15 yaşındaki İslam Halilov Moskova’nın kuzey batısında Krasnogorsk adlı bölgedeki eğlence merkezi Crocus’ta yarı zamanlı çalışan sıradan bir öğrenciydi. Ta ki cuma günü IŞİD’in Horasan kolunun üstlendiği ve üçü çocuk 137 kişinin hayatını kaybettiği saldırıya kadar. Rus Telegram kanalı Mash’ın haberine göre İslam saldırı sırasında 100’den fazla kişinin binadan güvenli şekilde tahliye edilmesine yardım etti.
İslam idarecilerin çalışanlara acil durumda neler yapılması gerektiğini zaten öğrettiğini, kendisinin de tek yaptığının o talimatlara harfiyen uymak olduğunu anlattı. Saldırı sırasında ve sonrasında çıkan yangında ortaya çıkan kaosta kalabalığın tuvalete doğru çıkmaz bir yola saptığını fark eden İslam kontrolü eline alarak kaçanlara güvenli çıkışa kadar rehberlik etti.
Medyaya yansıyan görüntülerde İslam’ın dar bir koridordan onlarca insanı dışarıya yönlendirdiği görülüyor. Yarı zamanlı olarak kontrol odasında çalışan ve Spartak’ın çocuk takımında da futbol oynayan İslam yaptığı şeyin görevi olduğunu söylese de kaos anında soğukkanlılığını koruyarak 100 kişinin hayatını kurtarması takdire şayan.
Heart Breaking Point: An eighth-grader, who worked part-time in the wardrobe of Crocus City Hall, led more than 100 people out of the building during the terrorist attack
15-year-old Islam guided the people during the attack and subsequent fire. Noticing that the crowd ran into… pic.twitter.com/JSfiZ8gf3J
— Breaking Points (@BreakingPointsN) March 24, 2024
Rus haber ajansı Ria Novosti’nin bildirdiğine göre Rusya Federasyonu Müslümanları Ruhani İdaresi Başkanı Müftü Ravil Gainutdin İslam’ın ödüllendirileceğini açıkladı. Açıklamada İslam’a bu cuma günü Katedral Cami’de kılınacak cuma namazını takiben gösterdiği cesaret ve insanları kurtarması dolayısıyla liyakat nişanı verilecek.
Yaralıları tek tek dışarı taşıyan kurbanlar da oldu, kan merkezine akın edenler de
Katliamın yaşandığı gün tek kahraman İslam değildi. Crocus’a ilk gelenlerden olan ambulans doktoru Vyaçeslav Saharov olay yerine vardıklarında insanların panik içinde koşuşturduğunu anlatıyor. Kurbanlardan biri omzunda kurşun yarası olan bir kız çocuğu getirmiş yanlarına. Daha sonra öğrenmişler ki küçük kızı getiren kişi eşini ve kızını IŞİD’in saldırısında kaybetmiş, küçük kız da annesini, babasını ve erkek kardeşini…
Vyaçeslav “Rusya’da gerçekten harika insanlar var. Yarası olmayanlar soğukkanlılığını kaybetmeyerek yaralıları bize getirdi, aynı şeyi hiç durmadan yaptılar” diyor.
Saldırı anında orada olmayan ancak olayı öğrenir öğrenmez kan bağışı merkezlerine akın eden insanlar da vardı. Ria Novosti’nin aktardığına göre Tsaritsino’daki kan merkezi sekizde açılmasına rağmen insanlar pazar sabahı yedi civarında merkezin önünde toplaşmaya başlamış. Birkaç saat içinde kocaman bir kuyruk oluşmuş.
Tsaritsino’daki kan merkezini bir günde yaklaşık bin beş yüz kişi ziyaret etmiş ki diğer kan merkezlerinde de benzer durumun yaşandığı belirtiliyor. Moskova bölgesinde bu sayılar üç bini buluyor. Ria’ya konuşan halkla ilişkiler uzmanı Sergey altı saat sırada beklemiş, “Dürüst olayım, sıradan çıkan birini görmedim. Çeşit çeşit insan var, bazıları görece daha yaşlı. Mesela önümdeki adam 50 yaşında ama saatlerdir burada” diyor.
