Ortadoğu diken üstünde: İran, İsrail’e füze ve dronla saldırdı

Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu ardından başlayan İsrail’in Gazze işgali, İran’ın “vekil güçleri” olarak anılan ve kendilerine ‘Direniş Ekseni’ adını veren güçleri harekete geçirmişti. Lübnan Hizbullah’ından Yemen’deki Husilere kadar İsrail’e karşı savaşan Filistinli örgütlere destek veren Direniş Ekseni üyelerinin eylemleri, çatışmaların bölgesel bir savaşa dönmesi endişelerini de gündeme getirmişti.

Direniş Ekseni üyelerinin eylemlerinin belirli bölgelerde sürmesi ardından İsrail, “vekil güçlere” finansman ve eğitim sağladığı açık olan İran’ı hedef almaya başladı. Suriye’de 1 Nisan’da yaşanan konsolosluk saldırısı da gerilimin en zirve yaptığı anlardan biri oldu. İran’ın Şam’daki konsolosluk binasının İsrail tarafından hedef alınması üzerine Tahran yönetimi “şeytani rejim” diye hitap ettiği İsrail’e intikam için söz verirken Tel Aviv de karşılığı olacağını söylemişti.

İran ilk kez İsrail’i doğrudan hedef aldı

İstihbarat kaynaklarının uluslararası basına yansıyan “geri sayım” açıklamaları ise cumartesi itibarıyla son buldu. İran tarihinde ilk kez İsrail topraklarını doğrudan hedef alan saldırısını iki yüzü aşkın dronla başlattı.  İran hemen ardından İsrail’e balistik füze saldırısı başlattı.

Kudüs’te patlama sesleri duyulurken İsrail’in birçok bölgesinde siren sesleri duyuldu. ABD ve İngiltere’nin dron düşürme operasyonuna katılması ardından İsrail hava sahasına giremeden birçok dronun etkisiz hale getirildiği belirtildi. Her ne kadar dronların çoğu düşürülmüş olsa da hedefleri bulan bazılarının da olduğu ifade ediliyor. Bunlardan birinin de Negev’deki Ramon askeri üssü olduğu iddia edildi.

İran’ın saldırıları esnasında İsrail halkına “sığınaklara gidin” çağrısı yapıldı. İsrail Ordusu da Golan, Nevatim, Dimona ve Eilat sakinlerini bir sonraki duyuruya kadar sığınaklarda kalmaları yönünde uyardı. Uyarılan bölgelerden Nevatim’de İsrail hava üssü bulunuyor. Dimona’daysa nükleer reaktör olduğu biliniyor. Eilat ise Gazze’deki savaş sırasında Yemenli Husilerin defalarca saldırısına maruz kalan bir liman.

İsrail gazetesi Haaretz saldırının başlamasından birkaç saat sonra İsrail ordusunu kaynak gösterdiği haberinde İran’dan başlatılan füze bombardımanının sona erdiğini yazdı. İsrailli bir savunma yetkilisi Ordu Radyosuna, İsrail’e gönderilen 300 kadar İran İHA’sı ve füzesinin yüzde 99’unun İsrail hava sahası dışında etkisiz hale getirildiğini söyledi.

İsrail ordu sözcüsü Avichavy Adraee, “İran’ın fırlattığı 170 drondan hiçbiri İsrail topraklarına düşmedi çünkü hava kuvvetleri uçaklarımız ve müttefiklerimizin hava savunma sistemleri onlarcasını imha etti. 30’dan fazla seyir füzesi de yine İsrail topraklarına giremedi. Savaş uçaklarımız 25 füzeyi ülke sınırları dışında durdurdu. 120’den fazla balistik füzenin çok küçük bir kısmı sınırdan içeri girmiş, geri kalanı ise engellenmiştir. İsrail’e giren nadir füzeler Nafatim’deki hava kuvvetleri üssüne düşerek altyapımızda küçük çaplı hasara neden olmuştur” dedi.

