Amerikan basını da Türk basını da genelde eski ABD Başkanı Donald Trump’ın mahkeme meselelerini yazmaya alıştı. Ama Trump ve mevcut ABD Başkanı Joe Biden arasında bir benzerlik var: İkisi de gizli belgeleri kasıtlı olarak saklamakla suçlandı. Gerçi ikisinin durumu birbirinin tam olarak aynısı sayılmaz. Çünkü Biden’ın davasını açan savcı başkanın “gizli belgeleri kasıtlı olarak sakladığını ve ifşa ettiğini” tespit etmesine rağmen Biden herhangi bir suçlamayla karşı karşıya kalmayacak.
Hikayenin biraz daha başından alalım isterseniz. Bir yıldan uzun süre önce Biden’ın evinde ve eski özel ofisinde çok sayıda gizli belge bulundu. Belgeler tespit edilir edilmez yetkililere teslim edildi. Burada Trump’ın hikayesinden biraz farklı bir gidişat hakim. Malum Trump gizli belgeleri sakladığından şüphelenildiğinde bunu yalanladığı gibi yüzlerce belgeyi yetkililerden sakladı da.
Biden’ın dava raporunda “Kanıtların Biden’ın suçluluğunu makul bir şüphenin ötesine taşıyamadığı sonucuna vardık” deniyor. Adalet Bakanlığı Savcısı Robert Hur da, “Hem ağırlaştırıcı hem de hafifletici faktörleri göz önünde bulundurduğumuzda Biden’ın yargılanmasının yersiz olduğuna karar verildi” dedi.
Hur’un 345 sayfalık raporu, Beyaz Saray’ın herhangi bir redaksiyon talebinde bulunmayacağını açıklamasının ardından dün kamuoyuyla paylaşıldı. Soruşturma sürecinde yetkililer Biden’ın kendisi de dahil olmak üzere 147 tanıkla 173 görüşme gerçekleştirdi.
Savcının raporunda ilk kez ortaya çıkan bilgiye göre Biden’ın sakladığı belgeler en yüksek gizlilik düzeyindeymiş ve Afganistan’daki askeri ve dış stratejilerle ilgiliymiş. Ele geçirilen belgeler arasında Biden’ın ulusal güvenlik ve dış politika konularında “kritik istihbarat kaynakları ve yöntemlerini içeren” kayıtların bulunduğu not defterleri de varmış. Biden’ın gizli belgeleri saklamasının “çok kritik bilgilerin Amerika’nın düşmanlarının eline geçme ya da kaybolma riski nedeniyle ulusal güvenlik açısından ciddi riskler oluşturduğu” açık bir şekilde belirtildi.
Raporda Biden’ı belgeleri usulsüz şekilde kullanmaktan yargılamanın zor olacağını belirtiyor. Bunun sebebi olarak da raporda aynen şu ifadelere yer verilmiş: “Sayın Biden duruşma sırasında, tıpkı kendisiyle yaptığımız görüşmelerde olduğu gibi, kendisini jüriye sempatik, iyi niyetli, hafızası zayıf yaşlı bir adam olarak tanıtacaktır. Jüriyi 80’li yaşlarda, duruşma olana kadar eskiyecek bir başkanı gerçekten kasıt aranmasının gerekeceği ciddi bir suçtan mahkum etmeleri gerektiğine ikna etmek zor olacaktır.” İşin ilginci ise yine rapora göre Biden başkan yardımcılığı döneminin ne zaman başlayıp ne zaman bittiğini hatırlamıyormuş.
Hafızam iyi dedi, Sisi’yi karıştırdı
Biden, kendisi hakkında hazırlanan raporda “iyi niyetli, zayıf hafızası olan yaşlı biri” diye tarif edilmesine tepki gösterdi. ABD Başkanı gazetecilere yaptığı konuşmasında hafızasının iyi durumda olduğunu söyledi ancak aynı konuşmada, Gazze hakkında bir soruyu yanıtlarken, Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah es-Sisi için “Meksika Devlet Başkanı” ifadesini kullandı. Biden, “Bildiğiniz gibi ilk başta Meksika Cumhurbaşkanı Sisi, insani yardımın sokulması için kapıyı açmak istemedi. Onunla ben konuştum, ben ikna ettim” dedi.
