İsrail ve Moldova vatandaşı 28 yaşındaki Zvi Kogan perşembe günü Dubai’de kayboldu. Kogan’ın nefret eylemine bağlı olarak kaçırıldığı şüpheleri artınca devreye İsrail’in dış istihbarat teşkilatı MOSSAD girdi. Dört günlük arama sonuda Kogan’ın cesedi bulundu. Resmi açıklama gelmese de katillerin İran bağlantılı Özbekler olabileceği öne sürüldü. Amerikan basınında yer alan haberlere göre bu Özbekler olaydan sonra Türkiye’ye kaçmış olabilir.
Haham olan Kogan eşiyle birlikte yaşadığı Abu Dabi’de Yahudi Chabad hareketinin başıydı. Kogan’ın ortadan kaybolması ülkedeki Yahudi topluluğunu endişelendirmişti. Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) yetkililerin cesedi bulması korkuları teyit etmiş oldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinin açıklamasında “Zvi Kogan’ın öldürülmesi iğrenç bir antisemit terör eylemidir. İsrail devleti elindeki tüm araçları kullanacak ve Kogan’ın ölümünden sorumlu suçlularla yasaların elverdiği ölçüde mücadele edecektir” dendi.
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Kogan’ın başına gelenleri “korkakça ve alçakça antisemit terör eylemi” olarak kınadı.
Gazze savaşının tetiklediği nefret
Hamas’ın 1200 İsraillinin ölümüne neden olan Aksa Tufanı Operasyonu’nun ardından Gazze’ye savaş ilan eden İsrail bir yılı aşkın süredir 40 binden fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu. Şimdi Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında açlığı silah olarak kullandıkları gerekçesiyle savaş suçu işlemekten uluslararası tutuklama talebi çıkarıldı.
Savaş sadece Gazze’yi etkilemekle kalmadı, yurtdışında yaşayan Müslüman ve Yahudi topluluklar da diken üstünde kaldı. Nihayetinde Müslümanlar üstünde zaten ikiz kuleler saldırısından kalma bir önyargı vardı. Gazze savaşıyla bu önyargı yeniden alevlenmiş oldu. Hatta bu önyargının bir sonucu olarak altı yaşındaki Filistin asıllı bir çocuk, ABD’de ev sahipleri tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
Öbür tarafta da İsrail’in Gazze’deki saldırıları yurtdışındaki sinagogların ve Yahudilerin hedef haline gelmesine neden oldu. İsrail bu açıdan vatandaşlarına yurtdışı seyahatlerini sınırlandırmaları ve İsrailli veya Yahudi olduklarını belli etmemeleri konusunda uyarmıştı.
Saldırganlar Türkiye’ye kaçmış olabilir mi?
İsrail Kogan’ın öldürülmesinden kimin sorumlu olduğu konusunda isim vermedi, ancak ülkenin Ulusal Güvenlik Konseyi bölgedeki İsraillilere ve Yahudilere karşı tehdidin sürdüğü söylendi. Amerikan gazetesi Wall Street Journal’ın haberine göre İsrail, Kogan’ın kaçırılması ve öldürülmesinden İran’la bağlantılı Özbeklerin sorumlu olmasından şüpheleniyor. Daha önce İran’ın bu tarz görevlerde Özbeklerden faydalandığını söyleyen kaynak şüphelilerin Türkiye’ye kaçtığını ve araçlarının da Türkiye’de olduğuna inanıldığını söyledi.
İsrailli haber kuruluşu Ynet İsrailli istihbarat yetkililerinin Türk yetkililerle bu konuda işbirliği yapmasının beklendiğini yazdı.
Türk ve İsrailli yetkililer 2022 yılında İranlı istihbarat ajanlarını Türkiye’deki İsrailli turistleri öldürmek için harekete geçtiğine dair bir planı ortaya çıkarmıştı. Bu yüzden de bu saldırıda İran bağlantısı olabileceği düşünülüyor.
Chabad ne?
Yahudilere dini destek sağlayan Chabad hareketi açıklamasında Kogan’ın cesedinin bu sabah bulunduğunu söyledi ve “cinayet” olarak nitelediği olayı kınadı. Kogan BAE’deki Chabad cemaatinin kurulmasına yardımcı olmuştu. Chabad bazı ülkelerde koşer gıda ve dini organizasyonların tek ya da esas tedarikçisi. İsrail ve BAE ilk olarak 2020’de İbrahim Anlaşması’nı imzalatarak ilişkileri normalleştirmişti.
BAE’deki Yahudi nüfus ilişkilerin normalleşmesinden sonra artışa geçti. İki yıl önce Yahudi nüfusun iki bine ulaştığı biliniyor. Gazze’deki savaş başladığından beri BAE’deki Yahudiler halka açık toplantılar yapmak yerine evlerde toplanıp ibadet ettiklerini söylüyor. Kogan’ın ölümü BAE ve İsrail arasındaki ilişkiye bir darbe olarak yorumlanabilir. Birkaç yıl önce BAE’ye yerleşen Edwin Shuker “Bu misafirperver ülkeye taşınmamızın nedeniyle güvenlik ve emniyetti. Yetkililerin Yahudi toplumunu koruma sorumluluğundan kaçınmamasını umuyoruz” dedi.
Bu arada Kogan’ın eşi Rivky’nin amcası Haham Gavriel Holtzberg de 2008’de Mumbai’deki terör saldırısında öldürülmüş.
