Tüm gözler başkanlık yarışında olsa da aslında ABD’de bu seçim döneminde birçok şey oylandı. Senato, Temsilciler Meclisi, iklim kriziyle mücadele, kürtaj olma hakkı… Hatta “Kürtaj yasaklansın mı yasaklanmasın mı” sorusunun sorulduğu eyaletlerden biri Trump’ın kayıtlı olduğu Florida. Eski başkan önceki aylarda kürtaj yanlısı oy kullanacağını söylese de partisi içinden artan tepkiler sonucu kararından geri adım atmıştı. Şimdi nasıl oy kullandığı sorulduğunda da geçiştirmekle yetindi.
Cumhuriyetçiler için Beyaz Saray’ı yeniden kazanmak düğün gibi olsa da bir diğer düğün Senato’yu yeniden kazanmalarıydı. Zira Biden döneminde Senato 51’e 49 Demokratlarındı. Şimdi bu üstünlüğü de kaybettiler: 51’e 42 gibi bir oranla Senato yeniden Cumhuriyetçilerin. Başkanlık seçimini çok daha geniş perspektiften incelediğimiz yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
Senato ve Temsilciler Meclisi ne işe yarıyor?
ABD’de Senato ve Temsilciler Meclisi iki kanatlı yasama organı olan kongreyi oluşturuyor. Her iki meclisin de yasaların geçmesinde ve hükümetin denetiminde önemli rolleri var. 435 üyesi olan Temsilciler Meclisi halkın doğrudan temsil edildiği alt meclisi oluşturuyor. Vergi ve bütçeyle ilgili tüm yasa tasarıları normalde Temsilciler Meclisi’nde başlatılıyor. Ayrıca Temsilciler Meclisi başkan ya da diğer federal yetkilileri görevden alma sürecini başlatma yetkisine de sahip.
Temsilciler Meclisi’ndeki siyasetçiler her iki yılda bir seçilirken Senato’daki senatörler altı yıllık dönem için seçilir. Ama her iki yılda bir Senato’nun üçte biri yenilenir. Burada amaç Senato’nun daha istikrarlı ve uzun vadeli kararlar almasını sağlamak. Temsilciler Meclisi’nden gelen yasa tasarıları burada değerlendirilir, değiştirilir ve onaylanır. İki meclis anlaşamadığı sürece yasalar geçmediği için Senato’nun yasaların kabulünde etkisi çok büyük oluyor.
Şimdi Senato’nun yeniden Cumhuriyetçilerin eline geçmesi işte bu yüzden önemli. Temsilciler Meclisi’nde yarışı 205’e 190 Cumhuriyetçiler önde götürüyor ve en azından şimdilik görünen Trump’ın Temsilciler Meclisi’ni de alacağı yönünde. Eğer bu senaryo da gerçek olursa Cumhuriyetçiler hem Senato’da hem de Temsilciler Meclisi’nde çoğunlukta olması yasa tasarılarının çok daha kolay geçeceği anlamına geliyor. Özellikle sağlık, vergi, eğitim, göçmen meselesi gibi daha büyük reformlara muhalefet çok daha az olabilir.
Trump 2017’de göreve ilk geldiği dönemin aksine, tarzını ve politikalarını destekleyen üyelerle dolu bir kongre devralıyor. Cumhuriyetçi Senato’nun çoğunluğu hâlâ ılımlı üyelere sahip olsa da Trump’ın yeni dönemde kapsamlı sağ politikaları geçirmek için onların oylarına ihtiyaç duymayabileceği düşünülüyor.
👉2016 yılında Trump baştayken hem Senato hem de Temsilciler Meclisi’nin kontrolü Cumhuriyetçilere geçmişti. İki yıl sonra 2018’de yapılan yeni seçimlerde Temsilciler Meclisi Demokratların kontrolüne geçmişti.
Öne çıkanlar
📌Cumhuriyetçilerin bu yılki Senato galibiyetinin kritik kazanımlarla mümkün olduğunun altını çizelim. Bu kazanımlar Ohio’da Bernie Moreno’nun, Batı Virginia’da Jim Justice’in kazanması ve Nebraska’da Deb Fischer’ın koltuğunu korumasıyla mümkün oldu.
📌Kuzey Carolina’daki vali yarışı içerdiği skandallar nedeniyle önemliydi. Malum, Cumhuriyetçilerin öne sürdüğü vali adayı Mark Robinson bir porno sitesinde kendisinden “siyah nazi” diye bahsetmiş, “köleliğin geri getirilmesi” gibi epey absürt fikirlerini paylaşmıştı. Robinson’un yarıştan çekilip çekilmeyeceği tartışmaları bir süre devam etse de sonuç olarak yarıştan çekilmedi. Seçmen de cevabını Demokratların adayı başsavcı Josh Stein’den yana oy kullanarak verdi.
📌Bu arada seçimdeki ilklere bir yenisi eklendi: Tarihte ilk kez Senato’da iki siyah kadın aynı anda bulunacak. Bunlar Delaware’in temsilcisi Lisa Blunt Rochester ile Maryland’den Angela Alsobrooks. Alsobrooks ayrıca Maryland’in ilk kadın siyah senatörü.
📌Trump “Montana, Nevada, Teksas, Ohio, Michigan, Wisconsin ve Pensilvanya… Senato yarışlarının hepsini MAGA hareketi kazandı. Senato’daki zaferlerin boyutu kesinlikle inanılmaz” dedi.
📌Temsilciler Meclisi’nde yarış sallantılı bir şekilde ilerliyor. Ama şimdilik analistler alt mecliste de çoğunluğun Cumhuriyetçilerde kalacağını düşünüyor.