İsrail’deki ilkyardım teşkilatı Magen David Adom da saldırılarda şu ana kadar ölen olmadığını açıkladı. Kurumun bu açıklamasının ardından İsrail Güvenlik Güçleri (IDF) Sözcüsü Daniel Hagari, sadece bir çocuğun yaralandığını açıkladı. Arap olduğu açıklanan çocuğun, İsrail’in güneyinde yaralandığı ve durumunun ciddi olduğu belirtildi.

Hagari, düzenlediği basın toplantısında ayrıca İran’ın İsrail’e yönelik saldırılarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Hagari, şu ana kadar İran’dan İsrail’e 300’den fazla İHA ve balistik füze atıldığını bildirdi. Sözcü, bu İHA ve füzelerin büyük bir kısmının İsrail’e ait savunma sistemleri ve Tel Aviv’in müttefikleri tarafından İsrail hava sahasına girmeden imha edildiğini kaydetti. İran’dan atılan İHA ve füzelerin büyük kısmının imha edildiğini dile getiren Hagari, saldırılarda İsrail’in güneyindeki askeri bir üstün alt yapısında “hafif” hasar oluştuğunu aktardı.

⚡️BREAKING

First batch of drones have entered the Israeli airspace! pic.twitter.com/jMkoU3ZIOr

— Iran Observer (@IranObserver0) April 13, 2024

İngiltere ve ABD devrede

Al-Arabiya, ABD’nin İran dronlarını Irak ve Suriye üzerinde engellemeye çalıştığını bildirdi. İngiliz uçakları da Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ndeki (GKYR) üslerden havalandığı iddia edilmişti. GKRY bölgesindeki İngiliz egemen üslerinden, Kraliyet Hava Kuvvetlerine (RAF) ait bazı savaş ve tanker uçaklarının, İran-İsrail gerilimi üzerine kalkış yaptığı ileri sürüldü. Yerel kaynaklardan edinilen bilgiye göre, GKRY’nin Limasol kenti yakınlarında “egemen üs” statüsünde bulunan Akrotiri (Ağrotur) Hava Üssü’nden RAF’a ait savaş ve tanker uçakları kalkış yaptı. Yerel kaynaklar, GKRY’nin Larnaka kentine yakın bölgede bulunan İngiliz üssü Dikelya’dan da uçak sesleri geldiğini öne sürdü.

Suriye-Ürdün sınırındaki iki üste konuşlanan ABD güçleri, yüzlerce hava savunma füzesi ile onlarca İHA hedef aldı. AA’nın yerel kaynaklardan aldığı bilgiye göre, ABD güçlerinin konuşlandığı, Suriye’nin Humus ilindeki Tenef üssü ile Ürdün topraklarındaki Kule-22 üssünden gece yarısından sonra yüzlerce hava savunma füzesi ateşlendi.

Kaynaklara göre, ABD üslerinden fırlatılan füzeler, onlarca kamikaze İHA’ya isabet etti. Hedef alınan İHA’lardan bazı parçaların, Suriye-Ürdün sınır hattındaki sivil yerleşimlere düştüğü öğrenildi. Ayrıca Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad yönetimine yakın sosyal medya hesapları, Suriye’nin Şam, Humus, Dera ve Süveyda illerinde patlama sesleri duyulduğunu belirtildi.

İran Devrim Muhafızları Ordusu: ABD, İsrail’e destek pişman olur

İran Devrim Muhafızları Ordusu, ABD’nin İran’a karşı saldırıya herhangi bir destek veya katılımının, İran Silahlı Kuvvetlerinin “kararlı ve pişman edici” tepkisiyle sonuçlanacağı uyarısında bulundu. Devrim Muhafızları Ordusunun İsrail’e başlatılan saldırıyla ilgili yayımladığı ikinci bildiride, İsrail’in İran’ın Şam’daki konsolosluğuna yönelik saldırısına karşılık, İran’ın, Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi’nin 51. maddesi uyarınca meşru müdafaa hakkı çerçevesinde İsrail’in işgali altında bulunan topraklardaki askeri hedeflere saldırı başlattığı belirtildi.