Moskova’daki kan merkezlerinden birindeki kuyruk. Fotoğraf: RIA Novosti / David Narmania
Sofya ve Maksim adındaki öğrenciler de “Beş saattir burada bekliyoruz. İnsanlarımız bir talihsizlik yaşadı. Böyle anlarda evinizde oturup bekleyemezsiniz” diyor. Bazıları tüm ailesini yanına alıp gelmiş. Onlardan biri de Dmitri: “Bugün birine yardım edeceğiz, yarın ötekine. Herkes kendini kurbanların yerine koyuyor.”
İnsanlar kuyrukta beklerken tartışıyor aynı zamanda. Kadınlardan biri “Onları böyle bir suçu işlemeye neyin ittiğini gerçekten merak ediyorum” diyor, yanındaki de “Çok basit, açgözlülük” diye yapıştırıyor cevabı. Öteki “Tamam da yarım milyon ruble için gidip bunca insanı vurmak hangi açgözlülüğe girer” diye itiraz ediyor.
Yakalanınca konuşturulan teröristlerden biri saldırı için internet üstünden teklif aldıklarını anlatmıştı. Takip ettikleri kanalı yönetenlerden birinin kendileriyle iletişime geçtiğini söyleyen saldırgan kendilerine toplu katliam için 500 bin ruble teklif edildiğini söylemişti. Yine Rus medyasının aktardığına göre teklif edilen paranın yarısı önceden saldırganlara iletilmişti. kalanını da katliamın ardından alacaklardı. Saldırıda kullanılan silahların da bu “kaynak” tarafından sağlandığı belirtiliyor.
137 sadece bir sayı değil
Ne var ki saldırının boyutu o kadar büyüktü ki 137 kişi kurtarılamadı… 137 yalnızca bir sayıyı değil 137 hayatı anlatıyor.
Bu kayıplardan ikisi Moskova’da üniversite hocasıydı: İrina Firsova ve İrina Usaçeva. Firsova bu yıl Saint Petersburg Devlet Film ve Televizyon Enstitüsü’nde ders vermeye başlamıştı. Tarih, siyaset bilimi ve Rus devletinin temelleri üzerine dersler veriyordu. Moskova’ya taşınmadan önce Moldova Devlet Üniversitesi’nde Tarih ve Hukuk bölümünde doçentti.
İrina Firsova ve İrina Usaçeva. Fotoğraf: Mash
Usaçeva ise Rusya İçişleri Bakanlığı Vladimir Kikot Moskova Üniversitesi’nde Psikoloji bölümünde doçentti. Her iki öğretmenin de cuma günü tek istediği şey sevdikleri grubu dinlemekti.
Bu arada bazı aileler saldırıda binada olan yakınlarının hayatta olup olmadığını hâlâ bilmiyor. Örneğin İgor Pogadayev konsere gittikten sonra mesajlarına cevap vermeyen eşini umutsuzca aramaya devam ediyor. İgor saldırıyı öğrenir öğrenmez Crocus’a koşmuş ama eşini ne ambulanslarda ne de konser alanından kaçanlar arasında bulabilmiş.
Amerikan haber ajansı AP’ye “Etrafta dolaştım, aradım, herkese sordum, fotoğrafını gösterdim” diye anlatan İgor “Ama kimse bir şey görmemiş, kimse bir şey söyleyemedi” diyor. Kurbanların yakınları için kurulan yardım hattını da aramış ama hiçbir bilgi alamamış. İgor’un eşi ne kamuoyuyla paylaşılan 152 yaralı arasında var ne de yetkililerin ölü listesinde…
Putin ölenler için mum yaktı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Novo Ogaryovo’da dün kurbanların anısına bir mum yaktı. Cumartesi günü yaptığı ulusa seslenişte hayatını kaybedenlerin yakınlarına en içten taziyelerini ilettiğini belirten Putin, yaşananları “barbarca terör saldırısı” olarak nitelemişti.
Putin Crocus kurbanlarının anısına mum yakarken.
