Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş, Çin’in giderek güçlenmesi ve İsrail’in Gazze işgalinin karıştırdığı Ortadoğu için endişeler büyürken Birleşik Krallık’ın Savunma Bakanı, dünyanın geniş çaplı bir çatışmaya hiç olmadığı kadar yakın olduğunu açıkladı. İngiltere Savunma Bakanı Shapps geçen ay bir konuşmada Batı’nın “savaş sonrası dünyadan savaş öncesi dünyaya geçtiğini” söylemişti.
The Guardian’a konuşan yetkililer de Savunma Bakanı ile aynı fikirde olduklarını ifade ediyor. Onlara göre Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmaya devam etmesi, İsrail ve Filistinli örgütler arasındaki savaş ve Çin’in Tayvan’ı ilhak ihtimalinin sürdüğü bu koşullarda gerilim hayli yüksek. Şöyle diyorlar: “Büyük çaplı bir çatışma olasılığı var mı? Evet, var. Muhtemelen son zamanlarda olduğundan daha da olası.”
Uzmanlar İsrail’in Gazze işgali ve Yemen’deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz’de saldırıları, İran ve Suriye’deki Tahran destekli milislere karşı ABD liderliğindeki koalisyon tarafından verilen yanıtların derinleştirdiği bir istikrarsızlık döneminde olunduğuna dikkat çekiyor.
İstikrarsızlık güvenlik açığı endişelerini büyütüyor
Dünyadaki gerilim sürerken İngiltere’deki istikrarsızlık da savunma açısından büyüyen endişeleri körüklüyor. Uluslararası arenada yükselen krizler ve tehditlerin ülkelerini de alarm konumuna getirdiğini açıklayan yetkililer iç istikrarsızlık nedeniyle işlerinin zorlaştığını ifade ediyor. The Guardian’ın yer verdiği açıklamada bir yetkili 4 bin 500 kişilik kendi gizli biriminin ülke savunması için en yoğun çalışan birim olduğunu ancak ülkede sürekli hale gelen bakan değişimlerinin bilinçli karar almayı zorlaştırdığını belirtti. Ülke yönetimindeki çalkantılar haliyle sürekli bakan değişimine neden oluyor. “Karar vericilerin değişimiyle başa çıkmanın özel bir zorluk olduğunu” ekleyen uzmanlar 2019 sonundan bu yana üç başbakan, dört dışişleri bakanı ve iki savunma bakanının görev yaptığını hatırlatıyor.
Gazeteye demeç veren ancak ismini açıklamayan bir üst düzey savunma yetkilisi savunma ve dış politika alanında kilit rollere atanan siyasetçilerin çok az deneyimli olduğuna ve görev başına bu şekilde geçtiklerine vurgu yaptı. Geçen yıl beklenmedik şekilde Rishi Sunak tarafından Dışişleri Bakanı olarak atanan eski Başbakan David Cameron ise bir istisna. Oysa Savunma Bakanı Shapps askeri hiçbir deneyimi olmamasına rağmen geçen eylül ayında bu göreve getirildi.
‘Arka kapı’ korkusu
Siyasi istikrarsızlık ve anayasal belirsizlik İngiliz siyasetinin son sekiz yılına damga vurdu. Parlamento sonu gelmez gibi görünen Brexit savaşlarına sahne oldu. Milletvekillerinin bireysel davranışları ve hükümetin tepesindeki kişilerin başrol oynadığı skandal dalgaları halkın siyasetçilere ve siyasi kurumlara olan güvenini aşındırdı. 2022 yılında üç başbakan görev yaptı, sonrasında Sunak döneminde de bakanlar sürekli değiştirildi. Bu istikrarsızlık Birleşik Krallık’a (İngiltere) bağlı Kuzey İrlanda için endişeleri de pekiştirdi. Özellikle de Kuzey İrlanda’da büyüyen Rusya, İran ve Çin varlığı düşünüldüğünde. Geçenlerde The Guardian’da bir düşünce kuruluşunun raporuna yer verilmiş, raporda İngiltere’de büyüyen Rusya, Çin ve İran rahatsızlığına değinilmişti. Rapora göre Londra Kuzey İrlanda’da artan Rus, Çin ve İran varlığı nedeniyle “arka kapıdan” gelebilecek bir tehditle karşı karşıya. İki eski savunma bakanı Michael Fallon ve George Robertson tarafından desteklenen Policy Exchange raporuna göre İngiltere’nin batı kanadında artan Rus tehdidine karşı koymak için Kuzey İrlanda’daki hava ve deniz varlığını da genişletmesi gerekiyor. Raporun önsözünde Birleşik Krallık ve İrlanda’nın denizaltı ağlarını ve boru hatlarını hedef alan Rus doktrini ve Rus savaş gemilerinin varlığının yarattığı “akut deniz tehdidi” nedeniyle risk altında olunduğu belirtiliyor.
İrlanda’nın Rus istihbarat operasyonları ve siber saldırılara karşı savunmasızlığıyla ilgili endişelerin de vurgulandığı raporda “Dublin’de aşırı derecede büyük bir Rus diplomatik birimi” olarak tanımlanan büyükelçilikten bahsediliyor. Büyükelçiliğin 2022 yılında 30 çalışanı vardı ve bu sayı o dönemde Rusya’nın daha yakın ilişkilere sahip olduğu diğer birçok Avrupa ülkesinden daha çoktu. Çin ise hızlı teknolojik ilerlemeleri ve küresel etkisi nedeniyle bir diğer önemli endişe kaynağı.
Raporda Policy Exchange yazarı Marcus Solarz’ın şu sözlerine yer verildi: “Rusya, Çin ve İran’ın İrlanda toplumuna nüfuz etmesi Birleşik Krallık’a çiddi bir arka kapı tehdidi endişesine yol açmaktadır. Birleşik Krallık İrlanda devletinin işini onun yerine yapamaz, ancak Kuzey İrlanda güvenlik düzenlemelerinin doğasını temelden değiştirme çalışmaları karşısında sabrımızın tükendiğine dair güçlü bir sinyal gönderilecektir.”
Ülkedeki istikrarsızlık sürerken Rusya’nın saldırganlığı ve Çin’in giderek güçlenmesi en önemli konu başlıklarından biri. The Guardian’a konuşan savunma yetkililerine göre Ortadoğu’da fırtına, Ukrayna’da da kasırga var ama Çin’deki durum tam bir “iklim değişikliği krizi.” Hali hazırdaki krizlerin yanı sıra Çin’deki “iklim değişikliği” ülke içindeki istikrarsızlık nedeniyle daha büyük endişeye neden oluyor.
