Iowa, New Hampshire, Güney Carolina, Michigan ön seçimleri derken sonunda “Süper Salı” geldi. Aman hemen heyecanlanıp alışveriş sitelerinde indirim kovalamaya çalışmayın. Çünkü Süper Salı ABD’de pek çok eyalette aynı anda ön seçim yapıldığı güne deniyor. Pek çoktan kastımız da 15 eyalet. 15 Ocak’ta Iowa’da başlayan sürecin 8 Haziran’da sona ermesi lazım ki Cumhuriyetçiler ve Demokratların esas seçimde yarışacak adayları seçmenleri ikna edebilsin.
Türkiye saatine göre akşam saatlerinde başlayan ve gecenin bir yarısında sona eren ön seçimler Alabama, Arkansas, California, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, North Carolina, Oklahoma, Tennessee, Texas, Utah, Vermont ve Virginia eyaletleri ile bağlı bölge Amerikan Samoası’ndaydı. Alaska’da sadece Cumhuriyetçiler ön seçim yaparken Amerikan Samoası’nda da sadece Demokratlar sandığa gitti.
Bu yılki “Süper Salı”da Cumhuriyetçi Partinin 874 delegesi, Demokrat Partinin ise 1439 delegesinin hangi aday adayına gideceği belirlendi. Süper Salı’da yapılan ön seçimlerde aday adaylarının toplam delegelerin yaklaşık üçte birini kazanma şansı oluyor.
Bu yüzden de Süper Salı’da galip çıkan siyasetçilerin kendi partilerinin adaylığını kazanacağına kesin gözüyle bakılıyor. Eğer önceki seneler olsa Süper Salı heyecanlı bir etkinlik olabilirdi ABD’liler için. Ancak bu sene Cumhuriyetçilerin de Demokratların da kasımdaki adayı belli.
En heyecansız Süper Salı
Cumhuriyetçilerde şu an eski ABD Başkanı Donald Trump ve eski Güney Carolina Valisi Nikki Haley arasında bir yarış var. Ama bu yarışta Haley yalnızca Washington’da Trump’a galip gelebildi. Demokratlarda ise doğru düzgün bir ön seçim yaşanmıyor bile. Esas heyecanın kasımdaki seçimlerde yaşanacağı aşikâr. Her yeni ankette farklı bir sonuç görmek mümkün. Bir yanda Gazze’deki savaş, diğer yanda bir türlü çözülemeyen göçmen krizi meselesi Biden yönetiminin elini ayağını birbirine dolandırmış halde. Mevcut anketlerde Trump, Biden’ı açık ara farkla geçiyor ki sadece bir ay öncesinde iki lider arasındaki fark yüzde dört civarındaydı.
Trump şimdiye kadar düzenlenen ön seçimlerde toplamda 244 delege kazanmıştı. Adaylığını kesinleştirmesi için bin delegeye daha ihtiyacı var. Süper Salı’da eşiği aşması beklenmiyordu ama zaferi kazanmaya çok yaklaştı. Bu ay içinde Cumhuriyetçiler içindeki yarışı sonlandırabilir. Birçok davayla karşı karşıya olduğu için seçmenlerinin bağışlarının büyük bir kısmını hukuki harcamalarda kullanmak zorunda kalan Trump ve seçim kampanyası ekibi, Haley’nin yarış için diretmesine tepkili ama Haley demokrasi için yarışı sonuna kadar sürdüreceğini söylüyor. Haley’nin bu kararlılığını ileriye dönük bir yatırım olarak görmek de mümkün. Trump’ın siyaseti bıraktığı ya da Cumhuriyetçilerin desteğini kaybettiği noktada bayrağı Haley devralabilir. Bu kararlılığıyla kariyerinin o noktasının taşlarını inşa ediyor olabilir.
Biden için hiç mi zorluk yok diyebilirsiniz. Demokratlarda başka türlü bir heyecan yaşanabilir. Michigan’da 100 binden fazla seçmen oy pusulasındaki “kararsızım” basmıştı ve bunun sebebi Biden yönetiminin Gazze’deki savaşta İsrail’e verdiği destekti. Aynı şey Süper Salı’da da yaşanmaması için hiçbir neden yok. Özellikle Colorado ve Minnesota’daki seçmenlerin nasıl bir tavır takınacağı merak konusu.
