“Nasıl ki Berlin Duvarı’nın yıkılması dünya için trajik bir dönemin sonunu işaret ediyorsa bu seçimler de tarihimizin yeni bir dönüm noktasını işaret ediyor.”
Arjantin’in ‘El Loco’ (deli) lakaplı yeni lideri Javier Milei başkanlığı devralarak yemin ettiği törende Arjantin halkına “yeni dönem” sözü verdi. Halkın bu yeni dönem için en büyük merakı şu: Kampanya sırasında düzen karşıtlığını tekrar tekrar dile getiren, ekonomiyi radikal kararlarla düzelteceğini söyleyen bir lider mi göreceğiz yoksa son haftalardaki gibi daha ılımlı bir başkan mı?
53 yaşındaki Milei’nin seçilmesine giden yoldaki en etkili adımlardan biri “siyasi kast” olarak nitelendirdiği kesimi hedef almasıydı. Popülerliğini önce kongre üyeliğine dönüştüren Milei işi cumhurbaşkanlığı adaylığına ve hatta seçilmeye kadar götürdü.
Yüzde 140’lara dayanan enflasyon, her 10 kişiden dördünün yoksulluk içinde yaşaması, dibi gören Arjantin pesosuyla zor zamanlardan geçen Arjantinliler ikinci tura Ekonomi Bakanı Sergio Massa ve Milei kalınca tercihini mevcut dertlerinin sorumlusu yerine Merkez Bankası’nı feshederek, pesodan dolara geçerek ekonomiyi düzelteceğini söyleyen Milei’den yana kullandı. Böylelikle Arjantin’de yıllardır iktidardaki Peronist siyasetçiler yerinden edildi.
Dün sabah Ulusal Kongre binasında yeminini eden Milei’ye başkanlık kuşağını başkanlığı devreden Alberto Fernandez taktı. Törene gelen bazı milletvekilleri “Özgürlük” diye haykırdı. “Bugün Arjantin için yeni bir dönem başlıyor, bugün uzun ve üzücü çöküş ve gerileme tarihini kapatıyoruz. Ülkemizin yeniden inşası yoluna giriyoruz” diyen Milei “Arjantinlilerin ezici çoğunluğu geri dönüşü olmayan değişim arzularını dile getirdi” diye devam etti. Törene Benito Juarez kasabasından gelen 35 yaşındaki ceza avukatı Francisco Labriola “Bu özgürlük günü ve biz özgürlüğümüzü kutluyoruz” dedi.
Milei’ye kuşağını Alberto Fernandez taktı. Fotoğraf: AA
Arjantin’de yıllık enflasyonun yüzde 200’e ulaşması yakın. Acil bir durumla karşı karşıya olduklarını vurgulayan Milei “Önümüzde çok büyük bir meydan okuma var. Size içinizi rahatlatacak yalanlar söylemektense rahatsız edici gerçeği söylemeyi tercih ederim” dedi.
Törene aralarında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Brezilya’nın eski Lideri Jair Bolsonaro da katıldı. Bolsonaro seçim öncesinde Milei’nin kampanyasına büyük destek vermiş, oğlu seçimin ilk turunda Arjantin’e gelerek Milei’nin arkasında olduğunu söylemişti. Zelenski de Ukrayna savaşının başından bu yana Latin Amerika’ya ilk kez Milei’nin yemin töreni vesilesiyle gelmiş oldu. Orban ise Arjantin başkenti Buenos Aires’e vardıktan kısa süre sonra “Sağ sadece Avrupa’da değil tüm dünyada yükseliyor” tweet’i attı.
Zelenski Ukrayna savaşının başından bu yana ilk kez Latin Amerika’ya geldi. Fotoğraf: AA
Brezilya’nın mevcut Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ise törene katılmadı, yerine dışişleri bakanını görevlendirdi. Milei göreve gelmeden önce Lula için sert konuşmuş, başkan seçilirse Brezilyalı mevkidaşıyla görüşmeyeceğini söylemişti. Ancak söylenene göre Milei yemin törenine Lula’yı da davet etmiş. Kolombiya’nın solcu lideri Gustavo Petro da törene katılmayanlardan. Venezuela ve Nikaragua’nın otoriter liderleri Nicolas Maduro ve Daniel Ortega ise törene davet edilmedi.
Milei ve Bolsonaro tören sırasında birbirine sıkı sıkıya sarıldı. Fotoğraf: AA
Biraz önce de bahsettiğimiz gibi Milei’nin vaatlerinden biri Merkez Bankası’nı feshetmekti. Ancak yarışı kazandıktan sonraki ilk hamlelerinden biri Merkez Bankası başkanı Luis Caputo’yu ekonomi bakanı yapmak oldu. Bankanın başına da Caputo’nun bir müttefikini getirip sıkça dile getirdiği dolarizasyon planını da askıya almış gibi göründü.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’a hayranlığını açık açık dile getiren Milei önceki haftaki ABD ziyaretinde Trump’ın Mar-a-Lago’daki malikanesini ziyaret etmek yerine eski ABD Başkanı Bill Clinton ile öğle yemeği yedi.
İnsanlığın küresel ısınmadaki rolünü ısrarla reddeden Milei Arjantin gazetesi La Nacion’un haberine göre Dubai’deki Cop28 iklim zirvesine temsilci gönderdi. Hep dile getirdiği “Sağlık Bakanlığı’nı lağvedeceğiz!” vaadinden de geri adım attı.
Bu ılımlı tavır siyasi tecrübesizliğinden, partisinin mecliste iki partinin gerisine düşmesi sebebiyle diğer partilerle ittifak kurma gereğinden kaynaklanıyor olabilir. Zaten bu sebeple de ilk turda rakibi olan, uzun zamandır siyasetle uğraşan ve mecliste en çok sandalyeye sahip ikinci partinin lideri Luis Petri’yi güvenlik bakanı olarak seçti.
Yine de, bu kısıtlamalara rağmen meydan okumayı sürdüreceği mesajını veriyor. Yemin töreninden sonra açılış konuşmasını milletvekillerine değil kongre binasının dışında toplanan destekçilerine yaparak geleneği bozmayı planlaması da bunun bir örneği.
