kez bir uyarı olmaksızın yanıt gelir” demişti.
İsrail’den 30 Nisan sonrası iması
İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi geçenlerde yaptığı bir açıklamada 22 ila 30 Nisan arasında kutlanan Hamursuz Bayramı boyunca “vatandaşların normal bir yaşam sürmesini sağlayacaklarını” belirtmişti. Bu da İran’a verilecek karşılık için ajandanın 30 Nisan’ı gösterdiği şeklinde yorumlanmıştı ancak öyle olmadı.