Cumhuriyetçilerin komplo teorilerini süsleyen Taylor Swift (hayranlarının Biden’ı desteklemesi için özel proje olduğunu düşünüyorlar) sosyal medya platformu Instagram üzerinden hayranlarından seslenerek kime istiyorlarsa ona oy vermelerini ama mutlaka bu haklarını kullanmalarını istedi.
Taylor Swift’in Instagram hikayesi.
Öte yandan Trump’ın hafta sonu dünyanın en zengin insanlarından biri olan Elon Musk ile görüştüğü bildirildi. Haberin ortaya çıkmasından kısa süre sonra Musk ne Trump’a ne de Biden’a bağış yapacağını söyledi.
Haley boş durmayarak Teksas’tan yaptığı konuşmada hem Biden’a hem de Trump’a laf soktu: “İki 80 yaşındaki adamdan çok daha iyisini hak ediyoruz.” Biden 83 yaşında, Trump de 77. Son anketlere göre seçmenler her ikisinin de akıl sağlığından endişe duyuyor.
Sonuçlar geldikçe Trump’ın yüzü güldü
Milyonlarca Amerikalı seçmen kendi partilerindeki aday adayları arasından seçim yapmak için Alabama, Alaska (sadece Cumhuriyetçi Parti), Arkansas, California, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, Kuzey Carolina, Oklahoma, Tennessee, Texas, Utah, Vermont ve Virginia eyaletleri ile bağlı bölge Amerikan Samoası’nda (sadece Demokrat Parti) dün oylarını kullandı.
Demokratlarda Biden’ın rakibi olmadığından gerçek anlamda bir yarış içinde olmasa da ön seçimler ilgili yasa ve kurallara göre yapılmaya devam ediyor. 15 eyaletin tamamındaki ön seçimleri kazanan Biden’a karşı bazı eyaletlerde bir anlamda “protesto oyları” olarak görülen “kararsız” oyların çokluğu ise dikkat çekti. Örneğin Biden kritik eyaletlerden Kuzey Carolina’da resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 87 oy alırken kararsız oyların oranı yüzde 12’yi aştı. Benzer şekilde Minnesota eyaletinde de yüzde 65 ile ön seçimi kazanan Biden’a karşı Demokrat seçmenlerin yaklaşık yüzde 20’si “kararsız” oy seçeneğine oy attı.
Cumhuriyetçi Parti cephesinde Nikki Haley ile rekabeti merak edilen fakat sonuçlarda rahat olduğunu söyleyebileceğimiz Trump ise 15 eyaletin Vermont hariç 14’ünde rahat kazanarak Cumhuriyetçi seçmen nezdinde partinin tek başkan adayı olduğunu ortaya koydu.
Vermont eyaletindeki ön seçimlerde resmi olmayan sonuçlara göre yüzde 50 civarında oy alan Haley ise yüzde 45 düzeyinde oy alan Trump karşısında dün geceki başarısını kazandı. Haley hafta sonu başkent Washington DC’deki ön seçimlerin ardından ikinci kez bir eyaletteki ön seçimi kazanmış oldu.
Eski başkan ise beklendiği gibi ülkenin doğusundan batısına aldığı oylarla 5 Kasım seçimleri için Cumhuriyetçi seçmenlerin favori adayı olduğunu gösterdi. Alabama’da yüzde 83 civarında oy alan Trump Arkansas’ta yüzde 75, California’da yüzde 74, kritik eyaletlerden Kuzey Carolina’da yüzde 74, Texas’ta yüzde 78 ve Virginia’da da yüzde 63 düzeyinde oya ulaştı.
Sonuçların ardından Trump şimdiye kadar toplamda 995 delege, Biden ise bin 527 delegeye sahip oldu. Yeni yılın ilk ayında Iowa’da başlayan ve iki büyük partinin aday adaylarının partileri içinde başkan adayı olmak için yarıştığı ön seçim süreci 8 Haziran’da sona erecek.
Ardından 15-18 Temmuz 2024 tarihlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin Milwaukee’deki parti kongresinde, 19-22 Ağustos tarihleri arasında ise Demokrat Parti’nin Chicago’daki parti kongresinde, ön seçimlerde seçilen delegelerin de oylarıyla partilerin başkan adayları resmen halka arz edilecek.
