Gazze Şeridi’nde 7 Ekim’de Hamas öncülüğündeki Filistinli örgütler ile İsrail arasında başlayan savaş ve Tel Aviv’in işgal harekatı devam ediyor. Gerilimin Ortadoğu’nun en güney ucuna yayılması ve ABD’nin bölgede İran destekli örgütleri vurmasının ardından yeni bir Ortadoğu turuna çıkan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Riyad’dan sonraki durağı Kahire oldu. Kahire’de Mısır Cumhurbaşkanu Abdülfettah es Sisi ile görüşen Blinken, hemen ardından Katar’a geçerek burada Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman bin Casim El Sani ile bir araya geldi.
Mısır devlet haber ajansının (MENA) aktardığına göre Cumhurbaşkanı Abdülfettah es Sisi turunun yeni durağında başkent Kahire’yi ziyaret eden Blinken’ı ağırladı. Gazze’de ateşkesin yanı sıra İsrail ile Filistinli gruplar arasında esir takası ve Gazze’ye insani yardım çabalarına ilişkin gelişmelerin ele alındığı görüşmede Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile İstihbarat Başkanı Abbas Kamil de yer aldı.
Mısır’ın Gazze’ye insani yardımların ulaştırılması yönünde sarf ettiği çabalarla Birleşmiş Milletler (BM) Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) önemli katkılarına dikkat çeken Sisi BM ve diğer uluslararası kurumların Gazze’deki krizle ilgili kararlarının uygulanması gerektiğini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Sisi bölgede sürdürülebilir istikrarın sağlanması ve Filistin davasına adil ve kapsamlı bir çözüm için ciddi adımlar atılmasının kaçınılmazlığına da vurgu yaptı.
Bakan Blinken da Mısır’ın çabalarıyla bölgenin güven ve istikrarına katkı sunduğuna işaret ederek ülkesinin çatışmanın yayılmasından korunmak için Mısır’la ortak çabaları sürdürmeye istekli olduğunu belirtti.
X hesabından görüşmeye ilişkin paylaşım yapan Blinken “Gazze’ye yapılan yardımları artırma ve tüm rehinelerin serbest bırakılmasını sağlama çabalarımızı görüşmek üzere Kahire’de Mısır Devlet Başkanı Sisi ile görüştüm. Ayrıca Husilerin Kızıldeniz güvenliğine yönelik tehditlerinin durdurulması da dahil olmak üzere ortak bölgesel istikrar hedeflerini de tartıştık” dedi.
I met with Egyptian President El-Sisi in Cairo to discuss our efforts to increase life-saving aid into Gaza and secure the release of all hostages. We also discussed shared regional stability objectives, including halting threats to Red Sea security by the Houthis. pic.twitter.com/sgZw15YMmy
— Secretary Antony Blinken (@SecBlinken) February 6, 2024
Katar ziyaretinde esir takası bombası
Blinken’ın Mısır ziyaretini Katar ziyareti takip etti. Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman El Sani ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün gece Hamas’ın Gazze’de kalan rehinelerin serbest bırakılması ve çatışmaların kalıcı olarak durdurulması yönündeki öneriye yanıt verdiğini duyurdular.
Blinken’ın beşinci Ortadoğu turu kapsamında Doha’da görüşen ikili ortak basın toplantısı da düzenledi. Katar Başbakanı Muhammed “Hamas’tan rehinelerle ilgili anlaşmanın genel çerçevesine dair yanıt aldığımızı medyaya bildirmek isterim. Hamas’ın birtakım farklı fikirleri var ama genel olarak olumluydu. Ancak durumun hassasiyetini göz önünde bulundurup detay veremeyeceğiz. İyimseriz ve Hamas’ın cevabını İsrail tarafına ilettik” dedi.
ABD’nin Hamas’tan gelen yanıtı “yeni” gözden geçirdiğini söyleyen Blinken “Yarın İsrailli yetkililerle görüşeceğim” dedi. Hamas’a sunulan teklifin “ciddi” olduğunu ve “önceki anlaşmanın tekrarı değil daha da genişletilmiş versiyonu” olduğunu tekrarlayan Blinken “Hâlâ yapılması gereken çok iş var ama anlaşmanın mümkün ve hatta gerekli olduğuna inancımız sürüyor. Bunu başarmak için durmak bilmeden çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Bu teklif geçen ayın sonunda Paris’te Hamas’ın katılmadığı ve ABD, Mısır, Katar ve İsrailli müzakerecilerin görüş alışverişinde bulunduğu toplantıda kabul edildi. Anlaşmanın ilk aşamasında altı haftalık süreçte sivil rehinelerin serbest bırakılması, serbest bırakılan her İsrailli rehine için üç Filistinli mahkumun serbest bırakılması kararlaştırılmıştı. Rehin tutulan İsrailli askerler için bu oranda değişiklik yapılması bekleniyor. WSJ’nin haberine göreyse Hamas’ın siyasi kanadı 36 İsrailli sivile karşılık yaklaşık üç bin mahkumun serbest bırakılmasını talep ediyor.
Suudi Arabistan ziyareti
Blinken turun ilk ayağında dün Suudi Arabistan’daydı. İlk ziyaretinde bir gece boyunca bekletilen Blinken’ın kaderi bu sefer ilki gibi olmadı, Muhammed bin Selman ile ülkeye gelir gelmez görüştü. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matt Miller ikilinin Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi için “bölgesel koordinasyon” ve çatışmalar sona erdiğinde savaştan etkilenen bölgelerle ilgili planları ele aldığını söyledi.
İki saatten uzun süren görüşmede Blinken ve bin Selman’ın Gazze’deki insani ihtiyaçların karşılanması ve çatışmanın başka yerlere sıçramamasının önemini, Kızıldeniz’deki Husi saldırıları dahil “bölgedeki gerilimin bir an önce düşürülmesi” konusunu ele aldı. Ne var ki iki saatlik görüşmede iki devletli çözümün konuşulmaması dikkat çekti.
7 Ekim sonrası beşinci Ortadoğu turu
İsrail’in Gazze’ye saldırılarının başladığı 7 Ekim’in ardından 5. kez Orta Doğu’ya giden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın, Gazze’deki son durumu ve esir takasına ilişkin süreci muhataplarıyla değerlendirmesi bekleniyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Blinken’ın, 4-8 Şubat tarihlerinde Suudi Arabistan, Mısır, Katar, İsrail ve Batı Şeria’yı ziyaret edeceği belirtilmişti. Blinken’ın gündeminin en üst sırasında şüphesiz Gazze’de esir tutulan 130’dan fazla rehinenin bir kısmının serbest bırakılmasını sağlayacak anlaşma ve bölgedeki sivillere çok ihtiyaç duyulan insani yardımın ulaşması için çatışmalara ara verme konusu yer alacak.
ABD’li bakan bölgede İran ve vekillerine yönelik son Amerikan eylemlerinin şiddeti yatıştırmak yerine körüklediğini düşünenlerin endişelerini de giderme sorunuyla karşı karşıya. Zira İsrail ile Filistin arasında kalıcı ateşkesin sağlanması için diplomatik görüşmeler de gerçekleştiren Blinken’ın gündemindeki bir diğer konu da Kızıldeniz’deki kriz olacak.