Bildiride, “İran, haklarını güvence altına almak ve saldırganı cezalandırmak amacıyla siyonist terör ordusunun işgal altındaki topraklarda bulunan önemli askeri hedeflerine saldırarak, stratejik istihbarat yeteneklerini, füzelerini ve insansız hava araçlarını başarıyla vurup imha etti” ifadelerine yer verildi. ABD tarafından İsrail’e verilen desteğe işaret edilen bildiride, “Terörist Amerikan hükümeti, İran’ın çıkarlarına zarar verecek herhangi bir destek ve katılımının, İran Silahlı Kuvvetlerinin kararlı ve pişman edici tepkisiyle sonuçlanacağı konusunda uyarıldı” açıklamasında bulunuldu. Bildiride, “İsrail’in eylemlerinden ABD yönetiminin sorumlu olduğu ve İsrail’in engellenmemesi halinde hem Tel Aviv’in hem de Washington’un bunun sonuçlarına katlanmak zorunda kalacağı” belirtildi. Devrim Muhafızları, herhangi bir ülkeden ABD veya İsrail adına gelecek tehdidin kaynağına da karşılık verileceğini ve İran’ın meşru çıkarlarını her türlü saldırgan eylem ile yasa dışı güç kullanımına karşı koruyacaklarını bildirdi.

İran: ABD’yi uyardık

İran’ın Ruhani Lideri Ali Hamaney, dron saldırısı haberlerinin geldiği dakikalarda X platformu üzerinden bir açıklama yaptı. İsrail saldırıları üzerine konuşma yaptığı bir videoyu paylaşan Hamaney, gönderiye “Şeytani rejim cezalandırılacak” notunu düştü. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdüllahiyan da ABD’nin taraflarınca uyarıldığını söyledi.

İran Savunma Bakanı Muhammed Rıza Aştiyani, İsrail’in İran’a saldırması için hava ve kara sahasını açan ülkelere kararlılıkla cevap verileceğini belirtti. İran medyasında yer alan haberlere göre Aştiyani, ülkesine yönelik saldırılara karşı uyarılarda bulundu. İranlı Bakan, “İsrail’in İran’a saldırması için hava ve kara sahasını açan ülkeler, kararlı cevabımızı alacaktır” ifadesini kullandı.

Benzer bir uyarı, İran’ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliğinden geldi. Temsilciliğin sosyal medya hesabından yapılan açıklamada ABD yeniden uyarıldı. Açıklama şöyle: “BM Şartı’nın meşru savunmaya ilişkin 51. Maddesi uyarınca gerçekleştirilen İran’ın askeri harekâtı, siyonist rejimin Şam’daki diplomatik binalarımıza yönelik saldırısına yanıt olarak gerçekleşti. Konunun bittiği varsayılabilir. Ancak İsrail rejiminin bir hata daha yapması durumunda İran’ın tepkisi çok daha sert olacaktır. Bu, İran ile haydut İsrail rejimi arasındaki, ABD’nin uzak durması gereken bir çatışmadır!”

Ürdün: İhlal olursa düşürürüz

Ürdün saldırı haberlerinin gelmesinden kısa bir süre sonra hava sahasını kapattığını duyurmuştu. Al Jazzera’de yer alan habere göre, Ürdün, hava sahasını ihlal edecek herhangi hava saldırısı aracını düşüreceğini açıkladı.

Suriye de hava savunma sistemlerini devreye soktu. İsrail medyasında yer alan haberle göre Suriye’nin başkent Şam ve önemli üsleri civarında Rus yapımı Pantsir karadan havaya savunma sistemlerini devreye aldığı öne sürüldü.

Lübnan, İran’dan İsrail’e yönelik başlatılan İHA saldırılarının ardından hava sahasını kapattığını duyurdu. Öte yandan Direniş Ekseni’nin en güçlü üyesi Lübnan Hizbullahı, İsrail’in kuzeyine hava saldırısı düzenledi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ülkesinin İran’dan gelecek her türlü saldırıya hazır olduğunu söyledi. Saldırının başından bu yana ilk kez kamuoyuna açıklama yapan Netanyahu ise “Durdurduk. Püskürttük. Birlikte kazanacağız” dedi.

Bu arada Ürdün ve Irak sabah saatlerinde hava sahalarını yeniden açtı.

Biden Washington’a acil dönüş yaptı

Saldırının başlamasından birkaç saat önce ABD Başkanı aldığı bir istihbarat üzerine hafta sonu gezisini iptal ederek Washington’a acil dönüş kararı almış, İsrail de sivillere yönelik alınan önlemleri açıklamıştı.

Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada, ABD’nin İsrail’in yanında olduğunu ve “birkaç saat içinde gerçekleşmesi” beklenen İran insansız hava aracı saldırısının ardından Tel Aviv’in savunmasını destekleyeceğini açıkladı. Beyaz Saray Biden ve yönetiminin İsrail’e desteğinin sarsılmaz olduğunun altını çizdi.

İsrail’de savaş kabinesi bugün de toplanacak

Başbakan Binyamin Netanyahu’nun başkanlığında Tel Aviv’de toplanan savaş kabinesi, İran’dan başlatılan İHA saldırısını ele aldı. Konuyla ilgili ilk etapta resmi açıklama yapılmazken toplantıya ilişkin paylaşılan fotoğrafta Savunma Bakanı Yoav Gallant, Savaş Kabinesi üyesi Benny Gantz ile Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’nin de hazır bulunduğu görüldü.

Saatler süren toplantının ardından Axios muhabirine konuşan iki İsrailli yetkili, kabinenin İsrail’in İran saldırısına vereceği tepkiye karar vermesi için Başbakan Netanyahu, Savunma Bakanı Gallant ve kabine üyesi Benny Gantz’a yetki verdiğini söyledi.

İsrail savaş kabinesinin konuyu görüşmek üzere pazar günü toplanması bekleniyor.

🚨The Israeli security cabinet authorized Prime Minister Netanyahu, Minister of defense Gallant and Minister Benny Gantz to decide on the Israeli response to the Iranian attack, two Israeli officials said. The Israeli war cabinet will convene tomorrow to discuss the issue

— Barak Ravid (@BarakRavid) April 14, 2024

İsrail sivillere yönelik önlemleri açıklamıştı

IDF Sözcüsü Daniel Hagari, İran’ın İsrail’e yönelik saldırı tehditleri karşısında sivilleri korumak amacıyla alınan önlemleri saldırı haberleri gelmeden kısa bir süre önce açıklamıştı. İsrail’in İran konsolosluk binasını hedef almasından hemen sonra yükselen savaş korkusuyla halkın gıda ve nakit para ihtiyaçları için market ve bankalara akın etmesini “gereksiz” bulan Hagari bu sefer içinde bulunulan durum nedeniyle alınan önlemleri dile getirmişti. İsrail basınında yer alan bilgilere göre Hagari’nin detaylarını açıkladığı yönergeler, ülke çapında eğitim faaliyetlerini durduruyor ve gösteri eylem ya da kalabalık etkinlikleri bin kişiyle sınırlandırıyor.

Gazze ve Lübnan sınırı gibi bazı bölgelerde hali hazırda zaten kısıtlamalar mevcut.

Hamursuz Bayramı tatili nedeniyle çoğu eğitim kurumu şu anda kapalı olsa da Hagari, kısıtlamaların okul gezileri ve kamplar için de geçerli olduğunu belirtti. Kısıtlamaların Pazartesi günü saat 23:00’e kadar geçerli olacağı bildirildi.

Hagari öte yandan İsrail’in hava savunmasının “alarmda” olduğunu ve “düzinelerce uçağın gökyüzünde hazır beklediğini” de açıklamalarına ekledi.

İran medyasının paylaştığı görsel Şili’deki yangındanmış

BBC’nin araştırma bölümünden Ghoncheh Habibiazad İran medyasında İsrail’in vurulduğunun kanıtı olarak gösterilen görüntülerden birinin aslında Şili’de aylar önce yaşanan yangına ait olduğu görüntüler olduğunu duyurdu.

Görüntünün orijinali:

🔴 INCENDIO REGIÓN DE VALPARAÍSO
Achupallas, Viñs del Mar
📳 @accionciudadanachile https://t.co/bwYi8DgRuJ#instagood #IncendiosForestales #IncendiosIntencionales pic.twitter.com/xBHpYrwUqG

— Acción Ciudadana Chile (@chile_accion) February 4, 2024

Dünya diken üstünde: İran’ın saldırısına Batılı ülkelerden tepki yağıyor