ABD Başkanı geçtiğimiz günlerde de eski Almanya Başbakanı Merkel’i 2017’de ölen eski Almanya Başbakanı Helmut Kohl ile karıştırmasıyla gündeme gelmişti. Merkel ile anısını anlatacakken gaf yaparak Merkel’i 2017’de hayatını kaybeden Helmut Kohl ile karıştıran Biden, “Sonra Helmut Kohl bana döndü ve ‘Sayın Başkan, 1000 kişinin İngiltere Parlamentosunun kapılarını kırdığını, içeri girerken bazı polisleri öldürdüğünü ve başbakanın göreve başlamasını engellediğini öğrenseydiniz ne derdiniz?’ dedi” ifadelerini kullanmıştı.
Kasımdaki seçimlere talip
Bu arada araya bir ek yapmak isteriz, Biden kasım ayındaki başkanlık seçimlerine adaylığını koydu ve hatta Demokratların ön seçimler için ilk durağı olan Güney Carolina’da rakiplerine karşı rahat kazandı. ABD’de başkanlık süresi dört yıl ve eğer Biden kasımdaki seçimlerde galip gelirse, 2028’deki seçimlerde 85 yaşında olacak. Biden Amerikan tarihinin en yaşlı başkanı ve raporda yaşla ilgili yer alan bu ifadeler seçim kampanyası için pek olumlu bir mesaj da vermiyor ki ABD medyasının da herhalde tek bir cephede birleştiği nadir konulardan biri de bu yaş meselesi.
Biden ise bu durumdan rahatsız olmuş gibi görünmüyor. Beyaz Saray’ın Biden’ın ağzından yayınladığı açıklamada, “Başından beri ulaşacaklarına inandığım sonuca ulaştıklarını görmekten memnuniyet duydum. Bu davada bana herhangi bir suçlama yöneltilmeyecek, dolayısıyla konu artık kapanmıştır” dndi.
Soruşturma esnasında yetkililerle “işbirliği içinde olduğunu” söyleyen Biden 8-9 Ekim tarihlerinde toplam beş saatlik bir görüşmeye katıldığını söyledi. “İsrail 7 Elim’de saldırıya uğramış ve benim uluslararası bir krizle ulaşmama rağmen” diye de ekleyen Biden, “Kariyerim boyunca daima Amerika’nın güvenliği için çalıştım. Bu konuları ciddiye alıyorum” dedi.
Tepki gecikmedi
Cumhuriyetçiler raporu fırsat bilerek hemen atağa geçti. Temsilciler Meclisi’nin Yargı Komitesi’nin X hessabından yapılan bir paylaşımda, “Başkan Biden’ı gizli belgeler yüzünden yargılamak istemediler. Çünkü çok yaşlı ve kötü bir hafızası var. Hepimizin her gün şahit olduğu şeyi itiraf ediyorlar” dendi.
Trump’ın seçim kampanyasının yetkilileri ise, “Eğer makhemeye çıkamayacak kadar bunadıysanız başkan olamayacak kadar da bunamışsınız demektir. Joe Biden bu ulusa liderlik etmek için uygun kişi değil” dedi.
Trump ise seçim kampanyası kadar alaycı bir tavırla karşılamadı kararı. Biden’ın eylemlerinin kendisinkinden daha kötü olduğunu ama adalet sisteminde farklı bir muamele gördüğünü söyleyen Trump sosyal medyadan bir kısmı tamamen büyük harflerden oluşan mesajıyla, “BUNUN ÇİFTE STANDARTLI ADALET SİSTEMİ VE ANAYASAYA AYKIRI ŞEKİLDE SEÇİCİ BİR YARGILAMA OLDUĞU ARTIK KANITLANMIŞTIR. Biden’ın gizli belge davası benimkinden 100 kat daha farklı ve daha ağır” sözlerini dile getirdi.
Demokratlar ise liderlerini savundu. Demorkat Senatör Mark Kelly CNN International’a açıklamasında Biden’ın “zayıf bir hafızaya sahip olduğuna dair herhangi bir işaret görmediğini” söyledi ve Hur’un raporunda Biden’ın yalnızca önemli ayrıntıları ve tarihleri hatırlamakta zorlandığının yazdığını belirtti. Senatör Richard Blumenthal ise raporu okumadığını itiraf etse de Biden’ın hafızasının sorgulanmasına karşı çıkarak, “Onunla birkaç ay öncesinde saatlerce konuştum. Hâlâ dipçik gibi” dedi ve ekledi: “Bence bunun yaptığı siyasete hiçbir etkisi yok. İnsanlar Başkan Biden hakkındaki yargılarını bu rapora bakmadan yapacaklardır. Hepimizin dili sürçebilir. İnsanız sonuçta.”
